§µ L¹t, ngµy 18 th¸ng 5 n¨m 1998

KÝnh göi anh Lª Hång Hµ,

Nghe tin anh ®­îc tr¶ tù do, mµ l¹i ®­îc "tù do" tr­íc h¹n mÊy th¸ng th× l¹i cµng mõng. T«i ®­îc th¶ tr­íc, nÕu b×nh th­êng ra (nh­ ë nh÷ng n¬i b×nh th­êng trªn hµnh tinh nµy) th× t«i ®· ra Hµ Néi ®Ó th¨m, ®Ó "næ s©m banh" vµ mõng víi anh råi, c¸i t×nh ng­êi tù nhiªn lµ ph¶i thÕ. Song, c¸i tù nhiªn b×nh th­êng Êy ta ch­a cã ®­îc, mÆc dï cã v¨n b¶n nµo cÊm ®o¸n ®©u! Nh­ng th«i, c¸i sù mÊt tù do mét c¸ch phi v¨n b¶n Êy còng lµ mét trong nh÷ng nÐt "®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc" cña ta hiÖn nay, ch­a dÔ g× kh¸c ®­îc! VËy xin anh h·y thÇm n©ng cèc víi t«i bªn nh÷ng dßng ch÷ nµy.

Th¸ng 1 n¨m nay, sau khi ë tï ra anh ®· göi mét ®¬n lªn c¸c cÊp l·nh ®¹o cã thÈm quyÒn tèi cao, tr×nh bµy râ sù phi lý cña vô ¸n vµ ®Ò nghÞ hñy nã ®i. NhiÒu c¸n bé, trÝ thøc, ®¶ng viªn... nh­ c¸c «ng NguyÔn V¨n §µo (nguyªn Thø tr­ëng Bé Néi th­¬ng råi Ngo¹i th­¬ng), c¸c cùu chiÕn binh Ph¹m Vò S¬n, TrÇn B¸... c¸c nhµ v¨n Hoµng TiÕn, Bïi Minh Quèc, Tiªu Dao B¶o Cù ... ®· cã nh÷ng bµi viÕt göi lªn Trung ­¬ng ph©n tÝch kü vô viÖc nµy. Êy lµ ch­a kÓ nh÷ng bµi viÕt cña ng­êi ViÖt m×nh ë n­íc ngoµi, v× lý do "tÕ nhÞ" ch­a cÇn ®Ò cËp ë ®©y (cã lîi cho ta th× ta gäi lµ yªu n­íc, bÊt lîi cho ta th× ta gäi lµ ph¶n ®éng). C¸c luËt s­ X· héi chñ nghÜa cña chóng ta, nh÷ng ng­êi ch¾c ch¾n tr¨m phÇn tr¨m kh«ng ph¶i lµ ph¶n ®éng, ®· nãi trong phiªn tßa r»ng kh«ng nªn cã vô xÐt xö nµy v× nã thiÕu c¬ së ph¸p lý vµ g©y ph¶n t¸c dông.

Tr­íc nh÷ng ®¬n tõ, ý kiÕn Êy cña mäi ng­êi, ch¾c kh«ng khái cã nhiÒu ng­êi ®Æt ra c©u hái : VËy ý kiÕn vµ ph¶n øng cña Hµ SÜ Phu trong viÖc nµy thÕ nµo ? Ngµy t«i cßn bÞ giam, ngay c¶ mét c¸n bé an ninh cao cÊp còng ®· dÌ chõng tr­íc víi t«i vÒ kh¶ n¨ng t«i sÏ kiÖn c¸o sau khi ®­îc th¶. VËy mµ ®Õn b©y giê t«i vÉn kh«ng nãi g×.

HiÖn nay, mÆc dï ®­îc "b¶o vÖ" rÊt cÈn mËt, t«i vÉn gi÷ th¸i ®é b×nh th¶n, kh«ng kiÖn c¸o g×, kh«ng nãi râ lßng m×nh víi ai. Nh­ng gi÷a t«i víi anh, lµ hai ng­êi tuy tr­íc ®©y ch­a cã quan hÖ quen biÕt, nh­ng nhê "vô ¸n" nµy còng ®· may m¾n ®­îc ghÐp l¹i thµnh hai ng­êi trong cuéc (tÊt nhiªn cïng víi anh NguyÔn KiÕn Giang n÷a), th× gi÷a hai ng­êi "trong cuéc" còng nªn t©m sù víi nhau mét chót, ph¶i kh«ng th­a anh Lª Hång Hµ ?

Tr­íc hÕt ph¶i kh¼ng ®Þnh ngay r»ng t«i tr©n träng nh÷ng lý lÏ x¸c ®¸ng vµ th¸i ®é th¼ng th¾n, x©y dùng, ch©n thµnh, th­îng t«n ph¸p lý trong v¨n b¶n nãi trªn cña anh vµ cña c¸c anh em kh¸c. Tr­íc tßa ¸n, ch¾c anh cßn nhí, t«i còng ®· béc lé th¸i ®é th­îng t«n ph¸p luËt nh­ thÕ mét c¸ch kiªn quyÕt. T«i nãi râ tÝnh phi ph¸p cña viÖc b¾t bí: c«ng an g©y ra mét vô t«ng xe giËt tói cña c«ng d©n, råi lÊy cí b¾t vµo ®ång, kh¸m tói xem "cã bÞ mÊt g× kh«ng" vµ "®Ó xem trong tói anh cã c¸i g× mµ kÎ gian kia ®Þnh lÊy " ! (ë ®©y t«i lµ c«ng d©n bÞ n¹n, ®· ®­îc nhµ n­íc b¶o vÖ vµ s¨n sãc h¬i qu¸ møc). T«i ®· nãi r»ng nh­ vËy lµ g©y ra mét tiÒn lÖ rÊt nguy hiÓm, c«ng d©n nµo còng cã thÓ bÞ kh¸m bÊt kú lóc nµo mµ ng­êi cÇm quyÒn thÝch kh¸m. NÕu t«i cã quyÒn, t«i chØ cÇn thuª mét th»ng trÎ con ®øng thËp thß ngoµi cöa nhµ anh, råi t«i ®Õn vÐo tai hái nã ®Þnh lµm g×, nã b¶o nã muèn vµo nhµ anh ¨n c¾p, thÕ lµ t«i cã cí xéc vµo kh¸m nhµ anh ®Ó xem "anh cã bÞ mÊt g× kh«ng" vµ ®Ó xem anh "cã c¸i g× mµ kÎ gian muèn lÊy". ThÕ lµ t«i cã thÓ "m­în" ®i tÊt c¶ nh÷ng g× cña anh mµ t«i thÊy lµ cÇn ®Ó ®iÒu tra. Mét cuéc m­în kh«ng cã ngµy tr¶ l¹i !

T¹i cuéc b¾t t«i, chØ trong nh¸y m¾t mµ ng­êi bÞ chiÕm ®o¹t ®· chuyÓn hãa thµnh kÎ ®i chiÕm ®o¹t vµ ng­îc l¹i. Biªn b¶n lóc b¾t t«i ng­êi ta cè t×nh kh«ng giao cho t«i mét b¶n, sau nµy t«i ®ßi m·i mµ ng­êi ta cø quªn hoµi (TÝnh hay quªn thÕ mµ l¹i lµm nghÒ b¾t ng­êi th× cã nguy hiÓm kh«ng ?).

ViÖc mêi luËt s­ cña t«i còng vËy. T«i yªu cÇu mêi luËt s­ (cã tªn ®Ých danh) tr­íc ngµy xö mét th¸ng. LuËt s­ Nguyªn ThÕ Hïng ë ngay Hµ Néi (vÒ sau t«i míi biÕt chÝnh lµ luËt s­ ®ang lµm viÖc víi anh vÒ vô cña chóng ta) vËy mµ hä lµm nh­ kh«ng biÕt, råi cø lý do nµy lý do kh¸c, cuèi cïng chØ 10 phót tr­íc khi ra vµnh mãng ngùa t«i míi ®­îc tiÕp xóc lÇn ®Çu tiªn víi luËt s­! (nh÷ng thñ tôc nµy nÕu ta xem trong luËt th× sÏ thÊy tÊt yªn t©m v× thÊy kh«ng cã luËt ph¸p ë ®©u l¹i quý träng d©n quyÒn nh­ ë ViÖt Nam m×nh, nh­ng luËt ë ta mµ cø nh×n vµo c©u ch÷ c«ng khai th×... !!!). (TiÖn ®©y t«i muèn nhê anh vµ b¹n bÌ ë Hµ Néi gÇn Trung ­¬ng nh¾n víi c¸c ®¹i biÓu quèc héi r»ng ®õng c¾m cói xuèng v¨n b¶n mµ say s­a qu¸ víi viÖc thªm con ch÷ nµy bít con ch÷ kia nh­ ng­êi lµm nghÒ söa "morasse" nh­ thÕ lµm g×. Khi con tµu ®Þnh h­íng ®· chuyÓn b¸nh th× chç nµo ghÕ gç chç nµo ghÕ ®Öm, cöa sæ nªn s¬n mµu g× chØ lµ chuyÖn vÆt.)

NÕu lµ Bao C«ng, nh©n vËt huyÒn tho¹i cña kh¸t väng ph¸p trÞ, th× khi thÊy ph¹m nh©n tè gi¸c ra nh÷ng ®iÒu nh­ thÕ ch¾c Bao C«ng ®· cã tr¸t ®ßi ngay nh÷ng kÎ b¾t ng­êi nh­ thÕ ®Ó xÐt hái vµ cuèi cïng th× kÎ ngoµi tï vµ kÎ trong tï ch¾c ®· ph¶i ®æi chç cho nhau. Nh­ng anh t­ëng t­îng nÕu c¶ Bao C«ng lÉn tªn lÝnh b¾t ng­êi nä ®Òu chØ lµ nh÷ng mÆt xÝch thõa hµnh nh÷ng c«ng ®o¹n kh¾ng khÝt cña mét kÕ ho¹ch chung th× t×nh h×nh lµm sao cã thÓ kh¸c h¬n ®­îc (Mét h«m xem TiVi thÊy c¶nh sinh viªn hä b¶o dßng dâi Bao C«ng b©y giê ®· thµnh Bao CÊp, Bao Che vµ Bao Caosu c¶ råi mµ t«i kh«ng nhÞn ®­îc c­êi v× t«i nghÜ ®Õn c¸i tÝnh ®µn håi chun d·n siªu ®¼ng cña luËt ph¸p). "Tam quyÒn" kh«ng "ph©n lËp" mµ chØ "ph©n c«ng" th«i th× sù thÓ tÊt nhiªn ph¶i thÕ.

Khi t«i giµnh thêi giê tr­íc tßa cho viÖc tè gi¸c ®ã, Ch¸nh ¸n ®· g¹t ®i vµ hái khÐo r»ng : "cã ph¶i nguyÖn väng cña anh muèn tßa xÐt xö cho anh ®­îc c«ng minh chø g×". T«i ®· nãi: "C¸c «ng xö t«i nÆng nhÑ thÕ nµo t«i kh«ng quan t©m, ®èi víi t«i ®iÒu quan träng lµ t«i ph¶i lµ mét ng­êi trung thùc". ThÊy kÎ ph¹m nh©n chØ cã mét nguyÖn väng quyÕt lµm ng­êi trung thùc, bÊt kÓ v× trung thùc mµ ph¶i chÞu téi nÆng nhÑ ra sao mÆc lßng, bµ Héi thÈm nh©n d©n gËt ®Çu (ch¾c lµ gËt ®Çu tr­íc nguyÖn väng Êy cña t«i).

Nh­ng ai nãi g× th× nãi, phiªn tßa vÉn tuyªn ¸n nh­ mäi ng­êi ®· râ, nh­ con tµu ®· næ m¸y lµ ph¶i tíi ga cuèi cïng, thî l¸i tµu lµ ai còng vËy th«i, ch¹y ªm mét tý hay xãc mét tý chØ lµ chuyÖn kü thuËt. Theo nhËn ®Þnh cña nhiÒu ng­êi (trong ®ã cã nhiÒu anh em c«ng an) th× v× nãi nh÷ng lêi tè gi¸c khã chÞu ®ã tr­íc tßa mµ t«i bÞ thªm ba th¸ng tï ! NÕu vËy th× còng ch¼ng sao, v× ngay tõ lóc ®ã t«i ®· chän cho m×nh th¸i ®é "th¼ng th¾n ®Õn cïng nh­ng kh«ng chèng ¸n", v× mÊy lÏ sau ®©y :

2/ X­a nay sù chèng ¸n ®­îc ngÇm hiÓu lµ : cÊp d­íi cã thÓ xö sai, nh­ng hy väng cÊp trªn nghiªn cøu kü h¬n sÏ xö ®óng h¬n. Nh­ng trong vô nµy t«i kh«ng hy väng nh­ thÕ. T«i hiÓu r»ng viÖc nµy tÊt ®· cã sù nhÊt trÝ chØ ®¹o cÈn thËn kü l­ìng, c«ng viÖc nµy lµ tõ trªn xuèng, kh«ng ph¶i tõ d­íi lªn, nªn chèng ¸n lªn cÊp trªn lµ v« Ých. §ã lµ ý nghÜ thø hai.

3/ Dï cã bµy ra cí nµy cí kh¸c th× ai còng hiÓu r»ng c¶ ba "ph¹m nh©n h×nh sù " nµy (Hµ SÜ Phu, Lª Hång Hµ, NguyÔn KiÕn Giang) ®Òu lµ ba ng­êi viÕt lý luËn, ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau ®· phª ph¸n ý thøc hÖ Chuyªn chÝnh V« s¶n. Ai còng hiÓu r»ng mét x· héi ®· chän mét hÖ t­ t­ëng cã s½n lµm c­¬ng linh qu¸n xuyÕn toµn bé ®êi sèng x· héi, råi hiÕn ®Þnh nã, luËt hãa nã, vËt chÊt hãa nã thµnh guång m¸y quyÒn lùc.... th× quyÒn "tù do t­ t­ëng " chØ cßn cã nghÜa lµ tù do tu©n theo, tù do nh¶y nhãt, tù do hãt lÝu lo trong c¸i vßng ý thøc hÖ Êy. C¸i ®ã ng­êi ta gäi lµ "ý thøc hÖ trÞ". §· ý thøc hÖ trÞ th× ý thøc hÖ lµ khu«n phÐp cao nhÊt, lµ c¸i ®­îc "th­îng t«n" cña x· héi Êy, kh«ng cã c¸i g× ®­îc phÐp ®øng cao h¬n nã, lµm g× cã thÓ cã sù "th­îng t«n ph¸p luËt" ? Ph¸p luËt cïng l¾m lµ ë ng«i vÞ "trung t«n" th«i,  "nguyªn t¾c ph¸p trÞ" råi. Mét khi anh ®· va ®ông vµo c¸i «ng "th­îng t«n" th× mÊy anh "trung t«n" søc mÊy mµ d¸m ®øng ra c·i cho anh ®­îc ? §Êy lµ c¸i lÏ thø ba khiÕn t«i kh«ng viÖn g× ®Õn ph¸p lý ®Ó khiÕu n¹i n÷a.

4/ Khi ra tï, vÒ nhµ t«i míi biÕt vî t«i ®· lµm ®­îc mét viÖc rÊt cã ý nghÜa. Sau khi dù phiªn tßa, biÕt râ chång m×nh ®· bÞ bè trÝ b¾t mét c¸ch m­u mÑo tÖ h¹i nh­ thÕ nµo, biÕt râ viÖc lµm cña chång m×nh tõ tr­íc chÝ sau lµ viÖc trong s¸ng cña ng­êi trÝ thøc, vî t«i ®· viÕt mét ®¬n kªu oan ch©n thµnh vµ thèng thiÕt göi ®Õn c¸c c¬ quan Hµnh ph¸p vµ T­ ph¸p (cã lÏ vî t«i còng nghÜ r»ng c¬ quan LËp ph¸p ch¼ng cã quyÒn g× thiÕt thùc nªn kh«ng göi), "yªu cÇu hñy vô ¸n vµ tr¶ tù do ngay cho ng­êi bÞ giam". T«i göi anh nguyªn v¨n l¸ ®¬n ®ã ®Ó anh xem (®¬n viÕt ngµy 30-9-1996). Nh­ng viÕt ®Ó mµ viÕt th«i, chø con tµu ph¶i ®Õn ga nµo th× nã cø ®Õn ga ®ã, con tµu chuyªn chÝnh cã ph¶i lµ thø dÔ phanh l¹i ®©u. Mét lÇn n÷a, ý nghÜ cña t«i vÒ "sù bÊt lùc cña c«ng lý vµ t×nh ng­êi" ®· ®­îc chøng thùc. §Êy lµ lý do thø t­ khiÕn t«i kh«ng bËn t©m khiÕu n¹i g× n÷a.

C¶ 4 lý do trªn ®Òu cã vÎ buån, nã nghiªng vÒ phÝa tuyÖt väng. ThÕ mµ t«i kh«ng buån v× t«i cßn hai lý do kh¸c ®Ó mµ vui.

5/ Anh Hång Hµ ¹, t«i cø thÝch thó m·i c¸i téi danh "lµm lé bÝ mËt"! M×nh dï v¨n dèt vò d¸t th× còng mang danh kÎ theo ®ßi khoa häc. Mµ khoa häc lµ g×, nÕu kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc cè t×nh lµm lé hÕt bÝ mËt nµy ®Õn bÝ mËt kh¸c cña tù nhiªn vµ x· héi, cø lµm lé ra nh÷ng bÝ mËt cña giêi ®Êt vµ cña lßng ng­êi. Suèt ®êi lµm khoa häc mµ ch­a "lµm lé" ®­îc c¸i g× cã Ých cho d©n cho n­íc th× buån qu¸. BiÕt r»ng nhiÒu vÊn ®Ò ch­a thÓ ®¸nh gi¸ ngay h«m nay, nh­ng lµm khoa häc mµ ®­îc tiÕng lµ kÎ "lµm lé bÝ mËt" th× mõng qu¸ råi, viÖc g× mµ c·i. Cßn viÖc lµm lé c¸i bµi viÕt cña «ng Vâ V¨n KiÖt (víi t­ c¸ch ®¶ng viªn nãi víi ®¶ng cña m×nh) th× ®Õn nay kh¾p thÕ giíi kÓ ®· hµng v¹n ng­êi ®· ®äc (vµ nguån lµm lé tÊt nhiªn lµ tõ Trung ­¬ng, tøc lµ tõ n¬i ®· chñ tr­¬ng quy téi chóng ta), mµ ch¾c ch¼ng ai t×m thÊy trong v¨n b¶n ®ã mét "bÝ mËt nhµ n­íc" nµo, chØ cã t«i lµ ng­êi còng ®­îc m¾c c¸i téi "cè ý lµm lé bÝ mËt nhµ n­íc" lµ ch­a ®äc th«i! ChuyÖn kh«i hµi nh­ chuyÖn con nÝt nh­ vËy thËt ch¼ng ®¸ng tranh c·i n÷a!

6/ §iÒu cuèi cïng, ®iÒu nµy t«i ®· nãi víi ng­êi sÜ quan an ninh hái cung : t«i b¶o l­u ý kiÕn ®· tr×nh bµy tr­íc tßa r»ng t«i kh«ng cã c¸i téi "cè ý lµm lé bÝ mËt nhµ n­íc", nh­ng t«i kh«ng chèng ¸n v× t«i nghÜ ®©y lµ cuéc xung ®ét néi bé, nh­ anh em trong nhµ nãng lªn mµ ®¸nh nhau, th× ph¶i ng¨n kh«ng ®Ó «ng Êy ®¸nh m×nh ®au h¬n, råi lùa lêi lùa lóc mµ khuyªn can, mµ chØ ra cho «ng Êy biÕt «ng Êy ®¸nh m×nh lµ sai, chø kiÖn c¸o lµm g× cho thªm mÖt. T«i nãi ®¹i ý nh­ vËy kh«ng biÕt ng­êi sÜ quan kia cã hiÓu hÕt ®iÒu t«i nãi kh«ng. B¶n chÊt cña vô ¸n nµy lµ §¶ng Céng s¶n vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam trõng trÞ ng­êi d¸m phª ph¸n ý thøc hÖ cña §¶ng. ThÕ lµ chØ v× mét anh ngo¹i lai mµ ng­êi ruét thÞt ®¸nh nhau, trõng trÞ nhau. Con ch¸u m¸u mñ L¹c Hång, trõ nh÷ng kÎ r­íc nh÷ng thø tµn ¸c ë bªn ngoµi vÒ, dùa vµo ®ã ®Ó ¨n trªn ngåi trèc ra, cßn toµn lµ ng­êi yªu ®Êt n­íc m×nh c¶, nÕu kh«ng cã c¸i lý thuyÕt ®Êu tranh giai cÊp cùc ®oan tõ ë ®©u nhËp vµo th× nh÷ng ng­êi cïng yªu ®Êt n­íc Êy, cïng võa ra khái tai häa chiÕn tranh th¶m khèc, nhÊt ®Þnh ®· ®oµn kÕt, nhÊt ®Þnh ®· th­¬ng yªu nhau hÕt mùc råi.

Nay cã ng­êi anh em ruét thÞt cña m×nh, v× tiªm nhiÔm c¸i bªn ngoµi mµ ®¸nh ng­êi bªn trong, mµ cè søc ®Èy ng­êi m×nh kh«ng thÝch thµnh thï ®Þch, th× nh÷ng ng­êi tØnh t¸o ph¶i b×nh tÜnh, nãi r»ng : Anh ®¸nh t«i lµ anh nãng, anh sai ®Êy, t«i sÏ gi¶i thÝch anh nghe, anh nghÜ l¹i ®i ! Chø kiÖn nhau th× ai ph©n xö cho m×nh, ch¼ng lÏ l¹i nhê anh hµng xãm?

TÊt nhiªn viÖc ng­êi anh nãng n¶y kia bao giê biÕt nghÜ l¹i, cã nghÜ l¹i ®­îc kh«ng th× cßn nhê vµo ©m ®øc, vµo hång phóc cña gia ®×nh Êy (v× c¸i ghÕ lîi quyÒn chÝnh lµ mô phï thñy gian ¸c lóc nµo còng kÌ kÌ bªn c¹nh). Nh­ng cø nghÜ thÕ lµ trong lßng t«i Êm l¹i, dÑp ch«ng gai ®i : võa lùa lêi b¶o nhau võa ph¶i "biÕt chê ®îi" nhau chø biÕt lµm sao. NhiÒu ng­êi l·nh ®¹o còng ®· nãi "ph¶i biÕt chê ®îi nhau", nh­ng quan träng kh«ng ph¶i chØ lµ chuyÖn "chê " mµ ph¶i "biÕt chê". "BiÕt chê" th× kh«ng ph¶i lµ h¸ miÖng ®Ó "chê... sung", "biÕt chê" còng lµ biÕt lµm râ : trªn con ®­êng tiÕn hãa cña d©n téc hiÖn nay th× "ai chê ai" ®©y? (cø l¨m l¨m khÈu hiÖu "Ai th¾ng ai" th× l¹i kh«ng th¾ng ®­îc m×nh ! Kh«ng th¾ng ®­îc m×nh th× ngh×n n¨m ta vÉn cø lµ ta th«i, cµng hiÖn ®¹i hãa cµng l­u manh hãa). Anh cã nhí trong lêi tuyªn ¸n cuèi cïng, Ch¸nh ¸n ®· gäi chóng ta lµ "bän chóng", t«i cè nÐn ®i mét tiÕng c­êi, t«i kh«ng ®au xãt g× cho m×nh, chØ ®au xãt cho ®Êt n­íc. Cø nghÜ miªn man thÕ khiÕn t«i kh«ng véi g× trong viÖc yªu cÇu söa sai cho m×nh b©y giê. ChuyÖn ®©u cßn ®ã, bÝ th­ TØnh ñy Kim Ngäc ®· ®­îc truy th­ëng råi... T«i nghÜ c¸ch øng xö cña anh vµ cña t«i ®Òu cÇn thiÕt c¶. Kh«ng cÇn "næ s©m banh" anh Hång Hµ nhÐ, nh­ng mêi anh cø n©ng ly lªn, sãng s¸nh t×nh ng­êi, chóc anh mau phôc håi søc kháe vµ hÑn ngµy t¸i ngé.

Mét "Ng­êi trong cuéc" t×nh cê cña anh

Hµ SÜ Phu