Con ng­êi ®éc tµi, ®éc t«n hÕt cì nµy l¹i cßn ham ®­îc tiÕng lµ cã tinh thÇn... d©n chñ. B¸c nhÊt ®Þnh tæ chøc tæng tuyÓn cö. Trß ch¬i Êy nh©n d©n chÕt v« sè, b¸c vÉn cø lµm.

B¸c m« t¶:

"ë miÒn Nam Trung bé, cuéc tuyÓn cö tiÕn hµnh d­íi bom ®¹n cña Ph¸p. ChiÕn sÜ du kÝch mét tay cÇm sóng mét tay cÇm l¸ phiÕu.

ë Saigon vµ Chî Lín vµ c¸c vïng t¹m bÞ chiÕm, cuéc tuyÓn cö tiÕn hµnh bÝ mËt. BAN §£M nh÷ng thanh niªn nam n÷ xung phong §I BÝ MËT Tõ NHµ NµY SANG NHµ KH¸C GIÊU KÝN THôNG PHIÕU D¦íI ¸O. T¸m m­¬i hai phÇn tr¨m cö tri ë Saigon vµ Chî Lín ®· bá phiÕu. Nh­ng bèn m­¬i nh¨m thanh niªn xung phong ®· bÞ ®Þch b¾t vµ b¾t chÕt. ThËt lµ mét cuéc tuyÓn cö ®Ém m¸u, rÊt anh dòng" (Trang 123).

ChÝnh nh©n d©n vµ c¸n bé ®· lµm h­ b¸c. B¸c nãi c¸i g× nh©n d©n còng hoan h« nhiÖt liÖt. B¸c ®­a ra kÕ ho¹ch nµo Héi ®ång chÝnh phñ còng "hoµn toµn ®ång ý" riÕt råi b¸c nãi phÐt cµng ngµy cµng tåi, kÓ cho ®éc gi¶n nghe nh÷ng c©u chuyÖn rÊt r¸c taÞ

C¸i thïng phiÕu to b»ng cì nµo mµ thanh niªn nam n÷ xung phong ®ßi "dÊu kÝn d­íi ¸o"? Nã b»ng c¸i hép quÑt ch¾c? Cã lÏ mét sè thanh niªn xung phong bÞ b¾n chÕt thËt v× hä bÞ thùc d©n t­ëng lÇm lµ bän... ¨n trém. Ban ®ªm, thÊy cã kÎ «m tr­íc bông mét vËt lï lï, lÊm lÐt, trèn tr¸nh trong c¸c gãc phè tèi, thùc dËn t­ëng gÆp bän ®¹o chÝch ph¶i vå. Víi c¸i trß «m thïng phiÕu, ®îi ®ªm tèi míi bÝ mËt di chuyÓn tõ nhµ nä sang nhµ kia th× c¸c c« c¸c cËu ®i ®­îc mÊy nhµ? ThÕ mµ b¸c khoe "t¸m m­¬i hai phÇn tr¨m cö tri ë Saigon vµ Chî Lín ®· bá phiÕu."

Nh©n d©n ngoµi viÖc liÒu chÕt bá phiÕu, cßn ®­îc b¸c khen lµ s¸ng suèt, "rÊt th«ng minh".

B¸c kÓ:

"B¶n dù ¸n hiÕn ph¸p ®­îc th¶o ra cÈn thËn vµ ph¸t réng r·i ®Ó nh©n d©n cã thÓ nghiªn cøu phª b×nh vµ gãp ý kiÕn. ë trong thµnh phè vµ n«ng th«n tæ chøc nh÷ng cuéc héi häp ®Ó gi¶i thÝch cho nh©n d©n chän ng­êi øng cö vµ tæ chøc bÇu cö nh­ thÕ nµo?

Tr­íc tuyÓn cö cã ng­êi nghi ngê, hä nãi "Nh©n d©n cßn dèt, ch­a biÕt dïng quyÒn d©n chñ. Bän ®Çu c¬ sÏ lîi dông. Cuéc tuyÓn cö sÏ thÊt b¹i."

Cã mét lßng tin t­ëng v« h¹n ë nh©n d©n, Hå chñ tÞch nãi: "Nh©n d©n rÊt th«ng minh. Hä sÏ biÕt dïng l¸ phiÕu cña hä, tæng tuyÓn cö sÏ thµnh c«ng!"

KÕt qu¶ ®· chøng minh lêi Hå chñ tÞch lµ ®óng." (trang 122)

KÕt qu¶ ra sao? Nh©n d©n ®· lµm g×, ®¹t ®­îc thµnh tÝch hay ho nµo ®Ó chøng tá xøng ®¸ng víi lêi b¸c khen lµ th«ng minh, s¸ng suèt? §©y lµ c©u tr¶ lêi:

"NhiÒu ®Þa ph­¬ng yªu cÇu Hå chñ tÞch ra øng cö ë ®Þa ph­¬ng m×nh. NhiÒu ®Þa ph­¬ng kh¸c yªu cÇu Hå chñ tÞch cã quyÒn lµ nghÞ viªn kh«ng cÇn tham gia øng cö." (Trang 122)

Nh÷ng nh©n d©n coi b¸c nh­ th¸nh nh­ thÇn, ®ßi cho b¸c khái øng cö còng tróng, cã ®­îc b¸c khen "s¸ng suèt, th«ng minh" còng lµ ph¶i qu¸.

BÇu Cö D©n Chñ

Cã mét chi tiÕt kh¸ vui trong trß ch¬i bÇu cö cña b¸c: V× næi sïng víi §¶ng ph¸i cña c¸c «ng NguyÔn H¶i ThÇn, NguyÔn T­êng Tam, b¸c v« t×nh tù tè c¸o m×nh lµ tæ chøc bÇu cö gian. B¸c kÓ:

"Bän ph¶n ®éng nh­ ®¶ng ph¸i NguyÔn H¶i ThÇn, NguyÔn T­êng Tam ®­îc Quèc D©n §¶ng Trung Quèc gióp ®ì, ©m m­u ph¸ ho¹i tæng tuyÓn cö.

... Hå chñ tÞch ®· t×m ra mét gi¶i ph¸p: nh­êng cho NguyÔn H¶i ThÇn vµ NguyÔn T­êng Tam b¶y m­¬i ghÕ" (trang 120)

Tæ chøc bÇu cö, thÓ hiÖn d©n chñ mµ l¹i biÕt ch¾c tÊt c¶ c¸c ghÕ trong quèc héi lµ cña m×nh, muèn nh­êng bao nhiªu ghÕ cho phe nµo còng ®­îc! KÕt uq¶ bÇu cö ®· ®­îc xÕp ®Æt, tÝnh to¸n tr­íc. Nh÷ng ghÕ trong quèc héi do b¸c ph©n ph¸t, nh÷ng tªn tuæi ®¾c cö do b¸c ®Þnh ®o¹t, chän s½n c¶... thÕ th× bµy ®Æt ra c¸i vô bá phiÕu lµm g× cho mÊy c« cËu thanh niªn xung phong d¹i dét chÕt oan. Tuång d©n chñ b¸c gi¶ vê lµm. Nh©n d©n s¸ng suèt th× bÞ chÕt thËt. Cuèi cïng hä chØ ®­îc nghe b¸c bèc nh¼ng mét c©u: "ThËt lµ mét cuéc tuyÓn cö ®Ém m¸u, rÊt anh dòng"

ThÊy m¸u x­¬ng nh©n d©n ®æ ra cho mét trß bÞp cña m×nh, con ng­êi "th­¬ng d©n s©u s¾c" Êy kh«ng hÒ cã mét lêi ©n hËn, xãt xa!

§©u ph¶i sau nµy Hå míi trë nªn ®éc ®Þa. Lóc míi n¾m quyÒn cai trÞ, con ng­êi Êy ®· s½n sµng v× c¸i danh h·o mµ nhÉn t©m ®Èy d©n chóng vµo chç chÕt.

Cµng ®Õn cuèi s¸ch th× b¸c cµng më m¸y tù t©ng bèc, véi vµng, cuèng quÝt nh­ ®øa trÎ thæi bong bãng, sî m×nh ng­ng l¹i th× bãng xÑp.

§©y lµ nh÷ng dßng n©ng bi ®­a b¸c lªn ®Ønh cao:

"NhiÒu nhµ b¸o vµ nhiÒu ng­êi b¹n ngo¹i quèc rÊt lÊy lµm ng¹c nhiªn tr­íc lßng kÝnh yªu cña nh©n d©n ViÖt Nam ®èi víi vÞ cha giµ Hå chÝ Minh. Nh­ng ®èi víi chóng ta, ng­êi ViÖt Nam th× rÊt dÔ hiÓu.

Hå chñ tÞch ®­îc nh©n d©n yªu mÕn lµ do lßng yªu n­íc yªu nh©n d©n cña Hå chñ tÞch." (trang 138)

"... chñ tÞch ®· tõng chÞu ®ùng khæ së vÊt v¶ kh«ng thÓ t­ëng t­îng ®­îc trong suèt thêi kú ho¹t ®éng bÝ mËt. Chñ tÞch ®· bÞ ®ñ mäi thø dô dç. Nh­ng chñ tÞch ®· dòng c¶m vµ kiªu quyÕn v­ît qua mäi khã kh¨n" (trang 139)

"...Nh©n d©n ViÖt Nam mu«n ng­êi nh­ mét, nghe theo lêi Hå chñ tÞch, v× hä hoµn toµn tin t­ëng ë Hå chñ tÞch, hä hoµn toµn kÝnh yªu Hå chñ tÞch. Kh«ng cã g× so s¸nh ®­îc víi lßng d©n ViÖt Nam kÝnh mÕn tin t­ëng l·nh tô Hå chÝ Minh." (trang 138)

"...Hå chñ tÞch ®­îc nh©n d©n yªu mÕn lµ do lßng hy sinh vµ lßng nh©n tõ cña ng­êi. §óng nh­ lêi nãi cña MÆc Tö, nhµ triÕt häc Trung quèc ®êi x­a: N^'u cã lîi cho thiªn h¹ th× m×nh bÞ mµi mßn tõ gãt ®Õn ®Çu còng vui lßng." (trang 139-140)

"...Chñ tÞch kh«ng bao giê nghÜ ®Õn m×nh. Ng­êi chØ nghÜ ®Õn ng­êi kh¸c, nghÜ ®Õn nh©n d©n." (trang 140)

"...ChÝnh s¸ch cña Hå chñ tÞch vµ cña chÝnh phñ rÊt gi¶n ®¬n vµ râ rµng.

Hå chñ tÞch nãi víi nh©n d©n:

"Kh¸ng chiÕn, kh¸ng chiÕn tr­êng kú. Kh¸ng chiÕn n÷a. Kh¸ng chiÕn ®Õn cïng. Kh¸ng chiÕn cho ®Õn khi n­íc ViÖt Nam giµnh ®­îc thèng nhÊt vµ ®éc lËp!" (trang 138)

"§èi víi nhi ®ång tªn b¸c Hå nh­ lµ mét ng­êi mÑ hiÒn. ChØ nh¾c ®Õn tªn B¸c lµ c¸c em trë nªn ngoan ngo·n." (trang 141)

"Mét vµi chuyÖn nhá kÓ d­íi ®©y còng ®· tá lßng kÝnh mÕn cña nh©n d©n ViÖt Nam ®èi víi b¸c Hå. Mét bøc ¶nh nhá cña Ng­êi ë Hµ Néi cã ®ång bµo mua tíi gi¸ mét tr¨m ba m­¬i v¹n ®ång.

ë Nam bé mét chiÕn sÜ du kÝch häa sÜ bÞ th­¬ng ë chiÕn tr­êng, trong khi chê ®îi cøu th­¬ng ®Õn, ®· lÊy m¸u m×nh vÏ lªn ¸o ¶nh Hå chñ tÞch.

...Nh÷ng chuyÖn nh­ trªn cßn nhiÒu, kÓ kh«ng hÕt ®­îc Thanh niªn, nhi ®ång c¸c n­íc b¹n còng th­êng göi th­ th¨m hái b¸c Hå. Nh©n d©n gäi Chñ tÞch lµ Cha giµ cña d©n téc." (Trang 142)

Hoµn Toµn Tin T­ëng

Tr­íc hÕt, h·y xÐt vÒ nh÷ng ®iÓm vui vui trong bµi ca tù hãt cña b¸c:

B¸c khoe c¸i khÈu hiÖu: "Kh¸ng chiÕn, kh¸ng chiÕn tr­êng kú. Kh¸ng chiÕn n÷a..." lµ gi¶n ®¬n vµ râ rµng. Râ rµng th× t¹m ®­îc. Nh­ng gi¶n ®¬n ë chç nµo? Nã r­êm rµ nh­ lêi mét ng­êi m¾c bÖnh nãi l¾p ®·ng trÝ. §· "kh¸ng chiÕn tíi cïng" th× cÇn ph¶i "kh¸ng chiÕn tr­êng kú." §· "kh¸ng chiÕn cho ®Õn khi n­íc ViÖt Nam giµnh ®­îc thèng nhÊt vµ ®éc lËp" lµ ®ñ qu¸ råi, lµ tèp ®­îc råi, sao l¹i ph¶i "kh¸ng chiÕn n÷a.". C¸i khÈu hiÖu cã mÊy dßng mµ lñng cñng, l¶ng c¶ng nh÷ng ch÷, nh÷ng ý lËp ®i lËp l¹i .. ThÕ mµ l¹i cø say s­a tù khen lµ "gi¶n ®¬n".

Nh­ng v¨n ch­¬ng ch÷ nghÜa cña b¸c, ta ®· th­ëng thøc råi. Tinh thÇn kho¸i nh÷ng mµn c¶i l­¬ng, gi¸n ®iÖp rÎ tiÒn cña b¸c, ta còng ®· biÕt råi. H·y nãi vÒ nh÷ng chuyÖn quan träng, nghiªm chØnh h¬n.

Nghiªm chØnh mµ xÐt th× thÊy b¸c lµ anh chµng phÐt l¸c bÞ tæ tr¸c h¬i nhiÒu. B¸c tù tè c¸o, tù lét mÆt n¹ ®Òu ®Òu suèt chiÒu dµi cuèn s¸ch.

Cã thËt lµ: "Nh©n d©n ViÖt Nam mu«n ng­êi nh­ mét... HOµN TOµN TIN T¦ëNG ë Hå chñ tÞch, HOµN TOµN KÝNH Y£U Hå chñ tÞch" hay ch¨ng?

Kh«ng cÇn tra cøu s¸ch vì, t×m nh©n chøng, cø ®äc chÝnh nh÷ng dßng b¸c viÕt ra sÏ biÕt sù thËt vÒ lêi huyªnh hoang Êy.

Trang 126, Hå kÓ vÒ vô ký hiÖp ®Þnh 6 th¸ng 3 vµ ph¶n øng cña nh©n d©n.

Néi dung c¸i hiÖp ®Þnh mµ Chñ tÞch long träng ký kÕt víi Sainteny, ®¹i diÖn Ph¸p, gåm cã nh÷ng ®iÒu kho¶n hay ho nh­ sau: ViÖt Nam thõa nhËn nh÷ng quyÒn lîi kinh tÕ vµ v¨n hãa cña Ph¸p ë ViÖt Nam (toµn nh÷ng ®Æc quyÒn, ®Æc lîi rÊt thùc d©n) - ViÖt Nam cho phÐp m­êi l¨m ngh×n lÝnh Ph¸p ®æ bé ë B¾c bé vµ Trung bé ®Ó thay thÕ qu©n cña T­ëng Giíi Th¹ch - §Æc biÖt lµ ViÖt Nam thõa nhËn ë trong khèi liªn hiÖp Ph¸p!

Nh©n d©n nghÜ sao vÒ viÖc lµm cña b¸c? H·y nghe chÝnh lêi b¸c m« t¶:

"§©y lµ mét lóc kh¸ khã kh¨n cho Hå chñ tÞch. B¸o chÝ cña NguyÔn T­êng Tam vµ NguyÔn H¶i ThÇn c«ng kic'h Chñ tÞch kÞch liÖt, vu c¸o Chñ tÞch ®· ®Ó cho Ph¸p mua chuéc." (trang 126)

Cßn "vu c¸o" vµo c¸i khæ nµo n÷a: NÕu kh«ng bÞ mua chuéc th× ch¾c ch¾n b¸c ®· bÞ Ph¸p lõa. (Qua nh÷ng lêi hËm hùc cay có cña b¸c, chóng ta l¹i thÊy râ mét ®iÒu: C¸c nhµ c¸ch m¹ng NguyÔn H¶i ThÇn, NguyÔn T­êng Tam lµ nh÷ng ng­êi s¸ng suèt. Hä tr«ng thÊy tÊt c¶ nh÷ng ©m m­u s©u ®éc cña thùc d©n, hä thÊy ng­êi l·nh ®¹o Hå chÝ Minh ®ang ®i l¹c ®­êng.)

§©u ph¶i chØ cã nhãm «ng NguyÔn H¶i ThÇn, NguyÔn T­êng Tam s¸ng suèt, c«ng kÝch chñ tÞch kÞch liÖt. D©n chóng còng ph¶n ®èi µo µo. B¸c viÕt: "Nh©n d©n kh«ng b»ng lßng ..." nh­ng l¹i gi¶i thÝch ngay "...v× hä c¨m thï s©u s¾c bän Ph¸p thùc d©n."

Nh©n d©n nµo "mu«n ng­êi nh­ mét, hoµn toµn tin t­ëng ë Hå chñ tÞch"? Cßn nh©n d©n nµo th× "kh«ng b»ng lßng" v× viÖc ký kÕt bËy b¹ cña b¸c? Hay n­íc ViÖt cã tíi hai c¸i "toµn thÓ nh©n d©n."

B¸o chÝ cña c¸c «ng NguyÔn T­êng Tam, NguyÔn H¶i ThÇn c«ng kÝch b¸c thÕ nµo, b¸c kh«ng nãi râ chi tiÕt, chØ kªu lµ "kÞch liÖt". Nh©n d©n biÓu lé sù "kh«ng b»ng lßng" b»ng c¸ch nµo, b»ng lêi lÏ chª b¸c ra sao, b¸c còng lêi ®Þ Nh­ng xem lêi biÖn minh cña b¸c, ta cã thÓ ®o¸n ®­îc mét phÇn. Ýt nhÊt, trong nh÷ng lêi chª bai, nh©n d©n ®· phang cho b¸c mét c¸i téi rÊt nÆng: QU¢N B¸N N¦íC!

Kh«ng Bao Giê B¸n N­íc

Ch¾c võa ®au võa teo, b¸c ph¶i trÇn t×nh: "Tr­íc mÆt ®«ng ®¶o quÇn chóng, Hå chñ tÞch gi¶i thÝch nh÷ng nguyªn nh©n trong n­íc vµ ngoµi n­íc b¾t buéc ph¶i ký hiÖp ®Þnh. Cuèi cïng, Chñ tÞch kÕt thóc b»ng nh÷ng lêi c¶m ®éng: "Hå chÝ Minh kh«ng vµ sÏ kh«ng bao giê lµ mét ng­êi b¸n n­íc." (trang 126)

B¸c tù khen c©u biÖn b¹ch cña m×nh lµ nh÷ng "lêi c¶m ®éng". Nh­ng nã kh«ng c¶m ®éng mÊy, chØ nh­ lµ mét lêi chèi téi m¬ hå. KÎ võa bÞ b¾t qu¶ tang ¨n c¾p, còng cã thÓ cã nh÷ng lêi c¶m ®éng t­¬ng tù: "T«i kh«ng vµ sÏ kh«ng bao giê lµ mét tªn ¨n c¾p."

KÓ ra nh©n d©n "HOµN TOµN KÝNH Y£U B¸C" còng h¬i nÆng lêi khi chöi b¸c lµ "qu©n b¸n n­íc". Nh­ng hä phÉn né ®óng v× sù nhÇm lÉn cña b¸c ®· ®­a hä vµo chæ chÕt, trong khi b¸c cø hín hë v× nh÷ng trß vuèt ve cña Ph¸p, cø s­íng mª t¬i v× nh÷ng vinh dù h·o huyÒn Ph¸p ban chä

Nh÷ng trß lËt läng ph¶n tr¾c hiÓm ®éc cña thùc d©n, c¸c «ng NguyÔn T­êng Tam, NguyÔn H¶i ThÇn cïng nh©n d©n ViÖt Nam nh×n thÊy tr­íc th× b¸c ph¶i ®îi kh¸ l©u sau khi ký hiÖp ­íc mång 6 th¸ng 3 míi thÊy. Ph¶i ®îi thùc d©n tµn ph¸ giÕt chãc d©n ta t¬i bêi råi b¸c míi chÞu më m¾t r¹

B¸c kÓ:

"Qu¶ thËt, Cao uû Ph¸p ®· kh«ng tõ mét hµnh ®éng nµo ®Ó ph¸ ho¹i hiÖp ®Þnh mång 6 th¸ng 3. Nh÷ng hµnh ®éng khiªu khÝch kh«ng nh÷ng kh«ng ®×nh chØ mµ cßn t¨ng thªm. Vµ qu©n ®éi Ph¸p ®æ bé ë Trung bé vµ B¾c bé lu«n kiÕm c¸ch g©y nh÷ng sù xung ®ét chèng l¹i ng­êi ViÖt Nam. Nh÷ng cuéc xung ®ét ®æ m¸u ®· x¶y ra ngay ë Hµ Néi.

VÒ mÆt kinh tÕ, ®« ®èc §¾c-gi¨ng-li-¬ ®· dïng thñ ®o¹n x¶o quyÖt. Y ra lÖnh bá giÊy b¹c n¨m tr¨m ®ång. §©y lµ mét m¸nh khãe thùc d©n x¶o tr¸ ®· lµm cho hµng chôc v¹n gia ®×nh ViÖt Nam vµ ngo¹i kiÒu bÞ ph¸ s¶n." (trang 127)

"...Mét ngµy sau khi chñ tÞch n­íc ViÖt Nam d©n chñ céng hßa sang Ph¸p, ®« ®èc §¸c gi¨ng li ¬, cao ñy Ph¸p tæ chøc chÝnh phñ bï nh×n Nam Kú vµ tuyªn bè "Nam kú tù trÞ".

V× chÝnh s¸ch gian dèi Êy lµm cho nh©n d©n phÉn uÊt, cho nªn chiÕn tranh cµng kÞch liÖt h¬n ë Nam bé vµ miÒn Nam Trung bé. M¸y bay Ph¸p b¾n ch¸y nhiÒu lµng m¹c vµ b¾n giÕt nhiÒu d©n chóng. Khñng bè diÔn ra kh¾p trong vïng qu©n ®éi Ph¸p chiÕm ®ãng... (trang 128)

§i TÇu ChiÕn, Nghe §¹i B¸c

V× b¸c thß tay vµo ký hiÖp ®Þnh 6-3 mµ nh©n d©n ViÖt Nam l©m c¶nh khèn khæ nh­ vËy, cßn riªng phÇn b¸c th× ®­îc g×? NhiÒu l¾m. Toµn nh÷ng trß ®ãn r­íc long träng lµm b¸c phæng mòi, s­íng tª ng­êi. B¸c hín hë khoe:

"Råi cuéc gÆp gì gi÷a Hå chñ tÞch vµ ®« ®èc §¸c gi¨ng li ¬ t¹i vÞnh H¹ Long víi rÊt nhiÒu nghi thøc long träng, 21 ph¸t ®¹i b¸c chµo khi Hå chñ tÞch ®i, h¹m ®éi Ph¸p duyÖt binh, v.v..." (trang 127)

Víi nh©n d©n ViÖt, Thùc d©n Ph¸p lµm cho "hµng chôc v¹n gia ®×nh bÞ ph¸ s¶n", "b¾n ch¸y nhiÒu lµng m¹c, b¾n giÕt nhiÒu d©n chóng, khñng bè diÔn ra kh¾p n¬i" ... Nh­ng riªng b¸c chóng ®­a ra vÞnh H¹ Long, thôt cho nghe 21 ph¸t ®¹i b¸c, tæ chøc diÔn binh kÌn trèng um xïm, thÕ lµ b¸c chÞu l¾m, kho¸i tØ l¾m, kho¸i ®Õn ®é lóc viÕt håi ký cßn ®em ra khoÑ

Thùc d©n cßn tÆng b¸c nh÷ng có vuèt ve tèi t©n, ¸c liÖt h¬n. Chóng mêi b¸c sang Ph¸p ®Ó vuèt tiÕp. Vµ b¸c l¹i hín hë khoe chuyÕn ®i Ph¸p ®Çy vinh dù nh­ sau:

"Ngµy 31 th¸ng 5 n¨m 1946 Hå chñ tÞch cïng ph¸i ®oµn ViÖt Nam lªn ®­êng sang Paris. Ph¸i ®oµn nµy ®¸ng lÏ do NguyÔn T­êng Tam, bÊy giê lµ Bé tr­ëng Ngo¹i giao l·nh ®¹o. Nh­ng ngay h«m tr­íc khi ®i, Bé tr­ëng Tam ®· bá trèn..." (nhê ¬n b¸c viÕt l¹i mµ chóng ta l¹i ®­îc thÊy nhµ v¨n, nhµ c¸ch m¹ng NhÊt Linh NguyÔn T­êng Tam lµ mét ng­êi s¸ng suèt, nh×n xa thÊy réng. BiÕt kÎ thï x¶o tr¸ vµ th©m ®éc thÊy l·nh tô u mª, chui ®Çu vµo bÉy, «ng can ng¨n kh«ng ®­îc th× chøc Bé Tr­ëng Ngo¹i giao «ng còng kh«ng mµng.)

§em ®­îc b¸c qua Ph¸p råi, ë ViÖt Nam thùc d©n b¾t ®Çu khñng bè, b¾n giÕt. Trong khi Êy "Hå chñ tÞch ®· ®i th¨m miÒn Nam vµ miÒn B¾c n­íc Ph¸p... Chñ tÞch ®· gÆp nhiÒu ng­êi: chÝnh trÞ, nhµ trÝ thøc, l·nh tô kinh tÕ, l·nh tô thî thuyÒn, ®¹i biÓu phô n÷, l·nh tô thanh niªn." (trang 129)

Tãm t¾t, nã cho b¸c ®i ng­îc ®i xu«i, l«ng b«ng tõ B¾c chÝ Nam, gÆp hÕt ng­êi nµy ng­êi nä ®Ó c©u giê.

Thª th¶m nhÊt lµ c¸i khóc b¸c khoe ®­îc Ph¸p cho vÒ n­íc b»ng tÇu chiÕn, B¸c vªnh v¸o kÓ:

"Ph¸i ®oµn ViÖt Nam vÒ tr­íc vµi ngµy, Chñ tÞch vÒ sau trªn mét chiÕc tµu chiÕn §uy-m«ng §uyÖc-vin (Dumont Durville) cña Ph¸p.

C¸ch ®©y trªn ba m­¬i n¨m, Chñ tÞch ®i Ph¸p, lµm phô bÕp trªn mét chiÕc tµu bu«n. Ngµy nay chñ tÞch ®i trªn mét chiÕc tµu chiÕn, lµ th­îng kh¸ch cña n­íc Ph¸p... VÒ ®Õn Cam-ranh, ®« ®èc §¸c gi¨ng li ¬ ®ãn Hå chñ tÞch trªn mét chiÕc tµu chiÕn kh¸c. Cuéc gÆp gì rÊt long träng." (trang 129)

Râ rµng lµ bän thùc d©n rÊt quû qu¸i. Nã biÕt b¸c kho¸i nh÷ng trß ®ãn r­íc linh ®×nh nªn tr×nh diÒn toµn nh÷ng thø ¸c liÖt c¶. B¸c s­íng mª man c¶ ng­êi. Sî d©n ViÖt ngê b¸c "tham vµng bá ng·i" b¸c véi trÊn an:

"Tuy hoµn c¶nh kh¸c nhau nh­ng chñ tÞch vÉn lu«n lu«n lµ ng­êi c¸ch m¹ng trong s¹ch vµ h¨ng h¸i. Th¸i ®é ®èi xö thµnh thËt víi mäi ng­êi vµ lßng yªu nh©n lo¹i vÉn kh«ng thay ®æi." (trang 129)

B¸c lµm nh­ c¸i qu¶ "®i tµu chiÕn" cã thÓ lµm thay ®æi b¸c, biÕn b¸c thµnh mét kÎ hÕt c¸ch m¹ng, hÕt trong s¹ch, hÕt thµnh thËt mµ l¹i hÕt c¶ ... yªu nh©n lo¹i n÷a.

V× b¸c nh¾c chuyÖn 30 n¨m tr­íc, khoe r»ng b©y giê m×nh vÉn thÕ, KiÒu Phong ®µnh ph¶i v¹ch ra mét chç kh¸c nhau kh¸ quan träng: Ba m­¬i n¨m tr­íc, cËu NguyÔn TÊt Thµnh lµm phô bÕp cho mét chiÕc tµu bu«n, cËu cßn trong s¹ch vµ v« téi. Nh÷ng lçi lÇm cña cËu lóc Êy ch¼ng qua chØ cì vô gät m¨ng T©y l¸o lÕu, lµm thiÖt h¹i nhµ bÕp.

B©y giê, lÇm lçi cña b¸c g©y ®¹i häa cho c¶ d©n téc. §­îc ngåi trªn tµu chiÕn long träng qu¸, oai qu¸, b¸c quªn b½ng mÊt sè phËn cña nh©n d©n. Vµ lÇm lçi cña b¸c lóc nµy ®­a ®Õn "hµng v¹n ng­êi bÞ ph¸ s¶n, nhiÒu ng­êi bÞ tµn s¸t, nhiÒu lµng bÞ ®èt ph¸"!

Kh¸c nhau ghª l¾m.

C¸i qu¶ ®­îc ®i tµu chiÕn, ®­îc Thùc d©n thôt 21 ph¸t ®¹i b¸c lµm ngµi Chñ tÞch ngÊt ng­ h¬i l©u, kho¸i tØ ®Õn mô mÉm c¶ ng­êi h¬i l©u. Cho nªn, trong khi Ph¸p:

"...Cao ñy Ph¸p høa hÑn sÏ thµnh thËt chÊp hµnh b¶n t¹m ­íc. Nh­ng trong khi ®ã y bÝ mËt ra lÖnh cho h¶i qu©n Ph¸p phong táa cöa bÓ H¶i Phßng... Y ra lÖnh B¾N VµO QUÇN CHóNG ë Nha Trang trong cuéc mÝt tinh mõng ngµy thi hµnh b¶n t¹m ­íc. Y söa so¹n kÕ ho¹ch tÊn c«ng H¶i Phßng vµ L¹ng S¬n." (trang 130)

Th× b¸c vÉn cø ®í ®Én, ng¬ ngÈn:

"MÆc dÇu nh÷ng hµnh ®éng ®èi ®Þch vÒ phÝa Ph¸p, Hå chñ tÞch vÉn c­¬ng quyÕt gi÷ g×n hßa b×nh." (trang 130)

Cho ®Õn lóc:

"Nh­ng th×nh l×nh thµnh phè H¶i Phßng bÞ qu©n ®éi Ph¸p tÊn c«ng. §Êy lµ ngµy 20-11-1946. Ngµy h«m sau thùc d©n Ph¸p l¹i tÊn c«ng L¹ng S¬n. H¶i qu©n, kh«ng qu©n, lôc qu©n Ph¸p ®ång thêi tµn s¸t ngãt v¹n ®ång bµo ë H¶i Phßng.

§· mÊy lÇn, chñ tÞch göi nh÷ng bøc ®iÖn v¨n cÊp b¸ch cho chÝnh phñ, quèc héi vµ nh©n d©n Ph¸p, yªu cÇu chÊm døt chiÕn tranh, song chÝnh phñ Ph¸p kh«ng tr¶ lêi nh÷ng lêi kªu gäi cña Hå chñ tÞch."

(Chç nµy kh«ng cßn thÊy Chñ tÞch nh¾c g× ®Õn nhËn xÐt cña nhi ®ång NguyÔn TÊt Thµnh: ng­êi Ph¸p ë Ph¸p tèt h¬n ng­êi Ph¸p ë §«ng D­¬ng).

Tr¸i l¹i chÝnh phñ Ph¸p göi thªm viÖn binh. NhiÒu qu©n ®éi nh¶y dï vµ ®éi qu©n lª d­¬ng ®æ bé ë H¶i Phßng, §µ N¼ng vµ Hµ Néi.

"...Hµng ngµy, m¸y bay Ph¸p thÞ uy trªn kh«ng phËn Hµ Néi, thËm chÝ l­în qua c¶ dinh Hå chñ tÞch. Binh lÝnh Ph¸p t¨ng thªm khiªu khÝch.

Ngµy 17 th¸ng Ch¹p, lÝnh Ph¸p dïng vâ lùc ®ßi chiÕm trô së cña Bé tµi ch¸nh." (trang 130 vµ 131).

Th­ b¸c viÕt Ph¸p kh«ng thÌm tr¶ lêi. Hµng v¹n ®ång bµo cña b¸c bÞ qu©n Ph¸p tµn s¸t!... B¸c ®au xãt ch­¶ B¸c næi giËn ch­¶

- Ch­a. B¸c vÉn kh¨ng kh¨ng:

"MÆc dÇu tÊt c¶ nh÷ng viÖc ®ã, Hå chñ tÞch vÉn cè dµn xÕp mäi viÖc mét c¸ch hßa b×nh." (trang 131)

Lµm chñ tÞch n­íc mµ mï qu¸ng kh«ng thÊy næi sù th©m ®éc cña kÎ thï, u mª v× mÊy trß vuèt ve, v× nh÷ng tuång ®ãn tiÕp long träng, nh­ng b¸c vÉn tù thÊy m×nh anh minh!

Mét tÊc ®Êt quª h­¬ng, tÝnh m¹ng mét ng­êi d©n ®¸ng lÏ nhµ l·nh ®¹o ph¶i tiÕc, ph¶i xãt. ë ®©y, quª h­¬ng bÞ tµn ph¸, hµng v¹n ng­êi bÞ tµn s¸t, Chñ tÞch vÇn ch­a chÞu më m¾t ra, cßn kh¨ng kh¨ng tin t­ëng vµo lßng tèt cña kÎ thï ! Lóc ngåi ë vÞnh H¹ Long, ®­îc kÎ thï thôt cho nghe 21 ph¸t ®¹i b¸c, s­íng tª mª ®Õn quªn trêi quªn ®Êt, dï sao còng cßn tha thø ®­îc v× b¸c ch­a biÕt tíi c¸i vô d©n chóng bÞ tµn s¸t sau l­ng m×nh. Nh­ng b©y giê ngåi viÕt håi ký, mét ®Çu ãc t¨m tèi nhÊt còng thÊy ®­îc sù viÖc thùc d©n cho b¸c ®i tÇu chiÕn, vuèt ve t©ng bèc b¸c g¾n liÒn víi nh÷ng chiÕn dÞch ®èt nhµ, nÐm bom, tµn s¸t hµng v¹n ng­êi ViÖt. ThÕ mµ chñ tÞch Hå nh¾c l¹i nh÷ng trß "long träng ®ãn tiÕp" cña thùc d©n víi tÊt c¶ nçi h·nh diÖn h©n hoan cña mét kÎ nghÌo hÌn ®ét ngét ®­îc phong quan t­íc.

Téi nghiÖp nh÷ng ng­êi d©n ViÖt thêi ®ã. N¬i trang 130 b¸c khoe r»ng: "Tr­íc khi ®i Ph¸p, Hå chñ tÞch nhËn ®­îc hµng v¹n l¸ thø khuyªn chñ tÞch ®õng ®i m¸y baþ Nh÷ng bøc th­ nµy lµ cña c¸c h¹ng ng­êi ®ñ c¸c tÇng líp, ®ñ c¸c løa tuæi." VËy th× Ýt nhÊt ®µ cã hµng v¹n ng­êi ViÖt thuéc ®ñ c¸c tÇng líp s¸ng suèt, biÕt râ sù th©m ®éc cña thùc d©n, lo ©u cho tÝnh m¹ng cña b¸c.

Nh­ng tÝnh m¹ng cña hä th× ch¼ng ®­îc ai lo, hä kh«ng nhËn ®­îc mét lêi khuyªn nµo vÒ c¸ch ®èi phã víi sóng ®¹n thùc d©n. Nhµ hä cø bÞ ®èt, lµng hä cø bÞ tµn ph¸, hä cø bÞ b¾n giÕt trong khi Chñ tÞch bËn nghe 21 ph¸t ®¹i b¸c, bËn ®i tµu chiÕn T©y vµ bËn "dµn xÕp mäi viÖc mét c¸ch hßa b×nh."

"Chñ tÞch kh«ng bao giê nghÜ ®Õn m×nh. Ng­êi chØ nghÜ ®Õn ng­êi kh¸c, nghÜ ®Õn nh©n d©n." H·y bá qua nh÷ng c©u chuyÖn d¹i dét, lè bÞch kÓ trªn ... chØ cÇn nh×n l¹i chÝnh c¸i gi©y phót b¸c ngåi n¾n nãt viÕt c©u ®ã lµ thÊy b¸c man tr¸ chõng nµo.

§Êt n­íc cßn nghÌo, nh©n d©n cßn ®ãi, chiÕn tranh cßn khèc liÖt ... con ng­êi "chÜ nghÜ ®Õn nh©n d©n" Êy l¹i cßn tranh nghÒ cña bän v¨n n«, bá hÕt thêi giê t©m trÝ vµo viÖc ngåi viÕt v¨n tù t©ng bèc. Vµo lóc ng­êi d©n ViÖt ®ang thi ®ua gôc ng· ë chiÕn tr­êng theo sù h­íng dÉn cña chñ tÞch th× vÞ "cha giµ d©n téc" cø say s­a bËn rén víi sù nghiÖp tù n©ng bi .

Cã «ng Cha giµ nµo trªn ®êi l¹i nhè nh¨ng, vÞ kû vµ bÊt nh©n ®Õn thÕ !