Tr­íc c¶nh ®æ vì ý thøchÖ, mét sè nhµ lý luËn M¸c xÝt thøc thêi nhÊt®· chÞu lïi tíi cì nµy. Cø cho mäi ®iÒu ®·nãi lµ sai hÕt ®i, th× M¸c-Lª vÉn cßn ®Ó l¹icho nh©n lo¹i mét tµi s¶n t­ t­ëng v« gi¸ lµ ph­¬ngph¸p luËn M¸cxÝt-LªninÝt. T«i thÊy nªn nhËn thøc l¹ir»ng: Cø cho mäi ®iÒu M¸c-Lª ®· nãi lµ ®ónghÕt ®i (®Ó khái cÇn kiÓm tra) th× vÉn cßnmét sai lÇm kh«ng thÓ chèi c·i lµ sai lÇm vÒph­¬ng ph¸p luËn! (Tr­íc khi tr×nh bµy néi dung t«i xinphÐp ®­îc l­u ý ng­êi ®äc mÊy ®iÓm:

- ViÖc ph©n tÝch M¸c-Lªnincña t«i dï triÖt ®Ó ®Õn ®©u còng kh«ngnh»m môc ®Ých "®¸nh ®æ" M¸c-Lªnin, v× t«ihiÓu trªn nhËn thøc toµn nh©n lo¹i th× M¸c-Lª lµc¸i ®· ®æ råi. V¶ l¹i lý luËn mµ lóc nµo còngnh»m ®Ó "phôc vô chÝnh trÞ" th× kh«ng cßntØnh t¸o ®Ó thÊy quy luËt kh¸ch quan, lý luËnÊy cã thÓ phôc vô mét "sù nghiÖp"chÝnh trÞ nµo ®ã rÊt ®¾c lùc nh­ng dïng xong ng­êita vøt nã ®i. Bëi vËy viÖc ph©n tÝch M¸c-Lª hoÆcph©n tÝch Khæng M¹nh hay c¸c t«n gi¸o ë ®©y chØ nh»mlÊy c¸i ®iÓm tùa ®Ó tr×nh bµy t­ duy míi.

V× môc ®Ých Êy, ch­a cÇnt¸ch b¹ch M¸c víi ¡ng-ghen, Lªnin, Xtalin... hayng­êi kh¸c, khi ta ®· biÕt tÊt c¶ vÉn thuéc métdßng, vµ sù chuyÓn hãa tõ ng­êi nä sang ng­êikia, vÒ c¶ ®iÒu kÕ thõa vµ sai biÖt,®Òu lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña c¸i gèc ban®Çu. MÆt kh¸c do tÝnh kh«ng nhÊt qu¸n trong hÖlý luËn M¸c xÝt nªn khi kh¶o s¸t mét nguyªn lýcòng kh«ng cÇn, vµ kh«ng nªn ®éng vµo ®ã tÊt c¶biÖn gi¶i vÒ sau thiªn kinh v¹n quyÓn, xu«ing­îc ®ñ mµu, cã tÝnh chÊt ch÷a ch¸y, cã khi chèngl¹i chÝnh nguyªn lý ®ã.

C¸c nhµ lý luËn M¸c-xÝtth­êng cøng nh¾c, kh«ng cho ai cùa quËy ra ngoµi khu«nmÉu, nh­ng khi ë thÕ bÞ phª ph¸n th× l¹i viÖndÉn tõ trong chñ nghÜa cña m×nh tÝnh linh ®éng mÒm®Õn møc cã thÓ uèn ®­îc. Chóng ta s½n sµnglinh ®éng nªn chØ xoay quanh c¸i gèc nguyªn lý th«i.NÕu c¸i nguyªn lý còng linh ®éng nèt th× cßng× n÷a mµ lý luËn. Tr­íc hÕt, chóng ta cÇnnhËn biÕt thÕ nµo lµ ®óng, thÕ nµo lµ sai.Cßn c¸i sai ®óng Êy thuéc vÒ ai, ®ã lµ c«ngviÖc c¸c nhµ nghiªn cøu lÞch sö t­ t­ëng vµ chÝnhtrÞ chuyªn nghiÖp.Tuy vÒ néi dung, kh«ng t¸nthµnh thø triÕt häc thùc dông nh­ng trong c¸chtr×nh bµy, trõ phÇn VËt chÊt vµ ý thøc vÉn cßndµi, nãi chung t«i gi÷ c¸ch viÕt v¾n t¾t: HáI vµ§¸P.

***

Khi t×m quy luËt kh¸ch quan, ng­êikhoa häc kh«ng ®­îc ®Þnh h­íng tr­íc theo ýmuèn cña nhµ chÝnh trÞ. Nh­ng khi nhËn thøc kh¸ch quanÊy ®· ®i ®Õn kÕt luËn råi, th× ng­êi khoahäc còng nh­ mäi ng­êi kh¸c hoµn toµn cãquyÒn øng dông kÕt luËn khoa häc Êy vµo thùctÕ ®êi sèng, trong ®ã cã ®êi sèng chÝnh trÞ, mµkh«ng sî m©u thuÉn víi tÝnh khoa häc kh¸ch quan. Cãlµm ®­îc c¶ hai ®iÒu Êy hay kh«ng lµ tïy thuéckh¶ n¨ng ph©n th©n cña ng­êi khoa häc. T«i ®· cèg¾ng vµ tù tin vµo kh¶ n¨ng ph©n th©n Êy cña m×nh,cßn kÕt qu¶ ®Õn ®©u xin ng­êi ®äc ph©nxÐt. Tr­íc hÕt h·y ®Èy nhËn thøc tíi tËn cïng xemch©n lý ra sao, ch©n lý kh«ng thÓ uèn. Sau®ã øng xö víi thùc tÕ thÕ nµo l¹i lµchuyÖn mÒm dÎo. Kh«ng sî nhËn thøc rµnh m¹chth× th¸i ®é sÏ cùc ®oan. Tr¸i l¹i cã hiÓu thÊu®¸o míi tr¸nh ®­îc cùc ®oan vµ tïy tiÖn. Môc®Ých bµi viÕt cña t«i tr­íc hÕt lµ tr×nh bµynhËn thøc. Mong muèn dïng nhËn thøc Êy ®Ó lµm tètx· héi tr­íc m¾t l¹i lµ chuyÖn sau. NÕu chØnh»m môc tiªu thùc tÕ tr­íc m¾t Êy th× kh«ng aid¹i dét ®i theo con ®­êng dµi dßng tõ "vËt chÊtvµ ý thøc" trë ®i lµm g× cho mÊt th× giê v«Ých. Con ®­êng kinh tÕ vµ chÝnh trÞ nhanh gänh¬n nhiÒu!)

HáI: Nªn ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸tthÕ nµo vÒ ph­¬ng ph¸p luËn M¸c xÝt?

§¸P: So víi dßng triÕthäc Duy t©m vµ Siªu h×nh tr­íc ®©y th× quan®iÓm Duy vËt BiÖn chøng hiÓn nhiªn lµ h­íngtriÕt häc tiÕn bé xÐt c¶ vÒ tÝnh khoahäc, tÝnh nh©n b¶n vµ tÝnh thùc tiÔn. Trong ®ã®©u lµ phÇn M¸c kÕ thõa, ®©u lµ phÇn M¸c s¸ngt¹o, ®©u lµ ®iÓm thèng nhÊt vµ sai biÖt gi÷aM¸c vµ ¡ng-ghen... ®Òu ®· ®­îc nghiªn cøukh¸ ®Çy ®ñ.

§iÒu cÇn nãi lµ: Ngay trongc¸i gèc Duy vËt vµ BiÖn chøng M¸cxÝt rÊt tiÕnbé Êy ®· cã kÏ hë mang mµu s¾c ph©n tÝch cùc ®oan,duy t©m chñ quan, t¸ch rêi, m¸y mãc, mµ quan niÖm"vËt chÊt vµ ý thøc" lµ mét vÝ dô®iÓn h×nh. Cµng ®em vËn dông th× c¸i khiÕmkhuyÕt Êy cø lín m·i ra, tõ chç t­ëng nh­ v«h¹i ®Õn chç trë nªn trÇm träng kh«ng cøuv·n ®­îc n"a. C¸i tiÕn bé khi x­a, nay kh«ngcßn lµ tiÕn bé. Ng­êi ®Çu tiªn chÞu t¸c h¹i cñakhiÕm khuyÕt Êy chÝnh lµ M¸c vµ ¡ng-ghen, khic¸c «ng ph¸t triÓn tinh thÇn vµ biÖn chøng cñam×nh vµo x· héi ®Ó h×nh thµnh nªn ph­¬ng ph¸pluËn duy vËt lÞch sö. Cã thÓ nãi Duy vËt lÞch sö®· ph¶n l¹i duy vËt biÖn chøng. Duy vËt biÖnchøng vÒ c¬ b¶n lµ tÝch cùc, duy vËt lÞch sövÒ c¬ b¶n lµ tiªu cùc.

Trªn ®µ tr­ît Êy, ng­êi M¸cxÝt vÒ sau ®· r¬i tuét vµo mét câi võa duy t©mgi¸o ®iÒu võa duy vËt thùc dông, l¹i mang thªm héichøng thÇn kinh ph©n lËp vµ ph¸t xÝt. Cµng vÒ sautriÕt häc M¸c xÝt cµng ch×m s©u vµo con ®­êngchÝnh trÞ hãa, ®¹i chóng hãa vµ t«n gi¸o hãa. Tha hãa®Õn møc kh«ng cßn lµ triÕt häc. VÒ mÆtchÝnh trÞ th× chñ nghÜa M¸c ®· chÞu c¸c qu¸ tr×nhLªnin hãa, Xtalin hãa, Mao hãa... vµ ViÖt Nam hãan÷a. Mét nhµ M¸c-häc than phiÒn víi t«i r»ngchØ t¹i ng­êi ta kh«ng trung thµnh víi lý thuyÕtcña M¸c. T«i nãi: Ngay c¶ M¸c còng kh«ng thÓ trungthµnh víi mét lý thuyÕt nh­ thÕ. LýthuyÕt Êy nh­ mét c« g¸i cùc ®Ñp nh­ng lÈn thÈn,ch¾c ch¾n sÏ ®­îc ng­êi ta vå lÊy vµ sau ®ã tÊtyÕu lµ sù ph¶n béi.

HáI: NghÜ g× vÒ ph¹m trï"vËt chÊt vµ ý thøc" ?

§¸P: §©y lµ vÊn ®Ò c¬ b¶ncña triÕt häc mµ c¸c triÕt gia vÉn dïng®Ó ph©n biÖt triÕt häc duy vËt víitriÕt häc duy t©m. C¸c triÕt gia M¸c xÝt chom×nh lµ ®óng khi kh¼ng ®Þnh VËt chÊt lµ "c¸i cãtr­íc", ý thøc lµ "c¸i cã sau". VËtchÊt "quyÕt ®Þnh" ý thøc. VËt chÊt"ph¶n ¸nh" vµo ý thøc, sau ®ã ý thøct¸c ®éng trë l¹i vµo thÕ giíi vËt chÊt...v ...v.TriÕt häc ngµy nay cßn ph¶i th¶o luËn tiÕptôc vÒ quan niÖm nµy. Quan niÖm Êy râ rµngvÏ ra hai thÕ giíi. Cµng "ph¶n ¸nh" vµonhau, cµng "t¸c ®éng" vµo nhau m·nh liÖt baonhiªu, c¸i thÕ giíi "thø nhÊt" cµng"quyÕt ®Þnh" c¸i thÕ giíi "thøhai" bao nhiªu th× ®iÒu Êy cµng kh¼ng ®Þnh ®ãlµ hai chø kh«ng ph¶i lµ mét ! Tin vµo sù tån t¹i v÷ngch¾c cña c¸i cÆp vËt chÊt vµ ý thøc Êy, c¸c «ng®· dïng c¸i nµy lµm chç tùa ®Ó ®Þnh nghÜac¸i kia mét c¸ch lÈn quÈn: "ý thøc cña conng­êi lµ c¸i tån t¹i (tøc vËt chÊt) ®­îc ýthøc, cßn c¸i vËt chÊt (tøc tån t¹i) kia th× chÝnh lµc¸i thùc t¹i kh¸ch quan ®­îc c¶m gi¸c cña chóng tachÐp l¹i, chôp l¹i, ph¶n ¸nh...".

Nh­ vËy, nãi cho dÔ hiÓu th×ý thøc lµ c¸i vËt chÊt ®· ®­îc ph¶n ¸nh vµotrong ®Çu ãc con ng­êi, cßn vËt chÊt th× lµ c¸i tånt¹i bªn ngoµi mµ ý thøc ®· ph¶n ¸nh. Sù ph¶n ¸nhÊy ngµy cµng tiÖm cËn víi sù thËt.Tinh thÇn c¬ b¶ncña ph¶n ¸nh luËn M¸c xÝt lµ vËy. Cø song song nh­ métng­êi thËt vµ c¸i bãng cña h¾n ta trªn t­êng. Bãnglµ c¸i h×nh cña h¾n in vµo t­êng, cßn h¾n th× lµ c¸ib¶n thÓ mµ c¸i bãng kia ph¶n ¸nh. H¾n ta cã tr­íc,c¸i bãng cã sau, h¾n quyÕt ®Þnh c¸i bãng cñah¾n...v.v... (chØ cã ®iÒu kh¸c lµ c¸i bãng ë ®©ylµ ý thøc th× nã n¨ng ®éng, nã cã thÓ v­¬nra khái t­êng vµ tu söa l¹i h×nh dung cña h¾n ta). Ph¹mtrï vÒ c¸i cÆp vËt chÊt vµ ý thøc Êy b¾tnguån tõ mét ý niÖm rÊt rµnh m¹ch nh­ng rÊt s¬khai khi ta ph©n biÖt c¸i bªn trong víi c¸i bªnngoµi, ph©n biÖt c¸i ta víi c¸i kh¸c ta, ph©nbiÖt con ng­êi cã ý thøc víi c¸i thÕ giíivËt chÊt v« ý thøc, ph©n biÖt chñ thÓ nhËnthøc víi ®èi t­îng bÞ nhËn thøc, ph©n biÖt vËtchÊt víi tinh thÇn, ph©n biÖt quy luËt kh¸ch quan víiý chÝ chñ quan.

Trong trùc c¶m, tÊt c¶ ranh giíiÊy tån t¹i hiÓn nhiªn ®Õn møc ch¼ng cÇn bµnc·i, song thùc ra tÊt c¶ ranh giíi ®ã lµ ví vÈn c¶,khÏ nhÝch vÊn ®Ò sang mét b×nh diÖn kh¸c lËptøc ranh giíi Êy biÕn mÊt. NÕu ®· hiÓuthuéc tÝnh quan träng nhÊt cña ý thøc lµ tÝnh"ph¶n ¸nh" vµ tÝnh "t¸c ®éng" th×ph¶i biÕt r»ng thuéc tÝnh Êy lµ cña vËt chÊt nãichung, biÓu hiÖn ë tÊt c¶ mäi møc ®é tõthÊp lªn cao. Côc s¾t vµ thanh nam ch©m, vËt nä ph¸ttÝn hiÖu vµ ph¶n ¸nh vµo vËt kia vµ t¸c ®éng trël¹i vµo vËt kia. Gi÷a ph©n tö «xy vµ hydro còng nh­vËy... chóng nhËn thøc lÉn nhau vµ t¸c ®éng lÉn nhau.§· ®µnh quan hÖ Êy cßn rÊt ®¬n gi¶n nh­ng tõc¸i ®¬n gi¶n Êy ®Õn ý thøc cña con ng­êi ®·cã v« vµn møc ®é tiÕn hãa trung gian nèi liÒnl¹i. Kh«ng thÓ t¸ch ý thøc cña con ng­êi rakhái kh¶ n¨ng "ph¶n ¸nh" vµ "t¸c®éng" cña thÕ giíi vËt chÊt nãi chung. Kh«ngph¶i ®Õn con ng­êi th× c¸i "ý thøc"thiªng liªng Êy míi ®ét nhiªn xuÊt hiÖn. ý thøckh«ng ph¶i lµ chuyÖn riªng cña thÕ giíi conng­êi (nÕu mang nghÜa hÑp Êy th× nã chØ t­¬ng øngvíi quy m« x· héi th«i, sao cã thÓ ®em ®ä víiquy m« vËt chÊt ®­îc?)

ý thøc tinh thÇn chÝnh lµ thuéctÝnh chung cña thÕ giíi vËt chÊt. Kh«ng thÓ cãc¸i thø vËt chÊt kh«ng cã tinh thÇn, còng kh«ng cã c¸ithø tinh thÇn ngoµi vËt chÊt: T¸ch thµnh vËt chÊt vµtinh thÇn ®Ó råi cho r»ng c¸i nµy cã tr­íc, c¸ikia cã sau tøc lµ t¸ch "vËt chÊt" ra khái chÝnhthuéc tÝnh cña nã th× v« nghÜa biÕt chõng nµo! Thöhái thanh nam ch©m vµ c¸i thuéc tÝnh hót s¾t cña nãth× c¸i nµo cã tr­íc? VËt chÊt vµ tÝnh ph¶n ¸nh cñanã còng vËy. Kh«ng thÓ cã vËt chÊt vµ ý thøc,chØ cã thÕ giíi vËt chÊt ®ang vËn ®éng, ®ang tùý thøc, tù ph¶n ¸nh, tù t¸c ®éng phÇn nµy vµophÇn kia vµ tù biÕn ®æi. Con ng­êi cña ta lÉný thøc cña ta còng hoµn toµn thuéc vµo c¸i thÕgiíi Êy råi. Kh«ng ph¶i c¸i x¸c cña ta th× thuécthÕ giíi vËt chÊt, cßn ý thøc cña ta l¹i nh­c¸i g× ®ã ®øng bªn ngoµi ®Ó chôp ¶nh... Vµ nh­vËy th× c¶ triÕt häc duy t©m lÉn triÕthäc duy vËt ®Òu ®· bÞ thêi ®¹i cña chóng tav­ît qua råi.

Muèn cho nhËn thøc luËn ®­îcs¸ng tá tr­íc hÕt ph¶i ®­a vµo ®ã kh¸i niÖm"l¸t c¾t" hay "mÆt c¾t" mµ néi hµmcña nã lµ c¸i ranh giíi gi¶ t¹o mµ con ng­êi bÞa ra®Ó lµm mét ph­¬ng tiÖn nhËn thøc thÕ giíi.§øa trÎ nh×n c¸i b¸nh ch­ng chØ thÊy c¸i bÒngoµi, nã c¾t ®«i c¸i b¸nh ra, vµ tõ ®ã trÝ t­ëngt­îng cña nã vÒ c¸i b¸nh ®Çy ®ñ h¬n tr­íc,thÊy c¶ ruét b¸nh bªn trong, nh­ng trong nhËn thøc cñanã c¸i mÆt c¾t nh©n t¹o kia ph¶i ®­îc xãa ®i. C¸ib¸nh vÉn nguyªn vÑn mµ vÉn béc lé ®­îc c¸i ruét bªntrong, ®ã lµ sù kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a nhËn thøc vµthùc nghiÖm. Mçi kiÓu l¸t c¾t cung cÊp thªmcho ta mÉu nhËn thøc kh¸c nhau, nh­ng råi tÊt c¶ c¸cl¸t c¾t ®Òu cÇn ®­îc xãa ®i khái nhËn thøc,nÕu kh«ng nã lµm sai lÖch ®èi t­îng ta muènnhËn thøc. Ranh giíi gi÷a vËt chÊt vµ ý thøc cònglµ mét "l¸t c¾t" nh©n t¹o th«ng minh mµ ta bÞara, kh«ng hÒ cã thËt bao giê.

Ranh giíi gi÷a ta víi thÕ giíingoµi ta, ranh giíi gi÷a chñ thÓ t¸c ®éng vµ ®èit­îng hay kÕt qu¶ t¸c ®éng... còng chØ rÊt t¹mthêi, rÊt "t­¬ng ®èi", suy cho cïng còng®Òu gi¶ t¹o. C¸i ta lµ chñ thÓ nhËn thøc nh­ng®ång thêi còng ®ang bÞ c¸i bªn ngoµi nhËn thøc. §õngt­ëng m×nh lµ ®¹i diÖn cho ý thøc ®ang ®em quyluËt ®i c¶i t¹o c¸i thÕ giíi vËt chÊt mµ quªnm×nh ®ang lµ c¸i s¶n ph¶m rÊt vËt chÊt, ®ang lµ n¹nnh©n, n¹n vËt mét c¸ch rÊt v« ý thøc. §õng t­ëngm×nh lµ c¸i bªn ngoµi mµ quªn m×nh còng ®ång thêi lµc¸i bªn trong. TÊt c¶ cø ®æi chç cho nhau liªn lôckh«ng lóc nµo døt. "S¾c" ®Êy, mµ tho¾t l¹ithµnh "Kh«ng" vµ ng­îc l¹i. Cã nghÜa ®Êy mµtho¾t thµnh v« nghÜa. §­¬ng nhiªn sù ho¸n ®æi Êykh«ng ph¶i lung tung, mçi biÕn ®æi cã ®iÒukiÖn cña nã.

Nãi kh¸c ®i, "vËt chÊt,ý thøc" ®Òu chØ lµ s¶n phÈm trong ýniÖm, mµ ngay trong ý niÖm chóng còng ®æichç cho nhau liªn tôc. Chia lµm sao ®­îc. VÒ®iÒu nµy, theo hiÓu biÕt cña t«i th× M¸cnhËn thøc s©u s¾c h¬n so víi ¡ngghen vµ Lªnin, songcòng ch­a ®ñ ®Ó bøt ph¸, nªn cø quanh quÈn®Ó cuèi cïng vÉn bÞ cuèn vµo mét quyÕt ®ÞnhluËn M¸c xÝt mang nhiÒu tÝnh chÊt ph©n ly m¸y mãcvµ cùc ®oan. T«i trém nghÜ nÕu M¸c ®­îc ¶nhh­ëng nhiÒu h¬n cña lèi t­ duy tæng hîp §«ngph­¬ng (®õng lÇm víi chÊt phong kiÕn vµ cï nhÇycña §«ng ph­¬ng) vµ quy luËt tiÕn hãa Sinh häcth× t×nh h×nh cã thÓ kh¸ h¬n. Ch¼ng h¹n, nÕuvËy... th× lµm sao M¸c cã thÓ t­ëng t­îng ra mét"§¶ng tiªn phong" víi mét "ý thøc"trong suèt nh­ pha lª vµ kiªn ®Þnh nh­ kim c­¬ng,®Ó nh©n lo¹i cã thÓ trao hÕt vËn mÖnhcña c¸i thÕ giíi "vËt chÊt" ngo¾t ngoÐo®Çy sù tha hãa bÈn thØu nµy cho §¶ng d×u d¾t tíithiªn ®­êng Céng s¶n xa x«i kia?. NÕu thùc sù duyvËt vµ biÖn chøng h¼n c¸c «ng ph¶i hiÓu nh­thÕ lµ göi trøng cho ¸c, lµ treo miÖng mÌo, nöa®­êng nã kh«ng xµi lu«n th× lµm g×? (BÊt gi¸c t«inghÜ tíi chuyÖn M· Gi¸m Sinh hé tèng KiÒu).T­ëng qu¸ duy vËt kh¸ch quan mµ thµnh duy t©m chñ quan!

HáI: T¹i sao nãi Chñ nghÜa DuyvËt LÞch sö mang tÝnh Duy t©m vµ Siªu h×nh?

§¸P: Nãi c¸ch kh¸c: Chñ nghÜaDuy vËt lÞch sö M¸c xÝt ®· chèng l¹i tinh thÇn Duy vËtBiÖn chøng. C¸i nh×n cña Chñ nghÜa Duy vËt lÞch söM¸cxÝt ®èi víi con ng­êi vµ x· héi lu«n c¾t rêi,cùc ®oan vµ phiÕn diÖn. VÝ dô: "Conng­êi" cã thuéc tÝnh c¸ nh©n vµ thuéc tÝnh x·héi th× vÒ lý luËn M¸c-Lª ®Ó cho "conng­êi x· héi" nuèt chöng mÊt "con ng­êi c¸nh©n", ®Ó trong thùc tÕ t¹o tiÒn ®Òcho mét vµi c¸ nh©n nuèt chöng x· héi. §¶ng Céng s¶ncòng nh­ Con Ng­êi, cã mÆt ph¶i mÆt tr¸i, mÆtthiÖn mÆt ¸c th× M¸c-Lª chØ thÊy mÆtthiÖn.Trong khi ®ã x· héi t­ b¶n còng cã hai mÆtth× M¸c-Lª chØ thÊy mÆt tr¸i. Nhµ n­íc bao giê còngcã hai mÆt c«ng Ých vµ t­ lîi, nh­ng M¸c-Lª chØ nh×nthÊy b¶n chÊt t­ lîi xÊu cña Nhµ N­íc nªn phÊn ®Êulµm tiªu vong Nhµ N­íc kÕt qu¶ lµ c¸i Nhµ N­ícqu¸ ®é mµ c¸c «ng t¹o ra l¹i qu¸ nhiÒu tÝnh t­lîi mµ kh«ng ai lµm tiªu vong nã ®­îc. (trõ khi x·héi Êy nhÊt tÒ tõ chèi chñ nghÜa M¸c-Lª nh­ Liªnx« vµ §«ng ¢u).

Së h÷u t­ nh©n hay së h÷u tËpthÓ ®Òu cã hai mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc, nh­ngM¸c-Lª chØ nh×n thÊy mÆt tiªu cùc cña t­ h÷u vµ chØnh×n thÊt mÆt tÝch cùc cña c«ng h÷u, nªn ph¸ t­ h÷u,lËp c«ng h÷u. HÖ qu¶ lµ t¹o ®iÒu kiÖn chomét sè ng­êi chiÕm cña c«ng thµnh cña t­ vµ ®angtrë thµnh nhµ t­ s¶n thùc thô. Sù chiÕm h÷u trongx· héi nh­ c¸i sµo huyÖt mafia gåm hai buång:chiÕm h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt vµ chiÕm h÷uquyÒn lùc. Nh­ng M¸c-Lª chØ nh×n thÊy mét kÎ thïlµ chiÕm h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt, bÌn n©ng c¸iquyÒn lùc lªn ®Ó dïng nã diÖt c¸i chiÕmh÷u t­ liÖu s¶n xuÊt. Ai ngê c¸i chiÕm h÷uquyÒn lùc cßn tai ¸c gÊp v¹n lÇn. VÊn ®Ò"gi¸ trÞ thÆng d­" còng vËy. Còng cã mÆt ph¸ttriÓn kinh tÕ vµ t¹o nguy c¬ mÊt c«ng b»ng.Nh­ng M¸c-Lª chØ nh×n thÊy mÆt bãc lét cña gi¸ trÞthÆng d­ mµ kh«ng thÊy mÆt tÝch cùc vµ hîp lý cñanã. KÕt qu¶ lµ b©y giê c¸c ®¶ng viªn võa ®­îckhuyÕn khÝch lµm giÇu (thùc chÊt lµ b»ng c¸ch bãclét gi¸ trÞ thÆng d­ chø g× n÷a), l¹i võa ph¶i nãikhÐo ®Ó khái lµm tñi vong linh t¸c gi¶ T­ b¶nluËn.

VÊn ®Ò "®Êu tranh giaicÊp" còng cã 2 mÆt, mÆt lµm ®èi träng tÝchcùc ®Ó lµm x· héi ph¸t triÓn vµ mÆt ph¸ ph¸chlµm nhiÔu x· héi. Nh­ng M¸c-Lª t©ng bèc ®Êu tranh giaicÊp thµnh ®éng lùc duy nhÊt thóc ®Èy tiÕn hãa®Ó cã søc m¹nh mµ giµnh chÝnh quyÒn, ®Õnlóc m×nh cÇm quyÒn råi, quan hÖ giai cÊp vÉn cßn®ã th× xö lý víi chuyÖn "®Êu tranh giaicÊp lµ ®éng lùc cña tiÕn hãa" ra sao ®Óc¸i ghÕ cña m×nh ®­îc yªn? C¸i thuyÕt"®Êu tranh giai cÊp" vµ chèng kinh tÕ thÞtr­êng cña cô M¸c bÊy giê l¹i lµm ta kÑt qu¸, vËyth× cã ph¶i "mÒm ®Õn møc cã thÓ uèn®­îc". NÕu b©y giê cô M¸c ®ang bÞ uèn, vµxem chõng khi cô M¸c chÞu uèn kh«ng næi n÷a th×®Õn l­ît cô Hå. Chñ nghÜa M¸c-Lª nãi :"Trongx· héi cã giai cÊp th× ®Êu tranh giai cÊp lµ ®éng lùccña tiÕn hãa". Nh­ng x· héi cã giai cÊp chØ lµmét giai ®o¹n trong lÞch sö loµi ng­êi (chÝnh M¸c-Lª®· nãi thÕ). VËy xin hái: Trong toµn bé lÞch söloµi ng­êi nãi chung, kÓ c¶ khi cã giai cÊp vµ khikh«ng cã giai cÊp th× ®éng lùc cña tiÕn hãa nãichung lµ g×?

Bëi ch­a quan t©m ®óng møc®Õn c¸i toµn bé ®· quyÕt ®o¸n c¸i côc bénªn tiÕn tr×nh c¸ch m¹ng v« s¶n lªn chñ nghÜa Céngs¶n cø nh­ mét ngo¹i lÖ ngang phÌ phÌ trËt khíp rakhái lÞch sö ¡ng-ghen l¹i biÖn b¹ch ®iÒu®ã b»ng tÝnh c¸ch m¹ng "®o¹n tuyÖt mét c¸chtriÖt ®Ó nhÊt" (!) NÕu biÕt nh×nlÞch sö mét c¸ch thËt biÖn chøng nh­ mét qu¸ tr×nhthèng nhÊt ¾t c¸c «ng ph¶i thÊy "trÝ tuÖ"míi lµ ®éng lùc (®éng lùc mang tÝnh kh¸ch quan, kh¸cvíi ®éng c¬ mang tÝnh chñ quan), vµ kh«ng dùng ra méthäc thuyÕt ®Êu tranh giai cÊp rïm beng nh­thÕ.TÝnh cùc ®oan phiÕn diÖn Êy khi th× g©yra bÖnh qu¸ t¶ nh­ trªn võa nãi, khi th× g©ybÖnh h÷u khuynh. §Êu tranh sinh tån (trong ®ã ®Êutranh giai cÊp lµ mét biÓu hiÖn) lµ quy luËt phæbiÕn bao giê bít ®­îc. VËy mµ c¸c «ng ®Þnh lµmmét "cuéc chiÕn ®Êu cuèi cïng" lµ nghÜalµm sao? Dùa vµo lý t­ëng h÷u khuynh vÒ ®Êutranh giai cÊp Êy ng­êi cÇm quyÒn Céng s¶n ®· k×mh·m tèi ®a sù ®Êu tranh giai cÊp cña giai cÊp vµ tÇnglíp lao ®éng míi.

C«ng tr×nh lín nhÊt cña M¸c lµtËp "T­ b¶n", rÊt c«ng phu, rÊt nhiÒukiÕn thøc nh­ng ®iÒu mÊu chèt th× l¹i kh«nggióp g× cho viÖc gi¶i bµi to¸n x· héi. Ch¼ng thõamµ cßn cã h¹i cho môc ®Ých nµy bëi nã g©y sùhiÓu lÇm, t­ëng r»ng téi lçi sinh ra lµ ëchç cã gi¸ trÞ thÆng d­. Nhµ triÕt häc ®Ëpvµo gi¸ trÞ thÆng d­ th× kh¸c nµo ng­êi c«ng nh©ntrót c¨m thï vµo m¸y mãc. T¸ch bµi to¸n ph©n chia s¶nphÈm ra khái bµi to¸n ph©n chia quyÒn lùc vµ bµito¸n ph¸t triÓn s¶n xuÊt th× lµm sao t×m ra ®¸p sècho bµi to¸n x· héi? NhiÒu ng­êi vÉn nghÜ r»ngviÖc ®Ò cao yÕu tè nh­ trªn vµ viÖc t×mra mét lùc l­îng vËt chÊt lµ giai cÊp c«ng nh©n lµb»ng chøng vÒ tÝnh duy vËt cña chñ nghÜa. Song, nh­®· ph©n tÝch trong phÇn "vËt chÊt vµ ýthøc" nÕu duy vËt mét c¸ch phiÕn diÖnc¾t rêi, mang tÝnh ®Þnh h­íng chñ quan vµ l·ng m¹nth× l¹i ch¹y sang duy t©m. Nãi "duy vËt","duy t©m" lµ dïng hÖ ng«n ng÷ chóng ta ®·quen dïng. Theo ý riªng t«i trong hÖ t­ duy míith× ranh giíi duy vËt duy t©m kh«ng thÓ tån t¹i nh­ta quan niÖm, vµ khi Êy vÊn ®Ò sÏ ®­îc diÔn®¹t mét c¸ch kh¸c.

Tãm l¹i toµn bé nh·n quan"duy vËt lÞch sö" M¸c xÝt lµ mét nh·n quan phibiÖn chøng, ®Çy tÝnh duy t©m chñ quan. ®iÒu nµyt«i ®· ph©n tÝch trong mét tµi liÖu cã tÝnh chÊtlý luËn c¬ b¶n: "§«i ®iÒu suy nghÜ cñamét c«ng d©n" (§§SN...) (1). NhiÒu luËn lýM¸c xÝt lµ tam ®o¹n luËn m¸y mãc, xuÊt ph¸t tõ méttiÒn ®Ò chñ quan nªn kÕt thóc phi lý. Ra®êi trong giai ®o¹n ch­a chÝn cña V¨n Minh C«ngNghiÖp, ph­¬ng ph¸p luËn M¸c xÝt ®· mang nhiÒudÊu Ên cña "bÖnh C«ng nghiÖp", c«ngnghiÖp h¬n c¶ c«ng nghiÖp, thÓ hiÖn ë xuh­íng thÝch quy m« lín, thÝch ®ång lo¹t, thÝch c¬chÕ mét c¸ch m¸y mãc (thËm chÝ biÖn chøng métc¸ch m¸y mãc,"uyÓn chuyÓn" mét c¸ch m¸ymãc), thÝch kinh tÕ, cùc ®oan hãa tÝnh "vËtchÊt", cùc ®oan hãa sù ph©n tÝch vµ lo¹i trõ. Nãic«ng nghiÖp h¬n c¶ C«ng nghiÖp lµ v× C«ngnghiÖp s¶n xuÊt ®¹i trµ trªn c¬ së s¶n xuÊt chÝnhx¸c tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm. Cßn M¸c quan t©m ®Õn"tæng thÓ quan hÖ x· héi", quan t©m gi¶iphãng x· héi, mµ vi ph¹m sù gi¶i phãng c¸ nh©n (nªncoi nhÑ vÊn ®Ò QuyÒn Con Ng­êi, v× nghÜ r»ngX· héi lµ ®· cã Con ng­êi n»m trong ®ã råi!) (2).

Nãi "c«ng nghiÖp" h¬nc¶ C«ng nghiÖp lµ v× trong quy tr×nh vËn hµnh cñaC«ng nghÖ bao giê còng ph¶i cã "c¬ chÕng­îc" (feedback) ®Ó tù kiÓm tra, tù khèngchÕ, tù dõng, tù söa ch÷a..., nh­ng Chuyªn chÝnh V«s¶n lµ bé m¸y chØ vËn hµnh theo tiªu chuÈn vµ hoµntoµn kh«ng cã c¬ chÕ ng­îc Êy, nªn lóc ®Çu th×æn mµ vÒ sau quyÒn lùc cø bµnh tr­íng v« h¹n®é ®Õn nçi ng­êi thiÕt kÕ ra nã còngtrë thµnh n¹n nh©n. ®iÒu nµy cïng víi ®Æc®iÓm mang tÝnh l·ng m¹n vµ phong kiÕn (sÏ ph©ntÝch sau) ch¾c còng ®ñ cho nhËn ®Þnh r»ng Chñ nghÜaX· héi M¸cxÝt chØ lµ ®¹i biÓu cuèi cïng cña dßngc¸c chñ nghÜa X· héi kh«ng t­ëng.

HÖ lý luËn M¸c xÝt cµngph¸t triÓn cµng tù m©u thuÉn, cµng xa thùc tÕvµ cµng lóng tóng, bëi x©y dùng trªn tiÒn ®Òvµ ph­¬ng ph¸p luËn chñ quan, phiÕn diÖn. Nãi®Õn sai lÇm cña häc thuyÕt nµy th× sai lÇm®Çu tiªn vµ bao trïm hÕt th¶y, chÝnh lµ sai lÇmvÒ ph­¬ng ph¸p luËn! §¶ng Céng s¶n buéc ph¶i thõanhËn sai lÇm kh¸c nh­ng l¹i kiªn quyÕt b¶o vÖph­¬ng ph¸p luËn (1). Xem c¸i cung c¸ch mµ c¶ mét ®éingò c¸c nhµ chÝnh trÞ vµ lý luËn M¸c xÝt b©y giê®ang h× hôc nai l­ng ra v¸ vÝu, che ch¾n, ng­êi takh«ng khái ph× c­êi v× thÊy hiÖn ra mét ®¸m anhhÒ, cè søc lau nhµ cho kh« nh­ng l¹i cø ®Ó c¸ir«-bi-nª phÝa sau å å phun n­íc!

HáI: NhËn ®Þnh g× vÒtÝnh TiÒn phong vµ Dù ®o¸n M¸c xÝt?

§¸P: TÝnh khoa häc, tÝnhtiÒn phong vµ kh¶ n¨ng dù ®o¸nlµ mét bé ba liªnhoµn. NÕu cã tÝnh khoa häc thËt sù, ¾t cã tÝnhtiÒn phong vµ kh¶ n¨ng dù ®o¸n. Ng­îc l¹i nÕuDù ®o¸n lu«n lu«n sai hay chñ yÕu lµ sai th× b¶nchÊt khã lßng lµ tiÒn phong vµ khoa häc ®­îc.Mét khi chñ nghÜa M¸c-Lª ®· tù x¸c ®Þnh m×nh lµ"Chñ nghÜa X· héi khoa häc" th× viÖc tùx­ng lµ §¶ng TiÒn phong vµ tiÕn hµnh Dù ®o¸nnh­ ®inh ®ãng cét còng lµ hîp víi t­ duy l«gic vµphÐp biÖn chøng tù nhiªn. Nh­ng ng­îc l¹i, nÕudù ®o¸n nh­ ®inh ®ãng cét Êy ®æ th× ®­¬ng nhiªnkh«ng ai d¸m nhËn m×nh lµ khoa häc vµ tiÒn phongn÷a, v× ®ã còng lµ l«gic tù nhiªn vµ lµ sù tùträng tèi thiÓu. Ng­êi Céng s¶n rÊt tµi giáitrong thùc tÕ tranh ®Êu trong ®ã cã sù øng dôngkhoa häc thËt sù, do ®ã dù ®o¸n chiÕn thuËtth­êng lµ ®óng, nÕu kh«ng th× sao th¾ng ®­îc.Nh­ng dù ®o¸n chiÕn l­îc, l¹i lµ mét vÊn ®Òkh¸c h¼n.

Dù ®o¸n M¸c xÝt cã tÝnhchiÕn l­îc bao trïm nhÊt, kÕt tinh cña t­ duyCéng s¶n toµn thÕ giíi lµ tuyªn bè cña 81 ®¶ngCéng s¶n vÒ néi dung thêi ®¹i :"Thêi ®¹i ngµynay lµ thêi ®¹i qu¸ ®é tõ Chñ nghÜa T­ b¶n lªn ChñnghÜa X· héi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi më ®Çub»ng C¸ch m¹ng X· héi chñ nghÜa th¸ng 10 vÜ ®¹i; lµsù sôp ®æ cña chñ nghÜa §Õ quèc vµ sù tan r·cña hÖ thèng thuéc ®Þa; lµ sù xuÊt hiÖn ngµycµng nhiÒu d©n téc tiÕn lªn con ®­êng XHCN. GiaicÊp C«ng nh©n quèc tÕ, mµ ®¹i diÖn lµ §¶ngM¸cxÝt LªninÝt ch©n chÝnh, ®ang ®øng ë vÞ trÝ trungt©m cña Thêi ®¹i míi ®Êu tranh v× hßa b×nh, ®éc lËpd©n téc, d©n chñ vµ chñ nghÜa X· héi". §¶ng Céngs¶n ViÖt nam cßn ®i xa h¬n kh«ng ph¶i dù ®o¸n n÷amµ ®· nh×n thÊy "ba dßng th¸c" : dßng th¸c tanr· cña chñ nghÜa T­ b¶n, dßng th¸c sinh s«i cña chñnghÜa X· héi vµ dßng th¸c cña thÕ giíi thø ba.§èi chiÕu víi thùc tÕ ngµy nay liÖu cßn g×®Ó b×nh luËn?

H·y chó ý r»ng ®©y lµ trÝtuÖ tËp trung cña c¶ thÕ giíi Céng s¶n, trÝtuÖ ë vµo lóc kh¸ nhÊt cña phong trµo Céng s¶n(kh¸ nhÊt v× trong ®ã tÝnh giai cÊp kiªu ng¹o cùc ®oanphi thùc tÕ ®· ®­îc ®iÒu chØnh ®i rÊtnhiÒu), kh¸ ®Õn møc bÞ ng­êi Céng s¶n kh¸clªn ¸n lµ "xÐt l¹i" mµ cßn sai ®Õn møclén ng­îc nh­ thÕ th× hÖ thèng lýthuyÕt Êy ë d¹ng ch©n chÝnh cßn khñng khiÕpbiÕt chõng nµo? VËy mµ ®Õn h«m nay, trÝ thøcgäi lµ tiªn tiÕn nhÊt cña thÕ giíi t­ duyCéng s¶n vÉn ch­a nh×n ra ®­îc c¸i sai tõ n¬i gècrÔ, vÉn cø x­ng lµ "Khoa häc", lµ"TiÒn phong" th× ®ñ biÕt kh¶ n¨ng"ngu hãa" cña lý thuyÕt Êy ®· ®Õn®é tuyÖt h¶o vËy. Cã ng­êi kh«ng ®ång ý víit«i, l¹i b¶o ng­êi ta ch¼ng dèt ®©u, ng­êi tabiÕt c¶ ®Êy!

NÕu vËy th× cßn kinh khñngh¬n. §Èy ®­îc trÝ tuÖ ra khái ®Çu ng­êi vènth«ng minh ®· lµ ®iÒu tµi t×nh, th× viÖc ®Èy®­îc l­¬ng t©m vµ danh dù ra khái tr¸i tim vèn ®ÇytÝnh l­¬ng thiÖn vµ lý t­ëng qu¶ lµ mét siªuma lùc ®¸ng ®Ó loµi ng­êi mu«n ®êi nghiÒnngÉm. KÎ lµm chÝnh trÞ mµ dïng ®­îc "ngulùc" hay ma lùc nµy th× lo g× kh«ng v« ®Þch ? Vµng­êi v« ®Þch kh«ng bao giê ngu dèt, tr¸i l¹i, tinhkh«n tuyÖt vêi. Th«ng minh vµ ngu dèt lu«n song songtrong mçi con ng­êi, bëi l­îng trÝ kh«n mµ T¹o Hãaban cho mçi con ng­êi b×nh th­êng gÇn lµ mét h»ngsè nh­ nhau (Trõ ng­êi bÊt th­êng th× kh«ng kÓ.ChØ sè th«ng minh còng chØ lµ mét mÆt cña trÝ kh«nth«i). Dïng hÕt tinh kh«n cho viÖc nµy th× ngudèt trong viÖc kh¸c. V« ®Þch trong ®iÒu kiÖnnµy ®¹i b¹i trong ®iÒu kiÖn kh¸c. Tho¹t nh×nth× Ch©n lý mang tÝnh "cï nhÇy".

Nh­ng nÕu lÊy sù tiÕn hãavµ h¹nh phóc chung cña c¶ nh©n quÇn lµm chuÈn th× ch©nlý cã tiªu chuÈn x¸c ®Þnh kh«ng thÓ lénng­îc. Trong cuéc chiÕn tranh VÖ quèc, §¶ng Lao®éng ViÖt nam gåm ng­êi yªu n­íc nhÊt, d¸m hysinh, biÕt tæ chøc vµ cã s¸ch l­îc nªn cã vai trßtiÒn phong thËt sù. Nh­ng b­íc vµo giai ®o¹n"c¸ch m¹ng" tøc cuéc ®Êu tranh giai cÊp nh»mmôc ®Ých tèi hËu lµ x©y dùng chñ nghÜa Céng s¶n th×t×nh h×nh dÇn dÇn xoay ng­îc trë l¹i. Dùa trªn métlý thuyÕt phi khoa häc th× chñ tr­¬ng vµhµnh ®éng sÏ chèng quy luËt, sÏ bÞ thùc tÕ phñ®Þnh. B¶n chÊt l¹c hËu, kh«ng tiÒn phong, nh­ngmuèn giµnh vÞ trÝ tiÒn phong th× quy tr×nh giµnh lÊytiÒn phong ph¶i diÔn ra theo 4 b­íc tuÇn tù:

B­íc 1: ThÊyc¸i tiÒn phong thËt ng­îc víi m×nh, nªn coi lµ ph¶n®éng.

B­íc 2: Kh«ngchèng ®­îc, ®µnh bu«ng láng, ®Ó c¸i tiÒnphong thËt tån t¹i kh«ng chÝnh thøc.

B­íc 3: ThÊyc¸i tiÒn phong thËt h÷u hiÖu, hîp lý nªnph¶i lµm theo.

B­íc 4: Tuyªnbè c¸i tiÒn phong thËt Êy lµ do m×nh khëi x­íng.

Trong thùc tiÔn C¸ch m¹ng ViÖtnam, tõ viÖc to viÖc nhá ®Òu cã thÓ dÉnra v« sè sù kiÖn ®· diÔn ra theo kiÓu Êy, tøclµ lÕch thÕch ch¹y theo thùc tiÔn ®Ó ®o¹tlÊy tiÒn phong, tõ chñ tr­¬ng kho¸n s¶n, thÞtr­êng t­ nh©n, tù do luyÕn ¸i, y phôc thêi trang,quan hÖ víi ng­êi n­íc ngoµi, hßa hîp d©n téc,xãa bá hËn thï, nh©n quyÒn, ph¸p trÞ, x· héi c«ngd©n, tù do lËp héi, trÝ tuÖ lµ ®éng lùc..., råich¼ng bao l©u n÷a sÏ lµ thø mµ ngµy h«m nay ®ang coilµ ph¶n ®éng, nh­: tõ bá Chuyªn chÝnh V« s¶n, D©nchñ ®a nguyªn, tù do b¸o chÝ, tù do truyÒn b¸ t­t­ëng, th«ng tin Internet, tù do xuÊt b¶n, hñy hÖthèng tr­êng §¶ng, nh×n nhËn l¹i b¶n chÊt t­ t­ëngM¸c-Lª, nh×n nhËn l¹i vÊn ®Ò t­ t­ëng Hå chÝMinh vµ l¨ng Hå chñ tÞch, §¶ng ®èi lËp, Tæng thèngchÕ, tù do vËn ®éng tranh cö...v©n..v©n... (xin nh¾cl¹i: nhiÒu vÊn ®Ò Êy ®ang bÞ coi lµ cÊmkþ, nh­ng xin ch­a th¶o luËn ë ®©y).

Ngay bµi viÕt cña t«i còngnh­ cña nhiÒu trÝ thøc tiÕn bé, h«m nay cßn bÞth«ng b¸o néi bé coi lµ ph¶n ®éng th× råi ®©y ch¾cch¾n sÏ ®­îc coi lµ quan ®iÓm cña §¶ng. NÕuråi ®©y §¶ng còng nghÜ nh­ thÕ thËt th× rÊt®¸ng mõng, v× ®iÒu quan träng ®èi víi x· héikh«ng ph¶i ë chç quan ®iÓm Êy lµ cña ai, mµ ëchç quan ®iÓm tiÕn bé Êy ®­îc thùchiÖn nh­ thÕ nµo, do thùc t©m muèn ®æi míi v×®Êt n­íc hay v× buéc ph¶i thÝch nghi ®Ó duy tr×®­îc quyÒn lîi cña tËp ®oµn. Vµ tõ ®ã sÏ ph¸tsinh hÖ qu¶ rÊt kh¸c nhau. Trong phÇn sÏ tr×nh bµysau, cã ®Ò cËp ®Õn mét sè Dù ®o¸n mang tÝnhhiÖn thùc vµTiÒn phong bëi nã dùa trªn t­ duykhoa häc thùc sù.

PhÇnII :
ChÝnh TrÞ M¸c-Lª : Phong KiÕn BiÕn T­íng