Liªn Minh ViÖt Nam Tù Do xin phæ biÕn ®Õn b¹n ®äc kh¾p n¬i bµi viÕt "Mét ChiÕn L­îc D©n Chñ Hãa §Ó Chèng Tham Nhòng"cña «ng TrÇn §é do nhãm Nèi KÕt phæ biÕn. (Lµm sao chèng tham nhòng ®­îc khi cßn "sù l¹m dông quyÒn lùc" trong chÕ ®é hiÖn t¹i. Nã ph¸t xuÊt tõ "mét §¶ng ®éc t«n, ®éc quyÒn chuyªn chÕ, n㠮Πra mét nhµ n­íc kÒnh cµng, quan liªu, n¨ng lùc kÐm vµ §¶ng ra søc tïy tiÖn sai khiÕn, nhµo lÆn c¸i nhµ n­íc nµy trong ta". Nã ph¸t xuÊt tõ mét "hÖ thèng chÝnh trÞ kh«ng d©n chñ nu«i d­ìng sù l¹m quyÒn vµ c¶ sù léng quyÒn... kh«ng cã mét c¬ chÕ h·m nµo, kh«ng cã mét sù gi¸m s¸t nµo cña nh©n d©n - v× quyÒn tù do ng«n luËn bÞ h¹n chÕ kh¾c nghiÖt - Vµ l¹m quyÒn dÉn ®Õn léng quyÒn lµ tÊt yÕu". §¶ng Céng s¶n nÕu thùc sù muèn chèng tham nhòng h·y thùc thi "chiÕn l­îc d©n chñ hãa", c¶i c¸ch chÝnh trÞ theo h­íng "d©n chñ ®a nguyªn", vµ ph¶i "b¶o ®¶m tù do ng«n luËn b¸o chÝ vµ xuÊt b¶n" trªn ®Êt n­íc ViÖt nam, nh­ t­íng TrÇn ®é ®Ò xuÊt qua bµi viÕt "Mét ChiÕn L­îc D©n Chñ Hãa §Ó Chèng Tham Nhòng" d­íi ®©y, Nèi kÕt xin ®­îc phæ biÕn ®Õn c¸c b¹n.).

I -Tham nhòng lµ g× ?

1- Tham nhòng kh«ng chØ lµ mét tÖ n¹n x· héi, mµ thËt sù nã ®· thµnh kÎ thï cña mäi tÇng líp trong x· héi, kÎ thï cña c¶ d©n téc, c¶ ®Êt n­íc.

Sù ph©n tÝch vÒ nh÷ng xÊu xa, tÖ h¹i cña tham nhòng còng ®· kh¸ nhiÒu, kh¸ ®Çy ®ñ. Nh÷ng ch÷ dïng nh­ "Quèc n¹n", "giÆc néi x©m" ®· thËt chÝnh x¸c vµ còng lµ tét cïng råi . Còng ®· cã rÊt nhiÒu nh÷ng lêi lªn ¸n, nh÷ng kªu gäi, nh÷ng nghÞ quyÕt, nh÷ng quyÕt ®Þnh, nh÷ng chØ thÞ, nh÷ng nh¾c nhë ; l¹i cßn cã c¶ nh÷ng tæ chøc vµ c¸c cuéc vËn ®éng chèng tham nhòng n÷a. Kh«ng ph¶i chØ cã thÕ, cßn cã c¶ nh÷ng vô kû luËt, nh÷ng cuéc trõng ph¹t, nhÊt lµ nh÷ng vô ¸n, kh«ng Ýt ¸n tö h×nh vµ chung th©n, nh÷ng b¾t buéc båi th­êng... nh÷ng viÖc ®ã ®· cã tiÕng vang ë trong n­íc vµ ngoµi n­íc.

Nh­ng cho ®Õn nay th× h×nh nh­ d­ luËn x· héi còng ®· ch¸n ng¸n, kh«ng cßn muèn nãi nhiÒu ®Õn ®ã n÷a. N¹n tham nhòng th× vÉn ch­a cã dÊu hiÖu nµo tá ra ®· bÞ ®Èy lïi . Kh«ng khÝ x· héi vÉn ch­a trót bá ®­îc nçi "day døt" vµ "nhøc nhèi" vÒ n¹n tham nhòng. Nh÷ng tè c¸o gay g¾t ®èi víi nh÷ng nh©n vËt tham nhòng vÉn bÞ d×m vµo trong im lÆng. ViÖc xö lý vÉn cè gi÷ thÕ c©n b»ng : võa trõng ph¹t kÎ tham nhòng, l¹i võa trõng ph¹t vµ c¶nh c¸o nh÷ng ng­êi tè c¸o, lµm cho sù tè c¸o mét håi ré lªn, råi l¹i thÊy yÕu dÇn ®i. T×nh tr¹ng vµ tr×nh ®é tham nhòng vÉn y nguyªn nh­ cò.

2- Së dÜ tham nhòng lµm cho toµn x· héi bùc béi vµ c¨m ghÐt lµ v× nã cã c¶ Tham vµ Nhòng. Tham lµ sù ¨n c¾p vµ ¨n c­íp trong ®ã chñ yÕu lµ c­íp ngµy (c­íp ®ªm lµ giÆc, c­íp ngµy lµ quan) lµ c¸c quan ¨n c¾p vµ ¨n c­íp lÊy bao nhiªu cña c¶i cña nhµ n­íc, mµ cña nhµ n­íc tøc lµ cña d©n ®ãng gãp vµo. C¶i thiÖn mét møc l­¬ng cho nh÷ng ng­êi ¨n l­¬ng, ng©n s¸ch ph¶i chi h¬n 5.000 tû, mµ mét vô tham nhòng ng©n s¸ch nhµ n­íc còng tæn thÊt hµng chôc ngh×n tû. ThÕ th× c¸i mãn "c­íp ngµy" rÊt lµ ghª gím, kh«ng thÓ kh«ng c¨m ghÐt. V× biÕt bao nhiªu ®ãng gãp cña d©n cho ®ñ mét vô tham ??? Tham th× nh­ thÕ, nh­ng cßn Nhòng c¸i nhòng nã l¹i cµng réng r·i, cµng ®ông ®Õn cuéc sèng hµng ngµy cña mçi ng­êi trong nh©n d©n. §ã lµ sù phiÒn hµ, ng¨n trë, dèi tr¸, lõa läc, hµnh h¹ cña c¸c ng­êi cã chót quyÒn lùc cña c¸c c¬ quan cã quyÒn lùc ! Xin phÐp lµm mét viÖc g×, xin chøng nhËn mét ®iÒu g×, xin viÖc lµm, xin ®i häc, xin ch÷a bÖnh, xin ra n­íc ngoµi ... bÊt cø viÖc g× còng ®Òu ph¶i cã tiÒn. Trong x· héi ®· cã mét sù c«ng nhËn hiÓn nhiªn, muèn lµm viÖc g× th× viÖc "®Çu tiªn" lµ ph¶i cã tiÒn, mçi viÖc ®· cã thang gi¸ (bareme) tiÒn ®­îc truyÒn khÈu nhau rÊt râ rµng vµ c«ng khai, mét c«ng viÖc muèn ®­îc viÖc cµng bÞ ®Èy sang nhiÒu kh©u ®Ó ®­îc nhiÒu ng­êi ®­îc ¨n tiÒn th× cµng tèt vµ míi cã hiÖu qu¶. Råi cã nh÷ng kh©u c«ng viÖc ®­îc s¸ng t¹o ra thªm ®Ó cè kiÕm tiÒn lêi : nh­ tr­êng häc quy ®Þnh häc sinh ph¶i may ®ång phôc theo ®óng kiÓu vµ mÉu v¶i cña nhµ tr­êng. V× nhµ tr­êng cã thî may vµ v¶i ®óng mÉu b¸n; ch÷a bÖnh ph¶i mua thuèc chç ng­êi b¸n ®­îc giíi thiÖu v.v... ChÕ ®é ta ®Çy ­u viÖt trong c¸c vÊn ®Ò x· héi lµ gi¸o dôc vµ y tÕ th× chÝnh trong c¸c kh©u gi¶i quyÕt c«ng viÖc cña ch÷a bÖnh vµ ®i häc l¹i bÞ hµnh h¹ h¬n c¶. Råi ®Õn viÖc qu¶n lý thÞ tr­êng, thu nép thuÕ, viÖc m«i tr­êng mü quan, yªu cÇu xanh, s¹ch, ®Ñp, trËt tù ®­êng phè, trËt tù giao th«ng. Nh÷ng ng­êi d©n nghÌo lµ nh÷ng ng­êi bÞ nhiÒu h¨m däa vµ hµnh h¹ h¬n ai hÕt. Cßn mét n¹n nhòng phøc t¹p n÷a lµ c¸c ng­êi, c¸c c¬ quan n¾m ph¸p luËt l¹i cè t×nh lµm sai ph¸p luËt (tiªu biÓu nh­ vô ¸n D­¬ng ThÞ Nga ë quËn Hoµn KiÕm th¸ng 11-1999). HoÆc nh÷ng ng­êi cã quyÒn lùc v× dèt hoÆc v× nh÷ng lÏ kh¸c nªn cã nh÷ng quyÕt ®Þnh sai hoÆc bÊt c«ng, råi cè t×nh ®un ®Èy cho ng­êi kh¸c, g©y nªn nh÷ng oan khuÊt mµ nhiÒu ng­êi bÞ oan ®i kªu rªu hµng chôc n¨m rßng vÉn kh«ng xong. Mét cuéc sèng lu«n bÞ h¨m däa vµ hµnh h¹ th× lµm sao gäi lµ mét cuéc sèng yªn vui cho ®­îc. Cho nªn bªn c¹nh c¸i n¹n Tham th× c¸i n¹n Nhòng lµm cho ai nÊy ®Òu ph¶i day døt vµ nhøc nhèi .

II - T¹i sao cã tham nhòng vµ chèng tham nhòng l¹i khã ?

§Õn ®©y cÇn ph¶i cïng nhau lý gi¶i mét ®iÒu quan träng nµy, råi sÏ bµn tiÕp sau .

T¹i sao l¹i cã tham nhòng ? Vµ t¹i sao tham nhòng l¹i cø ph¸t triÓn, t¹i sao chèng tham nhòng kh«ng cã hiÖu lùc, cµng chèng nã l¹i cµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn ???

MÊy c¸i t¹i sao nµy cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau !

- Cã ph¶i v× cã mét sè c¸n bé, ®¶ng viªn tho¸i hãa biÕn chÊt kh«ng ???

- Cã ph¶i v× kÎ ®Þch ©m m­u diÔn biÕn hoµ b×nh cã c¸c thñ ®o¹n ph¸ ho¹i ta kh«ng ?

- Cã ph¶i c¬ chÕ thÞ tr­êng cã mÆt tr¸i cña nã mµ ta kh«ng khèng chÕ ®­îc ®Ó nã t¸c h¹i kh«ng ???

- Cã ph¶i v× thu nhËp chÝnh thøc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn nhµ n­íc qu¸ thÊp kh«ng ®ñ sèng, nªn mäi ng­êi ph¶i xoay së ?

Cã thÓ mét sè "nhµ lý luËn" cã lËp tr­êng gang thÐp thuyÕt minh vÒ c¸c nguyªn nh©n nãi trªn mét c¸ch hïng hån, cã c¶ nh÷ng chøng minh cô thÓ .

Nh­ng cuéc sèng thùc tÕ l¹i chøng minh mét c¸ch râ rÖt lµ mÊy c©u tr¶ lêi ®ã lµ kh«ng ®óng. Con quû tham nhòng nã cø nh­ Ph¹m Nhan trong truyÒn thuyÕt cæ tÝch : chÆt ®Çu nµy nã l¹i mäc ®Çu kh¸c. Trong khi ta t×m nh÷ng c¸n bé tµi ®øc vÑn toµn th× hÕt søc khã kh¨n vµ hiÕm hoi . Mçi c¸i "cã ph¶i" kÓ trªn ®Òu cã mét chót t¸c ®éng c¶, nh­ng kh«ng thÓ lµ nguån gèc s©u xa cña n¹n tham nhòng.

Tai häa tham nhòng cã nh÷ng nguyªn nh©n cô thÓ, tr­íc m¾t, nh­ng nã cã nguån gèc s©u xa h¬n, ®ã lµ nguyªn nh©n cña mäi nguyªn nh©n.

§¹i héi VI cña §¶ng Céng S¶n n¨m 1986 cã nªu lªn mét ý kiÕn lµ nguyªn nh©n cña nh÷ng nguyªn nh©n c¸c khuyÕt ®iÓm lµ c«ng t¸c tæ chøc. ý kiÕn ®ã ®­îc c¸c bËc l·o thµnh vµ rÊt nhiÒu ng­êi t¸n th­ëng.

Nay ph©n tÝch tai häa tham nhòng, nÕu kh«ng t×m ra nguån gèc, tøc lµ nguyªn nh©n cña mäi nguyªn nh©n th× kh«ng thÓ ®Ò ra biÖn ph¸p chèng cã hiÖu qu¶ ®­îc.

§Ó thÊu ®¸o vÊn ®Ò nµy, ph¶i cã nh÷ng c«ng cuéc ph©n tÝch kü vµ s©u c¸c vÊn ®Ò lÞch sö, c¸c vÊn ®Ò häc thuyÕt triÕt häc, c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ, x· héi häc vµ t©m lý häc.

ë ®©y, mét bµi ph¸t biÓu ý kiÕn nhá kh«ng lµm ®­îc viÖc to lín ®ã. ë ®©y chØ nªu lªn mét ý kiÕn kh¸i qu¸t tõ thùc tÕ cuéc sèng tõ nh÷ng hiÖn t­îng hiÓn nhiªn mäi ng­êi ®Òu biÕt vµ tõ nh÷ng ý kiÕn nghe ®­îc nhiÒu tõ trong nh©n d©n.

Mét nguån gèc quan träng vµ to lín s©u s¾c cña tÖ tham nhòng lµ cã sù l¹m dông quyÒn lùc. Mét sù thËt hiÓn nhiªn lµ chØ cã ai cã quyÒn lùc míi cã thÓ tham nhòng, cã quyÒn to th× tham nhòng to, cã quyÒn nhá th× tham nhòng nhá. Nh©n d©n Th¸i B×nh rÊt th«ng minh vµ th©m thóy, khi ®Êu tranh chèng tham nhòng ë c¬ së, tËp trung hái c¸c c¸n bé l·nh ®¹o cña §¶ng vµ chÝnh quyÒn lµ :

- "C¸c «ng cho chóng t«i biÕt lµ c¸c «ng lµm thÕ nµo mµ c¸c «ng giµu nhanh nh­ vËy ? C¸c «ng cho chóng t«i kinh nghiÖm ®Ó chóng t«i còng lµm giµu víi !"

Qu¶ lµ c¸i kinh nghiÖm "dïng quyÒn thÕ" lµ kh«ng thÓ truyÒn cho nh÷ng ng­êi kh«ng cã quyÒn thÕ ®­îc.

Nh÷ng sù l¹m dông quyÒn lùc l¹i cã nguån gèc s©u xa cña nã. §ã lµ nh÷ng thÓ chÕ ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn, nh÷ng hoµn c¶nh lµm cho ng­êi ta t×m ®­îc quyÒn lùc vµ tù do dïng ®­îc quyÒn lùc ®ã .

§ã lµ nh÷ng thÓ chÕ quyÒn lùc kh«ng cã c¬ chÕ k×m h·m vµ gi¸m s¸t. Nh÷ng thÓ chÕ ®ã l¹i lµ con ®Î cña mét hÖ thèng chÝnh trÞ vµ sù vËn hµnh cña hÖ thèng ®ã. Nguyªn lý cña hÖ thèng chÝnh trÞ nµy lµ §¶ng l·nh ®¹o tuyÖt ®èi, toµn diÖn, triÖt ®Ó vµ ®éc t«n. TÊt c¶ c¸c tæ chøc nhµ n­íc, c¸c tæ chøc x· héi ®Òu do ng©n s¸ch (tøc lµ do nh©n d©n ®ãng gãp) ®µi thä vµ ®Òu chØ lµ c«ng cô xoay quanh §¶ng, do §¶ng chi phèi, sö dông ; chØ cã nhiÖm vô phôc tïng vµ chÊp hµnh mäi ý kiÕn cña §¶ng, quy vÒ danh nghÜa th× vÉn cã c¸i m¸c "cña nh©n d©n". Nh÷ng thÓ chÕ nãi trªn lµ thÓ chÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi ta tù do vµ dïng thñ ®o¹n ®Ó t×m kiÕm quyÒn lùc vµ khi cã quyÒn lùc th× tù do vµ tïy tiÖn dïng nã ®Ó m­u lîi vµ lµm giµu .

Nãi gän l¹i th× ®ã lµ nh÷ng thÓ chÕ kh«ng d©n chñ vµ tÖ h¬n lµ ph¶n d©n chñ. Nh÷ng thÓ chÕ ®ã kh«ng ®Ó cho ng­êi d©n ®­îc chót quyÒn nµo ®Ó k×m h·m vµ kiÓm tra nh÷ng ng­êi cã quyÒn lùc. Ng­êi d©n chØ cã viÖc ®i kªu xin vµ ®­îc nh÷ng ng­êi cã quyÒn lùc ban ph¸t ©n huÖ . V× vËy mÊy ch÷ quyÒn lµm chñ cña d©n chØ lµ nh÷ng ch÷ cã tÝnh hµi h­íc vµ mØa mai rÊt cay ®¾ng. Khi ng­êi viÕt bµi nµy chó ý ®Õn mét v¨n kiÖn quan träng cña nhµ n­íc ®ã lµ "ph¸p lÖnh chèng tham nhòng". §äc kü th× thÊy ph¸p lÖnh còng chøng minh râ rÖt c¸i nguån gèc nªu trªn : L¹m dông quyÒn lùc:

§iÒu 3 cña ph¸p lÖnh liÖt kª nh÷ng hµnh vi tham nhòng, kÓ ra 11 hµnh vi th× ®Õn 7 hµnh vi cã tªn "lîi dông vµ l¹m dông chøc vô", cßn 4 hµnh vi kh¸c th× còng chØ cã thÓ cã ë nh÷ng ng­êi cã chót quyÒn thÕ nµo ®ã.

§iÒu 13 liÖt kª nh÷ng viÖc cÊm lµm (9viÖc) th× còng nãi râ lµ nh÷ng viÖc cÊm ng­êi cã chøc vô quyÒn h¹n (v× ai kh«ng cã chøc cã quyÒn) th× kh«ng thÓ lµm viÖc tham vµ nhòng ®­îc.

***

LËp ra bé m¸y nhµ n­íc ®Ó qu¶n lý x· héi, th× bé m¸y ®ã ph¶i cã quyÒn lùc. Nh­ng mµ d©n lµm chñ th× ph¶i cã c¬ chÕ cho d©n gi¸m s¸t vµ kiÓm so¸t quyÒn lùc ®ã v× hiÕn ph¸p ®· ghi lµ "Nhµ n­íc cña nh©n d©n, do nh©n d©n, v× nh©n d©n, tÊt c¶ quyÒn lùc nhµ n­íc thuéc vÒ nh©n d©n..." (§iÒu 2- HiÕn ph¸p 1992). ThÕ mµ kh«ng cã mét thÓ chÕ nµo, mét c¬ chÕ nµo b¶o ®¶m cho nh©n d©n thùc hiÖn c¸i quyÒn cao quý ®ã. Ng­îc l¹i HiÕn ph¸p l¹i ghi ë §iÒu 4 lµ "§¶ng Céng S¶n ViÖt Nam... Lµ lùc l­îng l·nh ®¹o Nhµ n­íc vµ x· héi". ThÕ th× chØ cã §¶ng, §¶ng lµ trªn c¶ nhµ n­íc, trªn c¶ nh©n d©n, vµ ®ã lµ nguyªn lý ph¶n d©n chñ lín nhÊt.

III - Vai trß cña §¶ng Céng S¶n

§Õn ®©y l¹i ph¶i nãi vÒ §¶ng Céng S¶n vµ vai trß cña §¶ng Céng S¶n. Tr¶i 3 phÇn t­ thÕ kû qua, lÞch sö ®· kh¼ng ®Þnh râ rµng vai trß quan träng cña §¶ng Céng S¶n trong viÖc tæ chøc, ®éng viªn toµn d©n vµ l·nh ®¹o cña hai cuéc kh¸ng chiÕn ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn, n­íc nhµ ®éc lËp vµ thèng nhÊt. §iÒu ®ã ®· mang l¹i vinh quang cho §¶ng mét c¸ch hiÓn nhiªn. Còng cã ®iÒu hiÓn nhiªn kh¸c lµ : Th¾ng lîi vµ vinh quang Êy cña §¶ng ®· ph¶i tr¶ b»ng mét c¸i gi¸ kh¸ cao vµ rÊt cao : ®ã lµ sù hy sinh gian khæ vµ tÝnh m¹ng cña hµng v¹n §¶ng viªn cña §¶ng. §ã còng lµ nh÷ng bÊt h¹nh ghª gím gi¸ng xuèng ®Çu cña hµng triÖu gia ®×nh nh©n d©n mµ hËu qu¶ cay ®¾ng ngµy nay còng cã thÓ cßn gÆp lu«n trªn b¸o chÝ vµ trªn kh¾p nÎo ®­êng ®Êt n­íc. Trong ®ã cã c¶ nh÷ng bÊt h¹nh g©y nªn bëi nh÷ng sai lÇm, thÊt b¹i cña §¶ng (sÏ nãi tiÕp sau ®©y).

Nh­ng cã ®iÒu §¶ng ®· lµm c¸i viÖc tù khen m×nh tù biÓu d­¬ng c¸i vÎ vang cña m×nh qu¸ cao, qu¸ nhiÒu vµ qu¸ l©u. §iÒu ®ã còng che lÊp ®i mét sù thËt còng hiÓn nhiªn kh¸c lµ bªn c¹nh sù ®óng ®¾n th¾ng lîi, trong lÞch sö cña m×nh §¶ng còng m¾c kh«ng Ýt sai lÇm vµ cã nh÷ng thÊt b¹i nÆng nÒ. Nh­ng v× cuèi cïng th× th¾ng lîi cña ta lín qu¸, cho nªn nh÷ng sai lÇm vµ thÊt b¹i ®ã bÞ che lÊp vµ quªn l·ng. Vµ còng bëi v× §¶ng l¹i dïng phÐp biÖn chøng chøng minh r»ng : mçi lÇn thÊt b¹i, §¶ng vÉn thu ®­îc th¾ng lîi lín : ®ã lµ bµi häc kinh nghiÖm tiÕn lªn. Nh­ng thùc ra cã nh÷ng khuyÕt ®iÓm sai lÇm cña §¶ng mang tai häa cho toµn d©n téc, tµn ph¸ sè phËn cña hµng v¹n gia ®×nh vµ hµng triÖu con ng­êi. §ã lµ nh÷ng thÊt b¹i cña X« ViÕt NghÖ TÜnh (1930), cña khëi nghÜa Nam kú(1940). §ã lµ sai lÇm cña c¶i c¸ch ruéng ®Êt (1955- 1956), cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa. §ã lµ sai lÇm vÒ ®­êng lèi cña §¹i héi IV sau toµn th¾ng, lµm c¶ d©n téc r¬i vµo khèn ®èn ; ®ã lµ sai lÇm tïy tiÖn nhËp vµo t¸ch ra c¸c ®Þa ph­¬ng tèn kÐm nhiÒu tiÒn vµ ng¨n trë ph¸t triÓn ; sai lÇm cña nh÷ng vô ¸n oan mµ §¶ng ®· xö lý mét c¸ch tïy tiÖn ®éc ®o¸n còng t¸c h¹i cho x· héi kh«ng kÐm, cµng vÒ sau sù thËt cµng chøng tá nh÷ng vô ¸n ®ã lµ oan sai, chØ cã c¶i c¸ch ruéng ®Êt lµ cã sù "söa sai" ®µng hoµng. Tuy vËy söa sai còng chØ lµm c¸i viÖc hèt l¹i b¸t n­íc ®· ®æ xuèng ®Êt. Cßn c¸c vô kh¸c, §¶ng l¼ng lÆng söa sai tÝ chót, nh­ng cø lê ®i kh«ng c«ng khai tuyªn bè râ sai lÇm vµ söa sai. §¶ng cø lµm ra vÎ "kh«ng bao giê cã sai lÇm" vµ mäi viÖc lµm nho nhá ®Ó söa sai th× l¹i chøng minh lµ "tinh thÇn nh©n ®¹o khoan hång cao c¶" cña §¶ng ban ph¸t cho c¸c n¹n nh©n. ThËm chÝ cã ai c«ng khai nãi lªn sù söa sai ®ã, §¶ng cßn kû luËt khai trõ n÷a. §¶ng lu«n lu«n t×m mäi c¸ch ®Ó chøng tá (nhÊt lµ hÖ thèng c«ng t¸c t­ t­ëng v¨n hãa cø nãi lÊy ®­îc) r»ng : §¶ng Céng S¶n chØ cã th¾ng lîi, hÕt th¾ng lîi nµy sang th¾ng lîi kh¸c, chØ cã s¸ng suèt vµ tµi t×nh ; cã thÊt b¹i còng th¾ng lîi, cã sai lÇm còng s¸ng suèt, tµi t×nh, kh«ng bao giê cã thÊt b¹i, kh«ng bao giê cã sai lÇm. ChÝnh v× thÕ §¶ng ®· cè ý ®· v« t×nh cø che dÊu nh÷ng c¸i sai lÇm khuyÕt ®iÓm mét c¸ch cã hÖ thèng. Trong khi Êy nguyªn lý x©y dùng §¶ng lµ "lÊy phª b×nh vµ tù phª b×nh lµm quy luËt ph¸t triÓn cña §¶ng". §¶ng t¹o nªn mét thãi quen : cø nãi mét ®»ng lµm mét nÎo, ®Õn nçi thãi quen Êy trë thµnh nÐt chñ yÕu vµ b¶n chÊt cña §¶ng ; nh©n d©n kh«ng thÓ göi ®­îc lßng tin cña m×nh vµo ®¶ng n÷a.

§¶ng Céng S¶n ViÖt Nam cã mét lÞch sö vÎ vang rùc rì thËt, nh­ng §¶ng khai th¸c qu¸ møc, qu¸ l©u c¸i vÎ vang ®ã vµ cø t×m c¸ch kh«ng thõa nhËn thËm chÝ che dÊu c¸c sai lÇm vµ thÊt b¹i cña m×nh. Nh­ vËy th× chØ lµm tæn th­¬ng vµ xãi mßn c¸i vÎ vang rùc rì cña m×nh, h¬n n÷a l¹i ph¶n l¹i nguyªn t¾c cña m×nh lµ kh«ng chÞu phª b×nh vµ tù phª b×nh. Mong r»ng §¶ng nhËn râ nguyªn lý nµy.

***

HiÖn nay ®¶ng ®ang thùc hiÖn viÖc "l·nh ®¹o tuyÖt ®èi" thùc chÊt lµ ®éc t«n chuyªn chÕ ph¶n d©n chñ. §¶ng còng tù c¶m thÊy m×nh kh«ng d©n chñ, cho nªn ph¶i ban hµnh chñ tr­¬ng quy chÕ d©n chñ c¬ së, lµm nh­ chØ cã mÊt d©n chñ ë c¬ së th«i. Tr­íc ®©y trong chiÕn tranh gi¶i phãng, yªu cÇu cña cuéc sèng chiÕn ®Êu lµ chÝ c¨m thï, lßng dòng c¶m, chÝ s½n sµng hy sinh chÞu ®ùng gian khæ. Lóc ®ã ®¶ng Céng S¶n vµ nh÷ng ®¶ng viªn cña m×nh ®· lµ tiªu biÓu xøng ®¸ng cho nh÷ng yªu cÇu ®ã. V× thÕ ®¶ng lµ niÒm tin vµ ¸nh s¸ng cña nh©n d©n.

Ngµy nay trong cuéc sèng hßa b×nh vµ x©y dùng, yªu cÇu cuéc sèng lµ trÝ thøc lµ chuyªn m«n, lµ sù c«ng b»ng, trung thùc. §¶ng Céng S¶n víi hÖ thèng chÝnh trÞ nh­ trªn, vµ §¶ng n¾m trän quyÒn lùc, liÒn theo ®ã lµ c¸c thø quyÒn lîi, th× nh©n d©n thÊy §¶ng kh¸c ®i råi. §¶ng cµng cè chøng minh lµ cña nh©n d©n, v× nh©n d©n, th× cuéc sèng l¹i cµng chøng minh ng­îc l¹i. §¶ng cã thÓ gi÷ vÞ trÝ trong hÖ thèng chÝnh trÞ, nh­ng kh«ng gi÷ ®­îc vÞ trÝ trong lßng d©n. Cµng ngµy §¶ng cµng tá ra kh«ng tiªu biÓu cho trÝ tuÖ, sù c«ng b»ng vµ trung thùc. Thùc ra §¶ng ®· ph¶i lo ng¹i vÒ c¸i mÊt d©n chñ cña m×nh, nªn giíi lý luËn chÝnh thèng ®· ph¶i tæ chøc héi th¶o vÊn ®Ò : Mét ®¶ng l·nh ®¹o cã thÓ cã d©n chñ ®­îc kh«ng ? Nh­ vËy lµ ®· c¶m thÊy m×nh kÐm d©n chñ ph¶n d©n chñ ; ph¶i t×m ra c¸i lý luËn nãi r»ng §¶ng l·nh ®¹o ®éc t«n còng vÉn d©n chñ ®­îc. Khèn khæ thÕ !

Trong cuéc th¶o luËn ë mét b¸o c¸o ®Ò dÉn cã nªu lªn r»ng : ChÕ ®é mét ®¶ng duy nhÊt cÇm quyÒn cã nh÷ng trë ng¹i vµ nguy c¬ nh­ sau :

1- Chñ quan, duy ý chÝ vµ quan liªu trong x¸c ®Þnh chñ tr­¬ng ®­êng lèi .

2- §¶ng dÔ ¸p ®Æt ý chÝ cña m×nh víi Nhµ n­íc vµ x· héi s¾p ®Æt ng­êi cña ®¶ng vµo c¸c c¬ quan Nhµ n­íc vµ c¸c ®oµn thÓ x· héi, tù ®Æt m×nh lªn trªn nhµ n­íc vµ ph¸p luËt, bao biÖn lµm thay c«ng viÖc cña Nhµ n­íc mµ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý nµo vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh.

3- HÖ thèng c¸c ®oµn thÓ x· héi cã thiªn h­íng vÒ §¶ng (nÞnh ®¶ng, chØ chÊp hµnh nhiÖm vô tr­íc ®¶ng) h¬n lµ lµm trßn tr¸ch nhiÖm ®¹i biÓu cho nguyÖn väng, lîi Ých cña ®oµn viªn, héi viªn mµ m×nh lµ ®¹i diÖn.

4- C¸c ®¶ng viªn cã chøc cã quyÒn ®· sa vµo ®Æc quyÒn, ®Æc lîi, tham nhòng, cöa quyÒn g©y phiÒn hµ cho d©n.

5- Ng­êi d©n rÊt khã kiÓm tra, gi¸m s¸t ®­îc c¸c c¬ quan cã quyÒn lùc (gåm toµn ng­êi cña §¶ng)

6- D©n chñ x· héi bÞ vi ph¹m qu¸ møc th× sÏ ®æ vì tÊt c¶ (tõ chÝnh quyÒn ®Õn ®¶ng)

Thùc ra, ®ã lµ nh÷ng sù thËt ®ang diÔn ra vµ ®· diÔn ra, nh÷ng sù thËt cay ®¾ng nãi lªn t×nh tr¹ng ph¶n d©n chñ, chø ch¾ng ph¶i nguy c¬ g× n÷a. Cã ®iÒu sù ®æ vì lµ nguy c¬ cã thËt.

C¸c "nhµ lý luËn" nªu lªn mét lËp luËn lµ mét §¶ng l·nh ®¹o còng cã thÓ d©n chñ ®­îc vµ nªu lªn lµ cÇn ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn. C¸c ®iÒu kiÖn nªu lªn rÊt m¬ hå vµ trõu t­îng, vÝ dô :

- Ph¶i lµ §¶ng ch©n chÝnh c¸ch m¹ng.

- Ph¶i cã d©n chñ trong §¶ng.

- Ph¶i cã trÝ thøc, n¨ng lùc, b¶n lÜnh cao.

- Ph¶i cã ph­¬ng thøc tæ chøc vµ l·nh ®¹o ®óng ®¾n v.v...

§Ò ra ®iÒu kiÖn nh­ thÕ råi §¶ng cø tù nhËn lµ m×nh ®· cã ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn nh­ thÕ vµ yªn trÝ nh­ vËy ®Ó duy tr× sù l·nh ®¹o ®éc t«n cña m×nh th× ai biÕt ®Êy lµ ®©u ???

Trong chiÕn tranh gi¶i phãng, §¶ng ®· tõng lµ tiªu biÓu cho sù hy sinh, lßng dòng c¶m chiÕn ®Êu vµ ®· h­ëng c¸i vinh quang Êy råi. Ngµy nay trong hoµn c¶nh x©y dùng ®Êt n­íc, trong t×nh thÕ c¶ thÕ giíi vµ nh©n lo¹i ®ang biÕn ®éng. Cã thÓ nãi ch¾c r»ng §¶ng dï cã 3 triÖu ®¶ng viªn còng chØ lµ 1/25 toµn d©n téc, kh«ng thÓ lµ n¬i tËp trung hÕt ®­îc trÝ tuÖ cña d©n téc, kh«ng thÓ ®­îc toµn d©n téc thõa nhËn nh­ vËy .

Trong mét cuéc héi th¶o cã mét ®ång chÝ l·o thµnh ®· ®Æt ra 3 c©u hái :

1- HiÖn nay §¶ng Céng S¶n cã ph¶i lµ n¬i tËp trung vµ tiªu biÓu cho trÝ tuÖ cña toµn d©n téc kh«ng ?

2- Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng cña §¶ng cã tËp trung vµ tiªu biÓu ®­îc cho trÝ tuÖ cña toµn §¶ng kh«ng ?

3- Bé chÝnh trÞ hiÖn nay cã tËp trung vµ tiªu biÓu cho trÝ tuÖ cña toµn trung ­¬ng kh«ng ?

Víi t×nh h×nh trong §¶ng hiÖn nay cã tíi 1/3 lµ c¸c §¶ng viªn l·o thµnh mµ toµn d©n téc ®· cã hµng nhiÒu triÖu trÝ thøc cò vµ míi ; th× ng­êi ®Æt c©u hái nh­ trªn tøc lµ võa ®Æt c©u hái ®ång thêi ®· tr¶ lêi lµ "kh«ng" råi .

VÊn ®Ò lµ ai lµ ng­êi ®¸nh gi¸ §¶ng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ vËy ? Trong khi §¶ng b¾t mäi ng­êi ph¶i nãi mét lêi ; trõng ph¹t vµ bá tï tÊt c¶ nh÷ng ng­êi nãi kh¸c.

Cø thùc hiÖn ph¶n d©n chñ råi rªu rao lµ d©n chñ tuyÖt vêi mµ kh«ng ai ®­îc nãi kh¸c. Nh÷ng nguy c¬ vµ trë ng¹i mµ héi th¶o nªu lªn ë trªn lµ nguån gèc cña tham nhòng. ChØ cã kh¼ng ®Þnh nguån gèc nh­ thÕ míi t×m ®­îc con ®­êng kh¾c phôc tham nhòng.

HÇu nh­ n­íc nµo còng cã tÖ n¹n tham nhòng. TÖ n¹n Êy th­êng g¾n liÒn víi tÖ quan liªu vµ thiÕu d©n chñ. ë ViÖt Nam nã lµ c¨n bÖnh nan y v× nã g¾n liÒn víi quan liªu vµ ph¶n d©n chñ.

IV- Chèng tham nhòng thÕ nµo ?

B©y giê vÊn ®Ò ®Æt ra lµ c«ng cuéc chèng tham nhòng cÇn tiÕp tôc thÕ nµo ? Cã biÖn ph¸p nµo kh¸c n÷a kh«ng ? C¸c biÖn ph¸p cò (lªn ¸n, vËn ®éng, lËp tæ chøc) cÇn cã c­êng ®é vµ mËt ®é cao h¬n n÷a ®­îc kh«ng ? Cã thªm nhiÒu vô xö ¸n vµ ¸n tö h×nh h¬n n÷a hay kh«ng ? B¾t båi th­êng nhiÒu h¬n n÷a liÖu cã c¶i thiÖn ®­îc ng©n s¸ch chót nµo kh«ng ? Nh©n d©n cã thÓ cëi bá ®­îc khái ¸ch Tham vµ Nhòng hay kh«ng ?

Xin nãi ngay r»ng ph¶i cã mét ph­¬ng ph¸p hay lín h¬n ph­¬ng ph¸p lµ mét chiÕn l­îc. Cã mét chiÕn l­îc chèng tham nhòng nh­ thÕ nµo ®ã, cã thÓ ch­a diÖt ngay ®­îc n¹n tham nhòng, nh­ng Ýt nhÊt cã thÓ ng¨n chÆn, ®Èy lïi tõng b­íc, vµ nÕu chiÕn l­îc nµy ®­îc tiÕp tôc ph¸t triÓn th× cã nhiÒu triÓn väng ®Èy lïi h¼n vµ ®¸nh b¹i h¼n ®­îc giÆc tham nhòng. ChiÕn l­îc ®ã kh«ng cã g× míi l¹, nã ®· ®­îc ghi vµo ë nhiÒu nghÞ quyÕt, nhiÒu v¨n b¶n vµ nhÊt lµ nã ®· ®­îc ghi mét c¸ch trÞnh träng vµo hiÕn ph¸p n¨m 1992, ch¼ng cã g× lµ xa l¹ . §ã lµ "ChiÕn L­îc D©n Chñ". Ta vÉn tù hµo, chÕ ®é cña ta lµ chÕ ®é D©n Chñ, vµ ta ®· nãi kh¸ nhiÒu vÒ d©n chñ, nh­ng chØ tiÕc r»ng ®iÒu ®ã chØ míi n»m ch¬ v¬ trªn mÆt giÊy . Cho nªn b©y giê ph¶i gäi lµ ChiÕn L­îc D©n Chñ Hãa. NghÜa lµ ph¶i Hãa c¸i d©n chñ trªn giÊy thµnh d©n chñ thùc sù trong cuéc sèng.

HiÕn ph¸p 1992 ®· cã mét ch­¬ng, ch­¬ng V nãi vÒ quyÒn vµ nghÜa vô c¬ b¶n cña c«ng d©n, ch­¬ng ®ã cã 34 ®iÒu. Trong ®ã ®Æc biÖt cã ®iÒu 59 nãi vÒ quyÒn th¶o luËn vµ tham gia qu¶n lý nhµ n­íc. §iÒu 54 vÒ quyÒn bÇu cö øng cö.  §iÒu 60 vÒ quyÒn tù do nghiªn cøu s¸ng t¸c. §iÒu 69 vÒ tù do th«ng tin, b¸o chÝ, tù do lËp héi vµ §iÒu 74 vÒ quyÒn khiÕu n¹i tè c¸o ...

C¸c §iÒu cña HiÕn ph¸p phÇn lín ®Òu cã mét c¸i ®u«i : "theo luËt ®Þnh", xong råi l¹i cã nh÷ng ®¹o luËt ng­îc l¹i víi tinh thÇn cña ®iÒu HiÕn ph¸p Êy. GÇn ®©y chØ cã luËt kinh doanh cã vÎ phï hîp víi ®iÒu 57 vÒ quyÒn tù do kinh doanh. Cßn ®i s©u vµo t­ t­ëng cña c¸c luËt th× ®Òu cã vÊn ®Ò ; sÏ nªu mét sè ®iÓm ë phÇn sau .

Tham nhòng ®· thµnh "quèc n¹n" vµ "néi x©m" th× tai n¹n ®ã kh«ng ph¶i lµ nhá, kh«ng ph¶i lµ ë tÇm chiÕn thuËt vµ chiÕn dÞch. Nã ®· v­ît lªn trªn tÊt c¶ c¸c tai häa, kÓ c¶ "tai häa an toµn giao th«ng", tai häa "ma tóy" vµ HIV. §ã lµ nh÷ng tai häa lín ¶nh h­ëng ®Õn an toµn x· héi, ®Õn t­¬ng lai cña gièng nßi. Nh­ng tai häa tham nhòng cßn lín h¬n thÕ n÷a. Nã mang l¹i nguy c¬ tån vong cña c¶ mét chÕ ®é, tån vong cña mét nhµ n­íc ; nguy c¬ tan r· c¶ mét hÖ thèng chÝnh trÞ. V× vËy, nã lµ tai ho¹ cã "tÇm cì chiÕn l­îc" vµ v× vËy kh«ng thÓ chèng nã, ®Êu tranh víi nã b»ng c¸c "mÑo vÆt" ë tÇm cì chiÕn thuËt vµ chiÕn dÞch. Ph¶i ®Êu tranh víi nã b»ng c¶ mét chiÕn l­îc vµ c¸c biÖn ph¸p chiÕn l­îc. Nh­ trªn ®· nãi, ph¶i cã c¶ mét chiÕn l­îc d©n chñ hãa. ChØ cã mét chiÕn l­îc d©n chñ míi ®Êu tranh l¹i ®­îc víi tai häa tham nhòng.

ChiÕn l­îc ®ã ph¶i bao hµm t­ t­ëng chØ ®¹o chiÕn l­îc vµ c¸c biÖn ph¸p chiÕn l­îc. C¸c biÖn ph¸p Êy ph¶i nhÊt qu¸n víi nhau vµ víi t­ t­ëng chiÕn l­îc.

VÒ t­ t­ëng chiÕn l­îc ta ®· cã ®©y ®ã ghi trong HiÕn ph¸p, trong c¸c lêi nãi cña Chñ TÞch Hå ChÝ Minh, trong c¸c v¨n kiÖn cña §¶ng Céng S¶n vµ trong c¶ nh÷ng lêi nãi cña nhiÒu nh©n vËt l·nh ®¹o. NhÊt lµ t­ t­ëng ®ã còng ®­îc béc lé nhiÒu lÇn, nhiÒu n¬i ë trong nguyÖn väng cña nh©n d©n. Nh­ng nh÷ng t­ t­ëng Êy ch­a ®­îc nhÊt qu¸n trong mét sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o qu¸n triÖt s©u s¾c vµ v« t­. Nãi mét c¸ch kh¸c ch­a cã mét c¬ quan l·nh ®¹o coi chiÕn l­îc d©n chñ lµ mét chiÕn l­îc nhÊt qu¸n, ch­a quyÕt t©m vµ dòng c¶m ®øng vÒ phÝa d©n chñ, tøc lµ ®øng vÒ phÝa nh©n d©n. C¬ quan l·nh ®¹o hoÆc nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o nhiÒu lóc tá ra ng­îc l¹i víi nh©n d©n, tá ra ­u ¸i vµ bªnh vùc nh÷ng ng­êi tham nhòng vµ nh÷ng trß tham nhòng.

VÝ dô nh­ sau :

a) Cã viÖc, nh©n d©n mµ ®¹i diÖn lµ c¸c vÞ l·o thµnh ®¸ng kÝnh ë Hµ Néi tè c¸o. Sù tè c¸o nµy cã phÇn ®óng mµ cã thÓ cã phÇn ch­a ®óng hoµn toµn. Nh­ng th¸i ®é cña l·nh ®¹o lµ thanh minh cho ng­êi bÞ tè c¸o ; truy hái vµ trõng ph¹t c¸c ng­êi tè c¸o. §¶ng khai trõ nh÷ng ng­êi tè c¸o. VËy lµ nh­ nh©n d©n ®· nãi : l·nh ®¹o vµ §¶ng bao che cho tham nhòng vµ trõng ph¹t nh÷ng ng­êi chèng tham nhòng.

b) C¸c luËt ®· ban hµnh ®Òu cã ý ®Ò phßng ng¨n ngõa nh÷ng ng­êi nãi sù thËt (luËt h×nh sù, luËt b¸o chÝ) ®Òu cã ®iÒu kho¶n quy mét téi lµ : "lîi dông tù do, d©n chñ ...", vÒ phÝa nh©n d©n mµ nãi, ng­êi ta cã quyÒn tù do d©n chñ - ®ã lµ quyÒn cña ng­êi ta th× ng­êi ta cã quyÒn dïng nã ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cho m×nh. T¹i sao l¹i cã ®iÒu luËt cÊm lîi dông (tøc lµ dïng) quyÒn tù do d©n chñ . Nh­ thÕ lµ luËt ph¸p Nhµ n­íc c«ng khai tuyªn bè cÊm tù do d©n chñ.

c) Ph¸p lÖnh chèng tham nhòng ra ®êi chØ ®Ó ®¸nh lõa nh©n d©n, tuyªn bè lµ nhµ n­íc chèng tham nhòng, nh­ng ®äc kü ë kho¶n 2, ®iÒu 19 (trang 20) th× thÊy ghi : "2- Nghiªm cÊm mäi hµnh vi lîi dông quyÒn tè c¸o ®Ó vu c¸o lµm thiÖt h¹i ®Õn danh dù, uy tÝn vµ lîi Ých cña c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n. Ng­êi vu c¸o ph¶i bÞ xö lý nghiªm minh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt". VËy th× ta thÊy mÊy ®iÓm nh­ sau :

§óng "vu c¸o" lµ mét téi. Khi cã sù ®iÒu tra cã ®Çy ®ñ chøng cí cña mét sù vu c¸o th× trÞ téi. Kho¶n nµy chØ cÇn cã c©u cuèi cïng nãi vÒ téi vu c¸o. Cßn c¶ ®o¹n trªn th× l¹i thÓ hiÖn sù bªnh che vµ b¶o vÖ nh÷ng kÎ tham nhòng. NÕu chÝnh quyÒn nhµ n­íc vµ c¬ quan l·nh ®¹o biÓu thÞ quyÕt t©m chèng tham nhòng th× ph¶i khuyÕn khÝch sù tè c¸o réng r·i cña nh©n d©n. Nh÷ng kÎ tham nhòng cã thÓ dÔ dµng dÊu cÊp trªn, dÊu c¬ quan nh­ng kh«ng thÓ nµo dÊu ®­îc tai m¾t nh©n d©n. Nh÷ng kÎ ®ã lµm bao nhiªu nhµ, ë ®©u ®øng tªn ai, tèn bao nhiªu tiÒn, ¨n tiªu nh­ thÕ nµo, göi tiÒn ë nh÷ng ®©u, nh©n d©n ®Òu biÕt râ c¶ vµ hä th­êng trao ®æi víi nhau ë hÌ phè, ë chî, ë qu¸n. NÕu c¬ quan l·nh ®¹o cã quyÕt t©m chèng tham nhòng th× h·y cho thu thËp c¸c nguån tin ®ã. Nh÷ng tin ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ nh­ sau : cø mét tr¨m (100) tin th× 50% lµ kh«ng hoµn toµn ®óng, 30% lµ sai hoµn toµn, cßn 20% lµ gÇn ®óng vµ ®óng. NÕu tr©n träng ý kiÕn cña d©n th× tr©n träng c¸i 20% kia vµ thu thËp c¸i 50% mµ chän läc, thËm chÝ c¸i 30% còng ®¸ng quan t©m. Mét tr¨m tin mµ chØ cã 1,2 tin ®óng còng lµ ®¸ng quý.

Ch­a khuyÕn khÝch sù tè c¸o cña nh©n d©n ®· ®ßi nghiªm trÞ "téi lîi dông quyÒn tè c¸o" th× kh«ng ph¶i lµ chèng mµ lµ bªnh tham nhòng. ë Hµn Quèc d©n cßn göi cho chÝnh phñ nh÷ng "Danh s¸ch ®en" tè c¸o râ tªn nh÷ng kÎ tham nhòng lµ quan chøc cao cÊp. Nh­ vËy ë Hµn Quèc quyÒn tè c¸o ®­îc t«n träng vµ khuyÕn khÝch. ë ta, còng cã nh÷ng ng­êi göi ®Õn l·nh ®¹o c¸c danh s¸ch ®en - cã danh s¸ch hai tªn, cã danh s¸ch b¶y tªn. Nh­ng nh÷ng thø Êy bÞ vøt vµo im lÆng l©u dµi. Tuy ®· nhËn ®­îc nh÷ng"danh s¸ch ®en" nh­ng ë Hµn Quèc ng­êi ta cßn ®iÒu tra nghiªn cøu, chø cã ph¶i lµ cø tè c¸o th× xö téi ngay ®©u ! Tuy nhiªn Ýt nhÊt còng lµ cã sù c¶nh c¸o ®èi víi c¸c tªn ®ã vµ nh©n d©n ®­îc thùc hiÖn quyÒn tè c¸o sÏ phÊn khëi, cã g× lµ hçn lo¹n vµ kh«ng æn ®Þnh ®©u.

VÊn ®Ò ®Æt ra lµ nhµ n­íc vµ l·nh ®¹o cã thùc lßng ®øng vÒ nh©n d©n ®Ó quyÕt t©m chèng tham nhòng kh«ng ? hay lµ vÉn xãt xa muèn bªnh vùc cho tham nhòng. Bao nhiªu lêi lÏ hïng hån, kh«ng che dÊu ®­îc t×nh h×nh nµy. T×nh h×nh cø nh­ mÊy ®iÓm võa nãi trªn th× tham nhòng chØ cã nÆng thªm chø lµm sao mµ chèng ®­îc tham nhòng.

***

Ngoµi vÊn ®Ò t­ t­ëng chØ ®¹o cña nhµ n­íc ra cßn mét vÊn ®Ò chiÕn l­îc kh¸c cã tÇm quan träng h¬n. Nã bao trïm tÊt c¶, chi phèi tÊt c¶, t¸c ®éng tÊt c¶. Bëi v× nã quyÕt ®Þnh ®­îc viÖc lo¹i trõ sù l¹m dông chøc quyÒn b»ng c¸ch bé m¸y nhµ n­íc vËn hµnh trong "mét c¬ chÕ h·m" cã hiÖu lùc vµ ®Æt d­íi sù gi¸m s¸t thËt sù cña nh©n d©n. Nh­ vËy ph¶i lo¹i trõ sù ®éc t«n vµ chuyªn chÕ - ®ång thêi ph¶i cã mét c¬ cÊu hîp lý cho hÖ thèng chÝnh trÞ víi mÊy nguyªn t¾c :

- TËp trung quyÒn ®iÒu khiÓn qu¶n lý ®Êt n­íc vµ nh©n d©n trong tay c¸c c¬ quan nhµ n­íc tøc Quèc Héi vµ ChÝnh phñ.

- §¶ng gi÷ vai trß lµ mét tæ chøc chÝnh trÞ cã quyÒn giíi thiÖu §¶ng viªn cña m×nh ra tranh cö c¸c vÞ trong Quèc héi vµ ChÝnh phñ. Tranh cö chø kh«ng ph¶i §¶ng quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm, quyÒn chän lùa ph¶i ®Ó d©n tù do.

§¶ng cã quyÒn dïng trÝ tuÖ vµ häc thuyÕt cña m×nh ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thÕ giíi vµ nhµ n­íc, ®Ò xuÊt nh÷ng dù kiÕn chÝnh s¸ch, vµ nh÷ng ng­êi kh¸c ngoµi §¶ng còng cã quyÒn nh­ vËy. Cßn quyÒn quyÕt ®Þnh lµ do Quèc héi vµ ChÝnh phñ tiÕp thu, c©n nh¾c råi chän läc vµ quyÕt ®Þnh. §¶ng kh«ng ®­îc quyÕt ®Þnh thay cho c¬ quan nhµ n­íc vµ b¾t c¶ x· héi ph¶i tu©n theo.

Nh­ vËy kh«ng cã g× lµ h¹ thÊp vai trß cña §¶ng mµ chØ t­íc c¸i quyÒn ®éc ®o¸n vµ chuyªn chÕ cña §¶ng. §iÒu nµy §¶ng céng s¶n ch©n chÝnh còng kh«ng hÒ chñ tr­¬ng.

V× vËy, vÊn ®Ò chiÕn l­îc bao trïm lµ ph¶i c¶i c¸ch hÖ thèng chÝnh trÞ, ®Þnh l¹i c¬ cÊu hÖ thèng chÝnh trÞ. Ph¶i ph©n biÖt râ c¬ quan nhµ n­íc do nh©n d©n nu«i víi tæ chøc x· héi (dï lµ tæ chøc chÝnh trÞ x· héi) ph¶i tù nu«i, kh«ng thÓ Nhµ n­íc hãa tÊt c¶ c¸c tæ chøc x· héi mµ thùc chÊt lµ trãi buéc c¸c tæ chøc x· héi vµo guång m¸y cña §¶ng. C¸c tæ chøc x· héi ph¶i tù nu«i vµ cã quyÒn ®éc lËp cña m×nh. Ph¶i ®Þnh l¹i nguyªn t¾c vËn hµnh cña hÖ thèng chÝnh trÞ. Ph¶i cã nguyªn t¾c lµ mäi tæ chøc x· héi ph¶i ®éc lËp vµ b×nh ®¼ng víi nhau, kh«ng thÓ cã tæ chøc cha vµ tæ chøc con ®­îc. Nhµ n­íc chØ cã thÓ trî cÊp mét c¸ch rÊt h¹n chÕ cho §¶ng Céng S¶n vµ MÆt trËn tæ quèc chø kh«ng thÓ g¸nh v¸c sù ®µi thä cho hµng tr¨m tæ chøc vµ l¹i ph¶i cung cÊp theo lÖnh cña §¶ng. Ph¶i ®i tíi thùc hiÖn 3 quyÒn ph©n lËp, mµ xãa bá sù bao biÖn cña §¶ng.

§Êy còng lµ mét trong nÒn t¶ng cña nÒn d©n chñ, vµ lµ vÊn ®Ò qu¸ lín cÇn ph¶i gi¶i quyÕt dÇn dÇn. Nh­ng tr­íc sau g× th× còng ph¶i gi¶i quyÕt. V× vËy sau nµy sÏ cßn ph¶i nãi tiÕp.

ChiÕn l­îc d©n chñ hãa tr­íc m¾t ®ßi hái nh÷ng ng­êi cã thùc t©m chèng tham nhòng ph¶i nghÜ ngay ®Õn nh÷ng biÖn ph¸p chiÕn l­îc tr­íc m¾t vµ cã thÓ thùc hiÖn ngay (nh÷ng biÖn ph¸p kh¶ thi).

***

BiÖn ph¸p chiÕn l­îc thø nhÊt lµ b¶o ®¶m cho nh©n d©n thùc hiÖn ®­îc quyÒn gi¸m s¸t vµ quyÒn bµy tá nguyÖn väng chèng tham nhòng cña m×nh. BiÖn ph¸p nµy bao hµm mét t­ t­ëng chØ ®¹o lµ b¶o ®¶m cho toµn d©n ®­îc tù do bµy tá nguyÖn väng, béc lé ®­îc hiÓu biÕt cña m×nh vÒ n¹n tham nhòng, tù do cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c hµnh vi tham nhòng.

§iÒu nµy bao gåm :

- Ph¶i cã vµ thùc hiÖn t­ t­ëng chØ ®¹o lµ khuyÕn khÝch mäi nguyÖn väng chèng tham nhòng. Tõ tr­íc viÖc g× ta còng nãi chèng tham nhòng lµ nhiÖm vô cña toµn d©n. Nh­ng tr­íc ®©y ta nªu khÈu hiÖu nhiÖm vô cña toµn d©n th× th­êng chØ nãi : víi ngô ý d©n lµ tay sai, c«ng cô, ph¶i chÊp hµnh nh÷ng nhiÖm vô cña l·nh ®¹o ; ph¶i ñng hé vµ céng t¸c víi c«ng an, thùc chÊt ph¶i lµm tay sai cho c«ng an. NhiÖm vô chèng c¸i g× th× còng c«ng an lµm nßng cèt : tõ chèng bu«n lËu, chèng ma tóy, gi÷ trËt tù x· héi... ®Òu lµ nh­ thÕ . C«ng an lµ nßng cèt, cßn d©n th× ph¶i gióp ®ì, ph¶i b¸o c¸o, ph¶i cung cÊp th«ng tin, ch­a bao giê l·nh ®¹o biÓu lé ý thøc coi d©n lµ chñ ; vËy chèng tham nhòng th× c¸c c¬ quan nhµ n­íc ph¶i ®Æc biÖt khuyÕn khÝch nh©n d©n tù ®éng tè c¸o mäi hµnh vi tham nhòng. Ph¶i söa ngay luËt b¸o chÝ vµ xuÊt b¶n, ®¶m b¶o mäi ng­êi tù do viÕt b¸o, lµm b¸o, tù do s¸ng t¸c v¨n häc, tù do viÕt vµ tù do in. Nh­ thÕ míi cã ph­¬ng tiÖn cho nh©n d©n tù do chèng tham nhòng vµ còng chØ lµ ®Ó cho nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn d©n chñ c¬ b¶n cña m×nh mµ th«i. ViÖc nµy ph¶i ®­îc thùc hiÖn trong quyÒn tù do b¸o chÝ vµ xuÊt b¶n. Cã tù do b¸o chÝ vµ xuÊt b¶n, c¸c v¨n nghÖ sÜ vµ trÝ thøc míi thùc hiÖn ®­îc quyÒn ¨n nãi cña m×nh, quyÒn nãi lªn nh÷ng ý kiÕn vµ nguyÖn väng cña nh©n d©n. Nh©n d©n míi cã n¬i ®Ó göi g¾m nh÷ng ý kiÕn nguyÖn väng cña m×nh. Nhµ n­íc th­êng tù x­ng lµ cña nh©n d©n, nh­ng thùc sù bé m¸y nhµ n­íc Ýt khi t«n träng ý kiÕn cña d©n vµ còng kh«ng nghe hÕt ®­îc mäi thø ý cña d©n. Bé m¸y nhµ n­íc th­êng t¸ch khái nh©n d©n vµ coi d©n lµ ®èi t­îng cai trÞ cña m×nh. Ph¶i ®Ó cho d©n cã ph¹m vi réng lín ph¸t biÓu ý nguyÖn cña m×nh, göi g¾m ý nguyÖn, v¨n nghÖ sÜ trÝ thøc lµ nh÷ng thµnh phÇn trong nh©n d©n. Kh«ng ®­îc quan liªu hãa, Nhµ n­íc hãa c¸c c¬ quan ng«n luËn vµ khèng chÕ c¸c c¬ quan ng«n luËn. Tr­íc ta nãi lý thuyÕt lµ d­íi chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng th× c¸c quyÒn d©n chñ cña d©n cã c¸c ph­¬ng tiÖn cña nhµ n­íc b¶o ®¶m (bÇu cö, in, b¸o chÝ). Nh­ng thùc tÕ luËt cña ta chØ b¶o ®¶m cho c¸c tæ chøc (Nhµ n­íc) cã c¸c quyÒn Êy, mµ Nhµ n­íc th× ®· t¸ch khái d©n. Rót cuéc d©n ch¼ng cã quyÒn mµ còng ch¼ng cã ph­¬ng tiÖn g× ®Ó thùc hiÖn quyÒn cña m×nh.

Cã thÓ cã nhiÒu ng­êi ng¹i tù do ng«n luËn sÏ lµm cho t×nh h×nh x· héi rèi lo¹n, kÎ xÊu lîi dông. §ã chØ lµ lý do cña nh÷ng ng­êi sî d©n. KÎ xÊu ®· lîi dông t×nh tr¹ng kh«ng cã tù do ng«n luËn nhiÒu h¬n. NÕu cã tù do ng«n luËn, tù do th«ng tin th× kÎ xÊu kh«ng lîi dông ®­îc ; nh©n d©n kh«ng ph¶i ngãng ra n­íc ngoµi ®Ó biÕt tin thùc ë trong n­íc. C¸c n­íc ph¸t triÓn thùc hiÖn tù do ng«n luËn kh«ng hÒ cã bÊt æn ®Þnh. Tù do ng«n luËn ®Òu cã t¸c dông ng¨n ngõa, r¨n ®e c¸n bé nhµ n­íc vµ c¶ c¸c nguyªn thñ kh«ng ®­îc l¹m dông quyÒn lùc. Ta ng¨n cÊm tù do ng«n luËn tøc lµ khuyÕn khÝch tù do l¹m dông quyÒn lùc, tù do tham nhòng.

Tù do ng«n luËn (b¸o chÝ, xuÊt b¶n) lµ mét biÖn ph¸p chiÕn l­îc hiÓn nhiªn ®Ó chèng tham nhòng.

BiÖn ph¸p chiÕn l­îc thø hai lµ ph¶i chØnh huÊn g¾t gao cho c¸n bé vµ c¸c c¬ quan nhµ n­íc thÊm nhuÇn ý thøc vµ t©m lý lµ ng­êi lµm c«ng (lµ c«ng béc, ®Çy tí) cho nh©n d©n, kh«ng ®­îc coi c«ng viÖc m×nh lµm lµ däa n¹t, ®ßi hái nh©n d©n, còng kh«ng ph¶i lµ ban ¬n lµm phóc cho nh©n d©n. Dï cho cã nh÷ng ng­êi ®i dÑp trËt tù ®­êng phè, gi÷ luËt ®i ®­êng, ®i thu thuÕ, ®i so¸t xÐt viÖc nµy viÖc kh¸c th× kh«ng ®­îc coi m×nh lµ trªn nh©n d©n, b¾t buéc nh©n d©n, mµ ph¶i lµ ng­êi th­¬ng l­îng víi d©n. Nh÷ng ng­êi ngåi bµn giÊy ®Ó ®ãng dÊu, ®Ó ký chøng nhËn, ®Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái th× ph¶i lÔ phÐp víi d©n, kh«ng ®­îc tù coi lµ ng­êi cho phÐp, ng­êi dÉn d¾t d©n. Ng­êi b¸n hµng cßn coi ng­êi mua lµ th­îng ®Õ vµ nªu ph­¬ng ch©m : "kh¸ch hµng lu«n lu«n ®óng"; vËy th× ng­êi c¸n bé nhµ n­íc còng ph¶i cã th¸i ®é coi d©n lµ th­îng ®Õ, lµ cha mÑ, anh chÞ. §iÒu nµy B¸c Hå ®· nãi nhiÒu .

Nh­ng trong cuéc sèng thùc tÕ hiÖn nay th× ng­êi c¸n bé nhµ n­íc, anh c«ng an cø lµ nh÷ng ng­êi cao h¬n, cã quyÒn h¬n, ®¸ng sî h¬n, cßn lµ ng­êi th­êng d©n th× kÐm h¬n. Ai muèn nhón m×nh n÷a cßn x­ng lµ phã th­êng d©n. Kh«ng khÝ x· héi nh­ vËy th× ng­êi nhµ n­íc, c¸c «ng quan cø tha hå mµ l¹m quyÒn, ng­êi d©n cø tha hå mµ chÞu ®ùng, kh«ng cã quyÒn g×, ph­¬ng tiÖn g× ®Ó ng¨n chÆn sù l¹m quyÒn. Sù l¹m quyÒn kh«ng ®­îc ng¨n chÆn th× tù nhiªn lµ cã tham nhòng vµ kh«ng chèng ®­îc tham nhòng. ChØ cã mét sinh ho¹t d©n chñ, t¹o mét kh«ng khÝ x· héi mµ d©n thùc sù lµm chñ th× míi cã hiÖu qu¶ chèng tham nhòng. NÕu kh«ng, th× bao nhiªu sù ®Ò cao ®¹o ®øc nh­ : "Y ®øc", "Gi¸o ®øc", "B¸o ®øc" chØ lµ trß c­êi, trß h« hµo su«ng, trß gi¶ dèi .

Mét biÖn ph¸p chiÕn l­îc n÷a ®Ó b¶o ®¶m quyÒn d©n chñ cho d©n : ®ã lµ ph¶i rµ so¸t l¹i toµn bé c¸c luËt bÇu cö trong §¶ng còng nh­ trong x· héi . X©y dùng luËt bÇu cö theo h­íng b¶o ®¶m thËt sù tù do øng cö vµ tù do bÇu cö . ChØ cã sù giíi thiÖu, cßn sù vËn ®éng tranh cö còng ph¶i tù do tho¶i m¸i. CÇn b¸c bá, triÖt tiªu hÕt c¸c thñ ®o¹n gß bã qua sù hiÖp th­¬ng cña mÆt trËn mµ thùc chÊt chØ lµ gß Ðp chÊp nhËn ý kiÕn chØ ®¹o cña §¶ng (c¸c cÊp ñy). Nh÷ng thñ ®o¹n ®ã lµm n¶n lßng nhiÒu thanh niªn vµ trÝ thøc. Do ®ã che lÊp mÊt nhiÒu nh©n tµi vµ mÇm non nh©n tµi. V× vËy chung quy l¹i còng chØ râ ra cã mét ch©n lý ®¬n gi¶n nµy : chØ cã d©n thùc sù lµm chñ, chØ cã mét cuéc sèng x· héi thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quyÒn d©n chñ c¬ b¶n cña ng­êi d©n th× x· héi míi lµnh m¹nh, míi chèng ®­îc tham nhòng.

H×nh nh­ cã ng­êi l¹i lo r»ng : d©n ta d©n trÝ cßn thÊp, giao cho nhiÒu quyÒn d©n chñ th× d©n còng kh«ng biÕt dïng vµ dïng lung tung, l¹i cã h¹i cho x· héi.

VËy xin hái chê ®Õn bao giê míi giao ®­îc quyÒn d©n chñ cho d©n ??? Kh«ng giao cho d©n th× bao giê d©n míi biÕt dïng. Giao mµ ch­a giao ®· däa bá tï ng­êi dïng (lîi dông) th× bao giê míi giao ®­îc ?

Cã ng­êi ng¹i kÎ ®Þch lîi dông ??? Ai lµ kÎ ®Þch b©y giê ? Trong khi ta cÇn lµm b¹n víi tÊt c¶ mäi ng­êi trªn thÕ giíi. Nh­ trªn ®· cã chç nãi : ChÝnh v× chÝnh quyÒn ta kh«ng d©n chñ th× nh÷ng ng­êi trªn thÕ giíi (c¶ ng­êi tèt vµ ng­êi xÊu) hä ®ang ®Òu xØa xãi chª bai, vµ hä tá ra kh«ng muèn giao l­u, kh«ng hîp t¸c kh«ng ®Çu t­ .

Kh«ng khÝ x· héi cã d©n chñ th× ®óng lµ nã sÏ kh«ng yªn æn, nã lu«n s«i ®éng, nhiÒu tiÕng nãi vµ nh­ thÕ kh«ng ph¶i lµ kh«ng æn ®Þnh.

Kh«ng nªn coi th­êng nh©n d©n ta qu¸ . Nh©n d©n ta cã ý thøc chÝnh trÞ rÊt cao, nh©n d©n Th¸i B×nh ®· phÉn né rÊt cao mµ kh«ng khÝ vÉn «n hßa vµ kiªn nhÉn. Nh©n d©n kh«ng ai muèn x¸o ®éng vµ mÊt æn ®Þnh. Nh­ng ph¶i ®Ó cho d©n thùc hiÖn quyÒn lµm chñ cña m×nh. Kh«ng ai thay d©n chèng ®­îc tham nhòng. Nh÷ng ng­êi cã quyÒn lùc vµ cø lu«n lo sî bÞ mÊt quyÒn lùc lµ nh÷ng ng­êi kh«ng chèng ®­îc tham nhòng vµ chØ cã dung tóng tham nhòng.

***

Th­a c¸c b¹n ®äc,

T«i ®· tõng ngÉm nghÜ nhiÒu n¨m nhiÒu th¸ng vÒ chuyÖn chèng tham nhòng. §Õn nay kh«ng thÓ kh«ng viÕt ra. Khi t«i viÕt t«i bÞ nhiÒu xóc c¶m chi phèi, nhiÒu ý t­ëng cø dån dËp ïa vµo ®Çu ãc vµ trµn ra ngßi bót. T«i kh«ng thÓ chót bá ®­îc t©m lý tr¸ch nhiÖm cña mét ng­êi ®· c¶ ®êi chiÕn ®Êu cho ®Êt n­íc vµ cho nh©n d©n ; còng gÇn hÕt cuéc ®êi lµ §¶ng viªn §¶ng céng S¶n. T«i ®· tõng tù hµo vµ h·nh diÖn vÒ lÞch sö cña §¶ng vµ ®Õn b©y giê t«i vÉn tù hµo vµ h·nh diÖn nh­ thÕ. Nh­ng t«i còng ®· nhiÒu phen ®au xãt vµ xÊu hæ v× ®¶ng, nhÊt lµ nh÷ng lóc ®èi mÆt víi nh÷ng nçi bÊt h¹nh cña nh©n d©n nãi chung vµ c¸c n¹n nh©n nãi riªng. V× thÕ t«i kh«ng thÓ nµo nãi vÒ ®¶ng kh¸c ®i ®­îc !

Nh×n l¹i bµi viÕt thÊy nãi qu¸ dµi vµ h¬i l»ng nh»ng, nh­ng bít ®i ®o¹n nµo còng tiÕc. T«i ®µnh cø ®Ó nguyªn vµ thªm vµo mét trang tãm t¾t cho b¹n ®äc ®ì bÞ rèi m¾t, rèi lßng.

C¶m ¬n
Th¸ng 4-2000
(Th¸ng 3 Canh Th×n)
TrÇn §é

-----------------

Tãm T¨t ChiÕn L­îc D©n Chñ Chèng Tham Nhòng.

1- Cã tham nhòng lµ do cã sù l¹m dông chøc quyÒn.

2- Cã sù "l¹m dông chøc quyÒn" lµ do cã mét hÖ thèng chÝnh trÞ kh«ng d©n chñ vµ thÓ chÕ vËn hµnh cña hÖ thèng ®ã còng kh«ng d©n chñ. §ã lµ :

Mét §¶ng ®éc t«n, ®éc quyÒn chuyªn chÕ, ®Î ra mét nhµ n­íc kÒnh cµng, quan liªu, n¨ng lùc kÐm vµ §¶ng ra søc tïy tiÖn sai khiÕn, nhµo lÆn c¸i nhµ n­íc nµy trong tay(kÓ c¶ Quèc héi vµ ChÝnh phñ).

HÖ thèng chÝnh trÞ kh«ng d©n chñ nu«i d­ìng sù l¹m quyÒn vµ c¶ sù léng quyÒn. C¸i h¹i nhÊt lµ hÖ thèng chÝnh trÞ kh«ng d©n chñ l¹i kh«ng cã mét c¬ chÕ h·m nµo, kh«ng cã mét sù gi¸m s¸t nµo cña nh©n d©n (v× quyÒn tù do ng«n luËn bÞ h¹n chÕ kh¾c nghiÖt). Nªn l¹m quyÒn dÉn ®Õn léng quyÒn lµ tÊt yÕu.

3- §ã kh«ng nh÷ng lµ nguån gèc cña tÖ tham nhòng mµ cßn lµ nguån gèc cña nhiÒu sù suy tho¸i x· héi, suy tho¸i nh©n c¸ch con ng­êi vµ vÒ l©u dµi suy tho¸i c¶ d©n téc, v× sù ®éc t«n chuyªn chÕ lµm n¶y sinh nhiÒu thãi c¬ héi, nÞnh bî hÌn h¹ vµ thãi lõa dèi läc lõa, thñ ®o¹n hoang d·.

4- Muèn chèng tham nhòng cã hiÖu qu¶ ph¶i cã c¶ mét chiÕn l­îc d©n chñ hãa réng lín, chiÕn l­îc ®ã bao gåm :

a/ Tõng b­íc c¶i c¸ch hÖ thèng chÝnh trÞ vµ c¸ch vËn hµnh hÖ thèng chÝnh trÞ ®ã theo h­íng d©n chñ ®a nguyªn (h­íng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña cuéc sèng).

b/ Tr­íc m¾t ph¶i ®¸p øng nguyÖn väng cña nh©n d©n, biÓu thÞ m¹nh râ quyÕt t©m "thùc sù chèng tham nhòng". §iÒu ®ã cÇn biÓu hiÖn ë c«ng t¸c t­ t­ëng vµ luËt ph¸p.

c/ VÒ t­ t­ëng vµ luËt ph¸p ph¶i b¶o ®¶m tù do ng«n luËn ë b¸o chÝ vµ xuÊt b¶n. VÒ luËt ph¸p ph¶i söa luËt b¸o chÝ vµ xuÊt b¶n, ph¶i söa c¸c ®iÒu trong luËt h×nh sù, luËt khiÕu n¹i tè c¸o vµ ph¸p lÖnh chèng tham nhòng. Ph¶i tá ra khuyÕn khÝch chèng tham nhòng, chø kh«ng ph¶i bªnh tham nhòng. Ph¶i khuyÕn khÝch th«ng tin chèng tham nhòng, th«ng tin ph¶i lu«n nh¾c nhë vµ ®­a tin vÒ tham nhòng vµ chèng tham nhòng, tin ®ã ph¶i nhiÒu h¬n tin trËt tù giao th«ng vµ tin ma tóy.

d/ Ph¶i cã sù chØnh huÊn s©u s¾c vÒ th¸i ®é cña ng­êi vµ c¬ quan nhµ n­íc ®èi víi d©n, thùc hiÖn ®óng lêi B¸c Hå d¹y : ph¶i thùc sù lµm ®Çy tí cña d©n. VÒ tæ chøc, ph¶i söa ®æi toµn bé c¸c luËt bÇu cö trong §¶ng còng nh­ trong x· héi, b¶o ®¶m d©n vµ ®¶ng viªn ®­îc tù do chän vµ giíi thiÖu ng­êi mµ m×nh tÝn nhiÖm vµ tù do bÇu ®Ó quyÕt ®Þnh trao quyÒn cho ng­êi mµ m×nh tin.

***

NÕu ai thùc sù cã lßng chèng tham nhòng th× cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c thÓ chÕ d©n chñ ®Ó b¶o ®¶m quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n. ChØ cã thÕ míi chèng ®­îc tham nhòng. NÕu kh«ng sÏ chØ lµ nãi xu«ng, vµ bao che tham nhòng./.