Lêi Giíi ThiÖu : Trong th¸ng 7/1999, chóng ta ®Òu biÕt ®Õn nguån tin vÒ vô «ng TrÇn §é, mét nh©n vËt ly khai næi tiÕng cña ViÖt Nam, ®· lµm ®¬n xin ra b¸o vµ ®· bÞ nhµ cÇm quyÒn CSVN b¸c bá. Vô nµy ®· g©y ra mét sè ph¶n øng trong d­ luËn quèc tÕ. NhiÒu hiÖp héi b¸o giíi vµ nh©n quyÒn ®· lªn tiÕng ph¶n ®èi quyÕt ®Þnh cña nhµ cÇm quyÒn ViÖt Nam vµ cho r»ng viÖc ng¨n cÊm kh«ng cho «ng TrÇn §é ra b¸o hoµn toµn ph¶n l¹i nh÷ng nguyªn t¾c c¨n b¶n vÒ quyÒn tù do b¸o chÝ ®· ®­îc quy ®Þnh trong C«ng ¦íc vÒ QuyÒn D©n Sù vµ ChÝnh TrÞ cña LHQ mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt t«n träng. Míi ®©y, Liªn Minh ViÖt Nam Tù Do ®· nhËn ®­îc nguyªn v¨n l¸ th­ xin ra b¸o cña nhµ ly khai ViÖt Nam TrÇn §é vµ th­ tr¶ lêi cña nhµ cÇm quyÒn CSVN. Chóng t«i xin ®­îc phæ biÕn nguyªn v¨n c¸c tµi liÖu nµy ®Ó chøng minh chÝnh s¸ch kÒm kÑp tù do b¸o chÝ ë ViÖt Nam. KÝnh mong QuÝ VÞ tiÕp tay phæ biÕn réng r·i nh÷ng tµi liÖu nµy, ®ång thêi tiÕp tay cïng chóng t«i më ra mét cuéc vËn ®éng ®Ó ¸p lùc nhµ cÇm quyÒn ViÖt Nam ph¶i chÊp nhËn ®¬n xin ra b¸o cña «ng TrÇn §é, ®ång thêi hñy bá mäi ®iÒu kho¶n quy ®Þnh cña luËt lÖ ®i ng­îc l¹i tinh thÇn t«n träng tù do b¸o chÝ. Liªn Minh ViÖt Nam Tù Do s½n sµng trao ®æi vµ hîp t¸c víi QuÝ VÞ trong nç lùc chung ®Ó tù do vµ nh©n quyÒn ®­îc t«n träng ë kh¾p n¬i.

KÝnh göi : ¤ng Bé Tr­ëng -Bé V¨n Hãa - Th«ng Tin

§ång kÝnh göi : Thñ T­íngChÝnh Phñ

T«i c«ng d©n TrÇn §é cã mét viÖc ®Ò nghÞ «ng xem xÐt nh­ sau:

1. T«i ®· ®äc küHiÕn Ph¸p 1992 cña n­íc ta, ®äc kü luËt b¸o chÝ do Quèc Héi khãaVIII ban hµnh n¨m 1989. T«i thÊy HiÕn Ph¸p ghi ë §iÒu 69 nh­ sau :

C«ng d©n cã quyÒn tù do ng«n luËn, tù do b¸o chÝ, cãquyÒn ®­îc th«ng tin...

RÊt ®¸ng chó ý lµ®iÒu nµy ghi râ "tù do B¸oChÝ".

LuËt B¸o ChÝ ë ®iÒu Métcã ghi :

§iÒu 1: Vai trß chøc n¨ng cña B¸o chÝ.

B¸o chÝ ë n­íc Céng Hßa X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam lµ ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng thiÕt yÕu ®èi víi ®êi sèng x· héi, lµ c¬ quan ng«n luËn cña c¸c tæ chøc cña §¶ng, c¬ quan Nhµ n­íc tæ chøc x· héi : lµ diÔn ®µn cña nh©n d©n (T.§ nhÊn m¹nh).

§iÒu 2 : B¶o ®¶m quyÒn tù do B¸o chÝ, tù do ng«n luËn.

"Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c«ng d©n thùc hiÖn quyÒn tù do B¸o chÝ, quyÒn tù do ng«n luËn trªn B¸o chÝ vµ ®Ó B¸o chÝ ph¸t huy ®óng vai trß cña m×nh (T.§ nhÊn m¹nh).
....................................................

§iÒu 4 : QuyÒn tù do B¸o chÝ, tù do ng«n luËn trªn B¸o chÝ cña c«ng d©n.

C«ng d©n cã quyÒn :

1. §­îc th«ng tin qua B¸o chÝ vÒ mäi mÆt cña t×nh h×nh ®Êt n­íc vµ thÕ giíi.

2. .........

3. Ph¸t biÓu ý kiÕn vÒ t×nh h×nh ®Êt n­íc vµ thÕ giíi.

4. Tham gia ý kiÕn x©y dùng vµ thùc hiÖn ®­êng lèi chñ tr­¬ng cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc.

5. Gãp ý kiÕn phª b×nh kiÕn nghÞ, khiÕu n¹i, tè c¸o trªn b¸o chÝ ®èi víi c¸c tæ chøc cña §¶ng, c¬ quan nhµ n­íc, tæ chøc x· héi...

(Nh÷ng chç nhÊn m¹nh lµ doT.§).

LuËt B¸o ChÝ cña ta ch­athÓ hiÖn ®óng tinh thÇn cña HiÕn Ph¸p lµ tù do B¸o chÝ. LuËt B¸oChÝ cã ghi lµ "Kh«ng cã kiÓmduyÖt". Nh­ng trong thùc tÕth× sù kiÓm so¸t cßn ngÆt nghÌo h¬n lµ cã kiÓm duyÖt. LuËt quy®Þnh viÖc xin phÐp qu¸ ngÆt nghÌo, kh«ng ghi quyÒn c«ng d©n ®­îc xinphÐp, vµ chØ cã c¸c tæ chøc ®­îc xin phÐp.

Tuy vËy, t«i quan t©m ®Õn§iÒu 13 nãi vÒ ng­êi ®øng ®Çu c¬ quan B¸o chÝ, t«i chó ýkho¶n 2 vÒ ®iÒu kiÖn ng­êi ®øng ®Çu vÒ c¬ quan B¸o chÝ lµ:

- Ph¶i cã quèc tÞch ViÖt Nam, cã ®Þa chØ th­êng tró ë ViÖt Nam.

- Cã ®ñ c¸c tiªu chuÈn chÝnh trÞ, ®¹o ®øc vµ nghiÖp vô B¸o chÝ.

T«i nhËn thÊy :

- T«i lµ c«ng d©n ViÖt Nam ®· lµ §¶ng viªn §¶ng céng s¶n 58 n¨m, lµ ñy viªn Trung ­¬ng §¶ng 4 khãa (3, 4, 5, 6) cã ®Þa chØ th­êng tró ë 97 - TrÇn H­ng §¹o - QuËn Hoµn KiÕm - Hµ Néi.

- T«i ®· tõng lµ c¸n bé nång cèt lµm b¸o §¶ng (B¸o cê gi¶i phãng) gióp viÖc ®¾c lùc cho ®/c Cè Tæng BÝ th­ Tr­êng Chinh, Tæng biªn tËp b¸o (kho¶ng 1 n¨m 1944 - 1945).

- T«i ®· lµm chñ nhiÖm b¸o VÖ Quèc Qu©n 4 n¨m tõ gi÷a 1947 ®Õn ®Çu 1950.

- T«i ®· tham gia viÕt c¸c B¸o ViÕt Tay ë nhµ Tï nh­ Suèi Reo ë S¬n La, ®Æc san Xu©n ë Háa Lß 1942. B¸o cña tØnh §oµn Thanh niªn ph¶n ®Õ ë Th¸i B×nh 1941. Cã nhiÒu bµi viÕt ®· ®¨ng trªn c¸c b¸o Nh©n D©n, Qu©n §éi Nh©n D©n, V¨n NghÖ vµ V¨n NghÖ Qu©n §éi. C¸c t¹p chÝ Qu©n §éi Nh©n D©n, t¹p chÝ Céng S¶n v.v...

T«i lµ héi viªn Héi Nhµ V¨ntõ n¨m 1957, ®· cã mét sè s¸ch ®­îc in vµ nhiÒu ng­êi biÕt.

T«i tù nhËn thÊy t«i ®· cã®ñ c¸c ®iÒu kiÖn nh­ luËt yªu cÇu ®Ó lµ mét ng­êi ®øng ®Çumét c¬ quan b¸o chÝ.

2. C¨n cø vµo nh÷ng ®iÒukiÖn trªn, t«i thÊy t«i cã ®ñ c¨n cø ph¸p lý vµ ®iÒu kiÖn®Ó ®Ò nghÞ Bé tr­ëng cÊp cho giÊy phÐp ®Ó ra mét tê b¸o cãthÓ lµm tèt chøc n¨ng nh­ ®· ghi trong ®iÒu 1 cña luËt B¸o chÝ lµDiÔn ®µn cña Nh©n d©n.

3. T×nh h×nh ®Êt n­íchiÖn nay cã nhiÒu khã kh¨n thö th¸ch. XuÊt hiÖn nhiÒu vÊn®Ò míi mµ ý kiÕn kh«ng dÔ thèng nhÊt.

Héi nghÞ BCH T¦ khãa 8 lÇn 6/2còng ®Ò ra vÊn ®Ò ph¶i chuÈn bÞ c¸c ý kiÕn vÒ ®­ênglèi cho §¹i héi 9. Vµ còng nªu lªn hµng chôc vÊn ®Ò ®ang cã nh÷ngý kiÕn kh¸c nhau.

T×nh h×nh thÕ giíi ®· cãnh÷ng biÕn ®éng lín lao ch­a tõng cã. T×nh h×nh n­íc ta, bªn c¹nh nh÷ngthµnh c«ng, th¾ng lîi ®¸ng phÊn khëi, ta ®ang ph¶i ®øng tr­íc nh÷ng thöth¸ch míi, nh÷ng vÊn ®Ò míi ngµy cµng to lín khã kh¨n.

Do ®ã, tù nhiªn ë n­íc ta®ang xuÊt hiÖn mét c¶nh gay g¾t nhu cÇu ph¸t biÓu ý kiÕn, ®ÆcbiÖt trong giíi l·o thµnh, giíi trÝ thøc vµ v¨n nghÖ sÜ.

Nhu cÇu ph¸t biÓu th× línmµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t biÓu th× kh«ng cã.

4. T«i biÕt ch¾c ch¾n r»ng: Trong nh©n d©n cã rÊt nhiÒu ng­êi cã ý kiÕn muèn ph¸t biÓu.Nh­ng :

- Cã nh÷ng ng­êi cã ý kiÕn, nh­ng kh«ng muèn nãi, kh«ng d¸m nãi, kh«ng biÕt nãi vµo ®©u, nªn ®µnh cø im lÆng, mµ cø buån phiÒn.

- Cã nh÷ng ng­êi cã ý kiÕn thÕ nµy, nh­ng khi nãi ra l¹i nãi kh¸c. Cã khi nãi ng­îc l¹i lßng m×nh ®Õn 180 ®é. Cã ng­êi nãi mçi n¬i mét kh¸c, nh÷ng ng­êi,............. cø bÞ b¾t buéc hoÆc tù nguyÖn ph¶i sèng gi¶ dèi, mÊt nh©n c¸ch nh­ vËy thµnh mét thãi quen, mét lèi sèng. §iÒu ®ã tai h¹i l©u dµi cho ®¹o ®øc x· héi.

- Cã nh÷ng ng­êi cã ý kiÕn, kh«ng cã chç nãi hoÆc lµ chØ cã nh÷ng chç nãi mµ hä kh«ng thÝch. Hä chØ cã thÓ thæ lé khi gÆp mÆt b¹n bÌ riªng t­, hoÆc viÕt ra ®Ó cÊt ®i, hoÆc viÕt ra ®Ó trao ®æi víi c¸c b¹n bÌ mét c¸ch kh«ng ®­îc coi lµ hîp ph¸p.

Ta ®· cã rÊt nhiÒu b¸ochÝ, cã "tù do b¸o chÝ" ®èi víi c¸c tæ chøc. Nh­ng chØ míi cãtiÕng nãi vµ diÔn ®µn cña c¸c c¬ quan vµ c¸c tæ chøc. Ch­a cãTiÕng nãi cña nh©n d©n, ch­a cã diÔn ®µn cho nh©n d©n, nh­ luËt ghi. Tuyr»ng c¬ quan tæ chøc nµo còng tù nhËn lµ cña nh©n d©n vµ "nh©n danh nh©n d©n". Nh©n d©n ch­a tù m×nh cã tiÕng nãi ®­îc. Cã diÔn®µn trùc tiÕp cña nh©n d©n tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ d©n chñ t­s¶n vµ d©n chñ v« h¹n ®é mµ lµ d©n chñ ch©n chÝnh.

5. T«i nhËn thÊy cã mét c¬quan ng«n luËn ®éc lËp (víi c¸c tæ chø c¬ quan) lµ tiÕng nãi vµdiÔn ®µn trùc tiÕp cña nh©n d©n th× sÏ cã nhiÒu ®iÒu lîi.

Tr­íc hÕt lµ cã chç®Ó nh÷ng ng­êi cã ý kiÕn víi ®êi sèng, víi ®Êt n­íc cãchç hîp ph¸p vµ c«ng khai ®Ó ph¸t biÓu. Nh­ thÕ tr¸nh ®­îchiÖn t­îng c¸c ý kiÕn cø lan truyÒn kh«ng c«ng khai, kh«ng hîpph¸p do ®ã hay tïy tiÖn vµ hay cã giäng ®iÖu qu¸ møc cÇnthiÕt.

Tuy hiÖn nay Nhµ n­íc (vµ§¶ng) ®Òu kªu gäi mäi ng­êi ph¸t biÓu, nh­ng yªu cÇuph¸t biÓu trong tæ chøc vµ qua tæ chøc. Nh­ thÕ, nh÷ng ý kiÕn (cãhµng chôc ngh×n th­) ®· göi ®Õn tæ chøc vµ c¬ quan, nh­ng chØriªng c¬ quan cã quyÒn nhËn xÐt ®¸nh gi¸ vµ th«ng th­êng th× ®¸nh gi¸lµ c¸c ý kiÕn ®ã lµ soµng vµ sai quÊy. Tr×nh ®é nh÷ng ng­êi ®¸nhgi¸ th× l¹i nhiÒu khi kÐm vµ qu¸ kÐm. ThÕ lµ vµng thau lÉn lén, c¸ch¹t vµng ch×m lÆn vµo vµ mÊt hót trong c¸t. L·ng phÝ v« cïng !

Cã chç ph¸t biÓu ®éclËp vµ hîp ph¸p th× ng­êi ph¸t biÓu ph¶i thËn träng h¬n, biÕt®iÒu h¬n vµ chõng mùc h¬n, nh­ vËy dÔ t×m thÊy nh÷ng ®iÒu cã Ých.

ý kiÕn ®­îc c«ng khai,hîp ph¸p th× mäi ng­êi ®Òu biÕt vµ ®Òu cã kh¶ n¨ng ®¸nhgi¸, kÓ c¶ ng­êi ViÖt sèng ë n­íc ngoµi vµ ng­êi n­íc ngoµi quant©m tíi ViÖt Nam. Nh­ vËy cã kh¶ n¨ng réng lín vµ nhanh chãng hiÖnlªn ®iÒu hay ®iÒu dë, ®iÒu ®óng, ®iÒu sai, ®iÒu hîp vµ®iÒu kh«ng hîp. Ta thu ®­îc ý kiÕn kh«ng ph¶i chØ ë ng­êiviÕt ra mµ cßn thu ®­îc nhiÒu ý kiÕn quan träng cña nh÷ngng­êi kh«ng viÕt ®­îc, mµ l¹i nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ ®­îc. Kh«ngph¶i 70 triÖu ng­êi lµ cã thÓ cã 70 triÖu ý kiÕn.NhiÒu l¾m còng chØ cã ®­îc vµi ngh×n ý kiÕn.

Nh­ng thªm vµo ®ã l¹i cãhµng chôc triÖu nhËn xÐt ®¸nh gi¸ gióp cho ta läc ®­îc hay dë,®óng sai trong ngh×n ý kiÕn kia. Nh­ thÕ kh«ng thÓ lµ d©n chñv« h¹n ®é, d©n chñ lén xén ®­îc. Mµ ®ã míi lµ d©n chñ ch©n chÝnh.Kh«ng nªn qu¸ coi th­êng nh©n d©n. Nh©n d©nTh¸i B×nh bÊt b×nh nh­ng cã lén xén ®©u ! Ai nÊy ®Òu ph¶i thõanhËn r»ng nh©n d©n Th¸i B×nh bÊt b×nh thÕ lµ ®óng. Nh©n d©n ®óng th×chØ cã c¸n bé sai. Nh©n d©n ®óng th× nh©n d©n ph¶i cã ®iÒu kiÖn®Ó biÓu lé ra. Ph¶i cã diÔn ®µn ®éc lËp cña nh©n d©n. Nh©n d©nTh¸i B×nh tõ tr­íc nãi nhiÒu råi, nh­ng tiÕng nãi cø bÞ bÞt ®ibuéc nh©n d©n ph¶i biÓu thÞ th¸i ®é b»ng hµnh ®éng. Cã diÔn ®µn ®éclËp cña nh©n d©n, ta cã thÓ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng bÞt bïng d©n trÝ®­a tíi bÊt b×nh. Nh­ vËy x· héi æn ®Þnh bÒn v÷ng thªm !

6. V× tÊt c¶ nh÷ng lÏ kÓtrªn, t«i viÕt th­ nµy ®Ò nghÞ «ng Bé tr­ëng vµ «ng Thñ tr­ëng®ång ý cho t«i ®­îc ®øng ra lµm ng­êi ®øng ®Çu mét c¬ quan b¸ochÝ. C¬ quan b¸o chÝ nµy sÏ lµ :

- Mét diÔn ®µn ®éc lËp, kh«ng lÖ thuéc vµo mét tæ chøc vµ c¬ quan nµo.

- DiÔn ®µn nµy sÏ lµ diÔn ®µn cña nh©n d©n, lµm ®ñ c¸c nhiÖm vô chøc n¨ng nh­ luËt ®Þnh.

- DiÔn ®µn nµy sÏ cã mét tªn gäi thÝch hîp víi tÝnh chÊt vµ chøc n¨ng cña m×nh, vÝ dô nh­ TiÕng D©n hoÆc Thanh NghÞ.

T«i kÝnh mong c¸c «ng xem xÐtvµ quyÕt ®Þnh cho mét sù ®ång ý vÒ nguyªn t¾c. Sau khi cã sù®ång ý nh­ trªn t«i míi chuÈn bÞ mäi ®iÒu kiÖn vµ thñ tôc®Ó xin giÊy phÐp cô thÓ. Bëi mäi sù chuÈn bÞ nh­ trô së. Banbiªn tËp, phãng viªn, c¸c ph­¬ng tiÖn v¨n phßng vµ th«ng tin liªn l¹clµ rÊt nhiÒu c«ng vµ tèn kÐm. T«i kh«ng thÓ nµo chuÈn bÞ nh÷ng c¸i®ã, ®Ó råi l¹i dÑp bá. T«i thÊy t«i vµ c¸c b¹n t«i (lµ nh÷ngng­êi t«i sÏ mêi céng t¸c) hoµn toµn cã ®ñ ý thøc, n¨ng lùc lµmcho tê b¸o ho¹t ®éng ®óng chøc n¨ng vµ nhÊt lµ ®óng luËt ph¸p. T«i xinb¶o ®¶m nh­ thÕ.

T«i xin rÊt vui lßng chê ®îisù tr¶ lêi cña c¸c «ng vµo ®óng thêi h¹n nh­ luËt ®Þnh ®iÒu 19 luËtb¸o chÝ. Sau ®ã t«i chuÈn bÞ mäi ®iÒu kiÖn ®Ó xin giÊy phÐpcô thÓ vµ sÏ chØ ho¹t ®éng sau khi cã giÊy phÐp cô thÓ. Xin c¸c «ngtr¶ lêi th× nãi râ gióp lý do ®­îc hay kh«ng ®­îc, vµ c«ng bè réngr·i quyÕt ®Þnh rÊt quý gi¸ cña «ng.

KÝnh chµo th¾ng lîi

Mong ®îi

Ng­êi xin phÐp
C«ng d©n TrÇn §é

******

Céng Hßa X· Héi Chñ NghÜaViÖt Nam
§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc

Bé V¨n Hãa Th«ng Tin
Sè 1514/VHTT - DC

V/V Tr¶ lêi th­ «ng TrÇn §é..........

Hµ Néi, ngµy 23 th¸ng 4 n¨m1999

KÝnh göi : ¤ng TrÇn §é

Bé tr­ëng Bé V¨n Hãa - Th«ngtin ®· nhËn ®­îc ®Ò nghÞ cña «ng ghi ngµy 01-4-1999 xin phÐp ®­îcxuÊt b¶n mét tê b¸o do «ng ®øng ®Çu tê b¸o ®ã. VÒ viÖc nµy, víichøc n¨ng lµ c¬ quan gióp Bé Tr­ëng Bé V¨n Hãa - Th«ng Tin qu¶n lý ho¹t®éng b¸o chÝ. Vô B¸o ChÝ cã ý kiÕn nh­ sau :

§iÒu 1, ch­¬ng I LuËt B¸oChÝ ®­îc kú hîp thø 6, Quèc héi khãa VIII th«ng qua ngµy 28-12-1989 ghi râ :B¸o chÝ ë n­íc Céng Hßa X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam lµ ph­¬ng tiÖnth«ng tin ®¹i chóng thiÕt yÕu ®èi víi ®êi sèng x· héi, lµ c¬ quanng«n luËn cña c¸c tæ chøc §¶ng, c¬ quan Nhµ n­íc, tæ chøc x· héi (d­íi®©y gäi chung lµ tæ chøc) : lµ diÔn ®µn cña nh©n d©n.

§iÒu 12 cña LuËt B¸o ChÝcòng x¸c ®Þnh : C¬ quan chñ qu¶n b¸o chÝ lµ tæ chøc ®øng tªn xin cÊp giÊyphÐp ho¹t ®éng b¸o chÝ vµ trùc tiÕp qu¶n lý c¬ quan b¸o chÝ.

Nh­ vËy, theo LuËt B¸o ChÝcña n­íc Céng Hßa X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam, kh«ng cã quy ®Þnh nµo choc¸ nh©n ®øng tªn xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng b¸o chÝ.

Vô B¸o ChÝ Bé V¨n Hãa -Th«ng Tin xin th«ng b¸o ®Ó «ng biÕt.

TM/ Bé Tr­ëng BéV¨n Hãa - Th«ng Tin
Vô Tr­ëng Vô B¸o ChÝ
§ç Quý §oµn