¤ng Hoµng Minh ChÝnh, 78 tuæi, cùu ViÖn Tr­ëng ViÖn TriÕt Häc M¸c-Lªnin, n¹n nh©n cña vô ¸n "XÐt L¹i Chèng §¶ng", ®· tõng bÞ cÇm tï nhiÒu phen v× ®ßi hái ®¶ng vµ nhµ n­íc CSVN ph¶i thiÕt lËp mét nÒn d©n chñ tù do thùc sù t¹i ViÖt Nam. ¤ng bÞ b¾t lÇn cuèi cïng vµo th¸ng 6/1995 víi téi danh "tiÕt lé bÝ mËt quèc gia", vµ sau khi ®­îc tr¶ tù do vµo th¸ng 6/1996, «ng vÉn tiÕp tôc th¸ch thøc nhµ n­íc ph¶i cøu xÐt l¹i c¸c b¶n ¸n. Trong n¨m qua, «ng Lª Kh¶ Phiªu ®· mêi «ng Hoµng Minh ChÝnh ®Õn gÆp gì gäi lµ ®Ó "l¾ng nghe nh÷ng ®ßi hái" vµ «ng ®· ®Ò nghÞ triÖu tËp mét héi nghÞ bµn trßn gi÷a ®¶ng céng s¶n vµ nh÷ng ng­êi d©n chñ trong vµ ngoµi n­íc. Nh©n dÞp Lª Kh¶ Phiªu thay thÕ §ç M­êi trong vai trß Tæng BÝ Th­ ®¶ng CSVN vµo cuèi th¸ng 12/1997, «ng Hoµng Minh ChÝnh ®· viÕt bµi "Th¸ch Thøc vµ Hy Väng" ®Ó giãng thªm lÇn n÷a tiÕng nãi cña nh÷ng ng­êi ­íc mong ®­îc thÊy ®Êt n­íc thay ®æi thùc sù ®Ó cã thÓ theo kÞp ®µ ph¸t triÓn nh©n lo¹i vµo thÕ kû 21. Liªn Minh ViÖt Nam Tù Do xin ghi l¹i d­íi ®©y toµn v¨n bµi viÕt nãi trªn ®Ó mäi ng­êi cïng tham kh¶o.

RÆng sè 2000 næi lªn nh­ mét th¸chthøc to lín tr­íc c¸c quèc gia, d©n téc vµ c¶ víi Liªn HiÖp Quèc (LHQ).§ã lµ cét mèc x¸c ®Þnh t­¬ng lai cña loµi ng­êi b­íc vµo thÕ kû21.

B­íc t­êng Berlin sôp ®æ lïi vµo dÜ v·ng lµ sù c¸ochung chiÕn tranh l¹nh, vïi s©u mét qu¸ khø bi th¶m ®Çy nguy c¬ chiÕntranh h¹t nh©n s½n sµng hñy diÖt loµi ng­êi trong kho¶nh kh¾c chØ v× sùtranh chÊp ý thøc hÖ hoang t­ëng.

ThËp niªn cuèi cïng cña thÕ kû 20 khai tr­¬ngmét kû nguyªn hoµn toµn míi vÒ chÊt, tr¸i ng­îc víi c¸c thêi ®¹itr­íc ®¾m ch×m trong thï hËn chia rÏ, ®èi ®Çu giai cÊp tÝnh mét mÊt métcßn v« väng.

Ngµy nay lµ thêi ®¹i cña nÒn v¨n minh trÝ tuÖ,cña c¸ch m¹ng ®iÖn tö tin häc. Mäi quèc gia, x· héi ®Ó tånt¹i vµ ph¸t triÓn ®ang ch¹y ®ua vµo thÕ kû 21 cè chiÕm lÜnhcao ®iÓm. Kh«ng cã con ®­êng nµo kh¸c ngoµi sù héi nhËp vµo khu vùc vµtoµn cÇu do nÒn v¨n minh trÝ tuÖ hËu c«ng nghiÖp khai ph¸, dÉn®Çu. Tiªu chÝ cña nÒn v¨n minh míi cã lÏ cã thÓ tãm t¾t b»ng c¸cph¹m trï phøc hîp : hßa b×nh, ph¸t triÓn, coi chÊt x¸m lµ tµi s¶n v«gi¸ chñ ®¹o cña tiÕn bé x· héi, khoa häc c«ng nghÖ cao, kinhtÕ thÞ tr­êng tù do cëi më, nhµ n­íc ph¸p quyÒn, nÒn d©n chñ®a nguyªn, ®ång thuËn, x· héi phóc lîi v× mäi ng­êi, ý thøc céng®ång nh©n b¶n toµn cÇu.

TÊt c¶ c¸c nh©n tè cùc kú quan träng trong ®ã phïhîp víi HiÕn Ch­¬ng Liªn HiÖp Quèc vµ Tuyªn Ng«n Toµn ThÕ GiíiVÒ Nh©n QuyÒn (LHQ 10-12-1948), ®­îc coi lµ nÒn t¶ng ph¸p lýcña céng ®ång nh©n lo¹i v¨n minh. N¨m nay Liªn HiÖp Quèc cïng toµnthÓ loµi ng­êi sÏ trÞnh träng h©n hoan kû niÖm trän nöathÕ kû tån t¹i vµ tù kh¼ng ®Þnh. B¶n Tuyªn Ng«n Toµn ThÕ GiíiVÒ Nh©n QuyÒn lµ ngän cê nh©n b¶n v« song dÉn d¾t toµn thÓloµi ng­êi vµo thÕ kû 21, thiªn niªn kû thø ba v× hßa b×nh, tùdo, ph¸t triÓn, nh©n b¶n vµ c«ng lý trªn qu¶ ®Êt. Thùc tr¹ng thÕgiíi ngµy nay lµ tæng hîp cña ba nÒn v¨n minh ®an xen trªn toµn cÇu còngnh­ trong mäi quèc gia riªng lÎ, nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp vµnÒn v¨n minh hËu c«ng nghiÖp hoÆc nÒn v¨n minh ®iÖn tö tinhäc. Trong toµn bé lÞch sö ph¸t triÓn nh©n lo¹i, sù xuÊt hiÖnmäi nÒn v¨n minh ®Òu mang dÊu Ên cña sù nh¶y vät ®Þnh tÝnhcña trÝ tuÖ con ng­êi, mµ tr­íc hÕt lµ tù gi¸c do nh©n v¨n, khoahäc vµ kinh tÕ.

Vµ bÊt kú nÒn v¨n minh cÊp thÊp nµo sím muén®Òu bÞ nÒn v¨n minh cao h¬n chinh phôc, ®ã lµ logic lÞch sö ph¸ttriÓn kh¸ch quan tÊt yÕu trong c¸c thiªn kû võa qua. Nhµ b¸chäc kiªm t­¬ng lai häc lçi l¹c, tiÕn sÜ Alvin Toffler, ®· tænghîp lÞch sö ph¸t triÓn cña loµi ng­êi t¹o nªn mét bøc tranh vÜ ®¹iv­ît trªn nh÷ng t¸c phÈm kinh ®iÓn hiÖn ®¹i, víi nh÷ng t­ t­ëngmíi ®­îc c¾t nghÜa râ rµng. C¸ch "ph©n ®Þnh lÞch sö nh©n lo¹ithµnh ba ®ît sãng, ba nÒn v¨n minh cã ý nghÜa träng ®¹i vµ cãsøc t¸c ®éng m¹nh mÎ "(1).

Nhµ chÝnh trÞ tiÕng t¨m quèc tÕ, «ng NewtGingrich, Chñ TÞch H¹ NghÞ ViÖn Hoa Kú, ®¸nh gi¸: "Theo c¸c t¸cgi¶ (Alvin vµ Heidi Tofffler), chóng ta giê ®©y ®ang c¶m nhËn râ t¸c ®éngcña lµn sãng lín thø ba cña sù thay ®æi trong lÞch sö vµ kÕt côc lµchÝnh chóng ta ®ang ë trong qu¸ tr×nh cña viÖc t¹o dùng mét nÒn v¨nminh míi. Ngoµi quan ®iÓm lµn sãng thø ba, kh«ng thÓ cã bÊt kú méthÖ thèng ph©n tÝch nµo cã ®ñ hiÖu lùc ®Ó nhËn thøc t­êng tËnvÒ tÝnh chÊt thiÕu hiÖu qu¶ vµ bèi rèi lóng tóng ®ang lµ ®Æctr­ng cña c¸c nÒn chÝnh trÞ vµ chÝnh phñ ë hÇu kh¾p n¬i (trªn thÕgiíi-HMC), kh«ng thÓ cã mét ng«n ng÷ nµo ®Ó th«ng b¸o nh÷ng vÊn®Ò mµ chóng ta ®ang ph¶i ®èi mÆt, kh«ng thÓ cã mét h×nh ¶nh nµo®Ó kh¾c häa t­¬ng lai mµ chóng ta ®ang ph¶i phÊn ®Êu ®ÓtiÕn tíi, còng kh«ng thÓ cã mét ch­¬ng tr×nh nµo gióp ®ì ®Èy nhanhvµ t¹o thuËn lîi cho viÖc qu¸ ®é "(2).

Cßn ë Trung Quèc, cuèn "Lµn Sãng Thø Ba "lóc ®Çu bÞ cÊm v× "g©y « nhiÔm theo tinh thÇn ph­¬ng T©y",nh­ng sau ®­îc ph¸t hµnh tíi nhiÒu triÖu b¶n vµ ®­îc hoan nghªnhréng r·i (3).

Nh­ t«i ®­îc nghe nãi chÝnh Tæng BÝ Th­ §¶ng CéngS¶n Trung Quèc kiªm Chñ TÞch N­íc §Æng TiÓu B×nh ®· chØ thÞ cho tÊtc¶ c¸n bé ®¶ng viªn ph¶i coi t¸c phÈm "Lµn Sãng Thø Ba " cñaA. Toffler nh­ lµ cÈm nang. Theo Alvin vµ Heidi Toffler, ®ît sãng thø nhÊt, tøcnÒn v¨n minh n«ng nghiÖp, ®· tr¶i dµi suèt m­êi ngµn n¨m, vÉn cßn®­îc t­îng tr­ng bëi c¸i cuèc. §ît sãng thø hai, tøc nÒn v¨n minhc«ng nghiÖp, ®­îc t­îng tr­ng bëi d©y chuyÒn lÊp r¸p ®· diÔn ratrong vßng 300 n¨m qua vµ ®· hoµn tÊt sø mÖnh cña nã vµo gi÷a thÕkû 20 ë mét lo¹t n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. TiÕp liÒn®ã lµ ®ît sãng thø ba, tøc nÒn v¨n minh siªu c«ng nghiÖp ®­îct­îng tr­ng bëi m¸y vi tÝnh, mét ®ît sãng thay ®æi mang l¹i cïng víi nãmét nÒn v¨n minh míi. Ngµy nay chóng ta ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t minh ranÒn v¨n minh ®ît sãng thø ba cã tÝnh c¸ch m¹ng cïng víi nÒn kinhtÕ, h×nh th¸i gia ®×nh, ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vµ nÒnchÝnh trÞ riªng cña nã (4).

"ChÝnh trong thËp kû b¾t ®Çu vµo kho¶ng n¨m1995 ë n­íc Mü ®· ®­îc thÊy b­íc ngoÆt lÞch sö (cña nÒn v¨n minhmíi-HMC) khi sè c«ng nh©n cæ ¸o tr¾ng vµ c¸c c«ng nh©n dÞch vô v­ît qu¸sè c«ng nh©n cæ ¸o xanh lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö... ChÝnh trong thËpkû nµy, ®ît sãng thø ba ®· b¾t ®Çu tËp trung søc m¹nh cña nã vµon­íc Mü. Sau ®ã, víi nh÷ng thêi gian h¬i chªnh lÖch nhau mét chót, nã®· tíi nhiÒu quèc gia c«ng nghiÖp kh¸c bao gåm Anh, Ph¸p, Thôy§iÓn, §øc, Liªn X« vµ NhËt B¶n " (5).

"C¸c c«ng nghiÖp míi (cña ®ît sãng thø ba)râ rÖt kh¸c h¼n nh÷ng c¸i tr­íc ë nhiÒu mÆt, chóng kh«ng cßn chñyÕu ®iÓn cè vµ kh«ng cßn dùa trªn khoa häc cæ ®iÓn cñakû nguyªn ®ît sãng thø hai n÷a. ThËt vËy, chóng næi lªn tõ c¸c ®étph¸ míi nhÊt, nh­ ®iÖn tö, l­îng tù, lý thuyÕt tin häc, sinhhäc ph©n tö, ®¹i d­¬ng häc, m«i sinh häc, khoa häc kh«nggian... m¸y tÝnh vµ xö lý sè liÖu, kh«ng gian vò trô, hãa chÊt tinhvi, b¸n dÉn, l­u th«ng tiªn tiÕn vµ c¸c thµnh tùu cña nh÷ng c¸i kh¸cn÷a " (6).

Theo lêi giíi thiÖu cña Newt Gingrich, th¸ng 1-1995:

"C¸c t¸c gi¶ Alvin & Heidi Toffler ®· nhËn®Þnh rÊt x¸c ®¸ng r»ng sù ph¸t triÓn vµ ph©n phèi th«ng tin hiÖnthêi ®· trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt trung t©m vµ ho¹t ®éng quyÒn lùc cñaloµi ng­êi, tõ nh÷ng thÞ tr­êng tµi ch¸nh thÕ giíi ®Õn ho¹t ®éngph©n phèi tin tøc tr¶i kh¾p thÕ giíi ®ñ 24 giê, ®Õn nh÷ng kh¸m ph¸cña c¸ch m¹ng sinh häc kÌm theo t¸c ®éng cña chóng ®èi víi viÖc b¶ovÖ søc kháe vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nãi tãm l¹i lµ ë hÇu hÕtmäi trËn tuyÕn chóng ta ®Òu chøng kiÕn c¸ch m¹ng th«ng tin®ang biÕn ®æi c¬ së, nhÞp ®iÖu vµ thùc chÊt cña ®êi sèng chóngta. Bëi lÏ ®ît sãng thø ba gióp ng­êi ta ý thøc ®­îc sù biÕn ®æiÊy, nã ®· t¹o ra mét t¸c ®éng m¹nh mÏ ®èi víi c¸c chiÕn l­îc kinhdoanh vµ c¸c nhµ l·nh ®¹o chÝnh trÞ ë ngoµi n­íc Mü nh­ Trung Quèc, NhËtB¶n, Singapore vµ c¸c khu vùc t¨ng tr­ëng nhanh kh¸c hiÖn ®ang chóträng tËp trung vµo sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao vµ c¸c ngµnh cãhµm l­îng cao vÒ th«ng tin. Ngay ë Hoa Kú còng vËy, nhiÒu nhµ l·nh®¹o kinh doanh ®· chÞu ¶nh h­ëng cña cuèn s¸ch nµy thÓ hiÖn quahµnh ®éng thay ®æi c¬ cÊu ë c¸c tæ chøc doanh nghiÖp cña hä nh»mchuÈn bÞ ®i vµo thÕ kû 21. Alvin vµ Heidi Toffler nhÊn m¹nh r»ng c¸cquèc gia ®ît sãng thø ba lu«n lu«n coi trÝ tuÖ lµ céi nguån cña mäigi¸ trÞ, coi tµi s¶n v« h×nh nh­ th«ng tin trë thµnh nguån tµi nguyªn chñchèt " (7).

"Do th«ng tin kh«ng ngõng thay thÕ nguyªnliÖu, lao ®éng vµ c¸c tµi nguyªn kh¸c, nªn c¸c n­íc thuéc ®ît sãngthø ba trë nªn Ýt phô thuéc h¬n vµo c¸c n­íc thuéc ®ît sãng thø nhÊthoÆc thø hai, trõ thÞ tr­êng. Møc ®é kinh doanh gi÷a hä víi nhau ngµycµng t¨ng. Rèt cuéc c«ng nghÖ dùa vµo trÝ thøc ®­îc ®Çu t­ cao sÏ®¶m nhiÖm nhiÒu phÇn viÖc mµ ngµy nay c¸c n­íc cã nh©n c«ng rÎm¹t ®ang lµm, vµ thùc sù nã sÏ lµm ®­îc nhanh h¬n, tèt h¬n vµ rÎ h¬n...C¸c quèc gia ®ît sãng thø ba b¸n th«ng tin vµ ph¸t minh, b¸n kü thuËt qu¶nlý, b¸n v¨n hãa vµ v¨n hãa b×nh d©n, b¸n c«ng nghÖ tiªn tiÕn,phÇn mÒm, gi¸o dôc, ®µo t¹o, y tÕ, dÞch vô tµi ch¸nh vµ c¸c dÞchvô kh¸c cho thÕ giíi" (8).

T«i m¹n phÐp trÝch dÉn h¬i dµi dßng nh­ trªn v× tÇmquan träng cña c¸c t¸c phÈm cña A. vµ H. Toffler mang tÝnh thêi sù nãnghæi. Víi ViÖt Nam chóng ta, ®iÒu tèi quan träng hiÖn nay lµph¶i x¸c ®Þnh thËt ®óng ®¾n thùc tr¹ng kh¸ch quan ®Êt n­íc ta ®ang ®øngtrªn bËc thang nµo cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i hiÖn ®¹i, vµ hµnh trangcïng mäi n¨ng l­îng tiÒm Èn cã thÓ ®Þnh h­íng ®­îc b­íc ®ichÝnh x¸c vµo thÕ kû 21.

Trong gÇn mét thËp niªn võa qua, ViÖt Nam chóng ta®· ®¹t ®­îc nh÷ng tiÕn bé ®¸ng khÝch lÖ vÒ kinh tÕ trªnb­íc ®­êng ®Çu tiªn më cöa ®æi míi vµ më réng quan hÖ quèc tÕ.Tuy nhiªn, nh×n th¼ng vµo sù thËt, chóng ta thÊy cßn rÊt nhiÒu trë lùc®ang chång chÊt tr­íc b­íc tiÕn cña ®Êt n­íc. ViÖt Nam lµ métquèc gia míi chuyÓn ®æi tõ thËp niªn 90, tøc lµ míi b¾t ®Çu gi· tõ c¬chÕ chØ huy tËp trung bao cÊp khÐp kÝn, mang nÆng tÝnh b¶o thñ n«ng th«ntù cÊp tù tóc, nay võa míi b¾t ®Çu chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕthÞ tr­êng nh­ng ch­a ®­îc lµ bao. Di s¶n cò cßn rÊt nÆng nÒ trªn tÊtc¶ c¸c b×nh diÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa, x· héi... HiÖn nayc¬ së h¹ tÇng giµ cçi, víi 80% d©n sè vµ 73% lùc l­îng lao ®éng toµnquèc lµ lao ®éng n«ng nghiÖp l¹c hËu. TÝnh chung c¶ n­íc, trong lao ®éngn«ng nghiÖp, 30% lµ do søc ng­êi, 45% lµ do søc tr©u bß kÐo, chØ cã 20%lµ do m¸y mãc (9). Mét nÒn c«ng nghiÖp tuyÖt ®¹i bé phËn cßn®éc canh, ph©n t¸n, ®Êt canh t¸c b×nh qu©n ®Çu ng­êi chØ vÎn vÑn 800 m2,rÊt manh món l¹c hËu. C¬ së h¹ tÇng giµ cçi ®ã tÊt yÕu biÓuhiÖn lªn kiÕn tróc th­îng tÇng l¹c hËu, quan liªu, b¶o thñ vµ thamnhòng trµn lan.

ViÖt Nam gÇn ®©y míi gia nhËp HiÖp Héi C¸cQuèc Gia §«ng Nam ¸ (ASEAN) ngµy 28-7-1995 vµ ký kÕt thùc thi c¸c quychÕ khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN, gäi t¾c lµ AFTA vµ sÏ ®­îc kÕtn¹p vµo DiÔn §µn Hîp T¸c Kinh TÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng trong n¨m 1998(APEC) vµ ®· nép ®¬n xin gia nhËp Tæ Chøc Th­¬ng M¹i ThÕ Giíi (WTO).ViÖc héi nhËp vµo c¸c nÒn kinh tÕ khu vùc, ch©u lôc vµ toµn cÇusÏ ®em l¹i cho ViÖt Nam nhiÒu quyÒn lîi quan träng vÒ kinhtÕ, chÝnh trÞ, ngo¹i giao, an ninh còng nh­ vÒ khoa häc, c«ngnghÖ, v¨n hãa vµ x· héi. B¸o chÝ ta ®· cã nhiÒu bµi giíi thiÖu.Lîi Ých lµ râ rµng.

Tuy nhiªn th¸ch thøc còng rÊt lín. QuyÒn lîi lu«nlu«n ®i ®«i víi nghÜa vô. Mäi thµnh viªn c¸c tæ chøc hîp t¸c quèctÕ ®Òu ph¶i thùc thi ®Çy ®ñ c¸c qui chÕ th­¬ng m¹i vµ kinhtÕ theo ®óng ph¸p chÕ quèc tÕ. XÐt trªn gãc ®é c¸c tiªu chuÈncña AFTA, APEC vµ WTO th× ViÖt Nam sÏ ph¶i ph¸t triÓn v­ît bËc vÒchÊt b»ng ®«i hµi b¶y dÆm. Dï chØ nh×n l­ít qua vµi tån t¹i chñ yÕucòng ®ñ thÊy nhiÒu khã kh¨n, trë lùc chång chÊt tr­íc b­íc tiÕncña ®Êt n­íc. ViÖc thùc hiÖn hai n¨m ®Çu cña kÕ ho¹ch 5 n¨mmíi (1996-2000) ®¹t ®­îc møc t¨ng tr­ëng b×nh qu©n GDP cao 9,2% (nÕu c¨ncø vµo thèng kª cña nhµ n­íc). Tuy nhiªn, xÐt vÒ tû lÖ, tèc ®él¹i theo chiÒu gi¶m sót ®¸ng lo ng¹i, nh­ tû lÖ t¨ng tr­ëng GDPn¨m 1995 lµ 9,5%, th× n¨m 1996 gi¶m xuèng lµ 9,3%, n¨m 1997 chØ cßn 9%, vµ dùkiÕn n¨m 1998 lµ cè gi÷ møc nh­ n¨m tr­íc lµ 9%. Sù tôt hËu cña GDP lµchØ sè c¬ b¶n tæng qu¸t nhÊt sÏ ®Ì nÆng lªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kh¸ccña ®Êt n­íc. Thªm n÷a, ®iÒu ®¸ng quan ng¹i lµ c¸c lÜnh vùc c¬ b¶nnhÊt cña kinh tÕ, x· héi ®ang trong t×nh tr¹ng rÖu r·. Ngµnh c«ngnghiÖp lµ x­¬ng sèng cña nÒn kinh tÕ, mµ c«ng nghiÖp c¬ khÝlµ mòi nhän th× hiÖn nay ®Òu ®· l·o hãa toµn diÖn c¶ vÒvËt chÊt lÉn tinh thÇn, l¹c hËu tíi vµi ba thËp niªn so víi c¸c n­íc trongkhu vùc. Ngµnh n«ng nghiÖp (chñ yÕu lµ g¹o) ®· ®em l¹i mét l­îngxuÊt khÈu cao, riªng n¨m 1997 ®¹t møc 3,5 triÖu tÊn g¹o, ®øng hµng thønh× vÒ xuÊt khÈu g¹o trªn thÕ giíi. Nh­ng xÐt vÒ gi¸ trÞ th× bÞgi¶m nÆng, mçi tÊn g¹o cña ViÖt Nam b¸n ra bÞ thÊp gi¸ tíi 50 USD sovíi g¹o cïng chñng lo¹i cña Th¸i Lan. Ngoµi ra ®¹i bé phËn g¹o xuÊt khÈucña ViÖt Nam thuéc phÈm chÊt thÊp, kh«ng ®­îc ­a chuéng trªn thÞtr­êng quèc tÕ. Nãi chung rÊt thiÖt thßi cho n«ng d©n ta. Hai ngµnhgi¸o dôc vµ y tÕ ®­îc thÕ giíi coi lµ c¬ së h¹ tÇng song cã tÇmquan träng quyÕt ®Þnh cho kinh tÕ, x· héi th× ë ViÖt Nam ®angxuèng cÊp nghiªm träng. M«i tr­êng sèng, sinh th¸i ®ang lµ nguy c¬ tr­ícm¾t vµ l©u dµi cho c¸c thÕ hÖ con ch¸u chóng ta.

C¸c b¸o chÝ ®· cã nhiÒu bµi giãng trèng b¸o®éng vµ ph©n tÝch s©u s¾c cÆn kÏ víi c¸c sè liÖu ®Çy tÝnh thuyÕtphôc. Bµi nµy xin phÐp kh«ng kÓ l¹i.

Theo ®¸nh gi¸ c¸c th«ng tin quèc tÕ mµ b¸o chÝtrong n­íc ®· tõng trÝch dÉn th× ViÖt Nam chóng ta ®ang ®øng trong sè 20n­íc nghÌo nhÊt thÕ giíi vµ mét trong ba n­íc m¾c tÖ n¹n tham nhòngcao nhÊt ë Ch©u ¸. Dï chØ míi ®iÓm s¬ qua vµi ®iÒu nh­ vËy ®ñthÊy ®Êt n­íc ta ®øng tr­íc v« vµn khã kh¨n trªn con ®­êng ch¹y ®uatoµn cÇu vµo thÕ kû 21. Tuy nhiªn, nh­ vËy kh«ng cã nghÜa r»ngViÖt Nam ta v« väng, v« kÕ kh¶ thi. D­ luËn quèc tÕ ®· tõngcã nh÷ng lêi ®¸nh gi¸ cao nh©n d©n vµ tiÒm lùc phong phó cña ViÖtNam. ChØ míi ®©y th«i, trong cuéc tr¶ lêi pháng vÊn cña b¸o Mercury News h«m28-11-1997, vÞ ®¹i sø Mü t¹i ViÖt Nam, Pete Peterson ®· ®­a ra mét lo¹tý kiÕn s©u s¾c vÒ ViÖt Nam, trong ®ã ngµi ®¹i sø ®· nhËnxÐt r»ng: "ViÖt Nam giµu cã ®¸ng ng¹c nhiªn vÒ nh©n lùc" 10).§óng lµ nh­ vËy. Nh©n d©n võa lµ chñ nh©n võa lµ c¸i vèn quÝ b¸u cña®Êt n­íc v× chÝnh nh©n d©n lµm nªn tÊt c¶ cña c¶i vËt chÊt vµ c¸c gi¸trÞ tinh thÇn, lµ hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai cña tæ quèc.

HiÖn nay nh©n d©n ViÖt Nam ®«ng ®¶o gÇn 80triÖu ng­êi, gåm chung 77 triÖu ng­êi trong quèc néi vµ kho¶ng 2,5triÖu ®ång bµo h¶i ngo¹i. TiÒm n¨ng nh©n lùc vÒ trÝ tuÖ, tinhthÇn vµ ®øc tÝnh cÇn cï, th«ng minh cña ng­êi ViÖt ®· ®­îc chøngminh trong lÞch sö 4000 n¨m v¨n hiÕn vµ ®ang cã mÆt t¹i kho¶ng 80 n­íctrªn thÕ giíi víi c¸c vÞ thÕ ®¸ng tù hµo. Tuy nhiªn, c¸c tiÒmn¨ng v« gi¸ Êy cho tíi nay vÉn ch­a ®­îc ®¸nh gi¸ ®óng, ch­a ®­îc ph¸thuy vµ ®ang bÞ l·ng phÝ ®¸ng kinh ng¹c. Chän nh©n tµi, bæ nhiÖm vµobé m¸y nhµ n­íc, bÊt kÓ sang hÌn, giai cÊp, s¾c téc, t«n gi¸o, miÔn lµtµi cao, ®øc träng. T¹i V¨n MiÕu hiÖn cßn g×n gi÷ ®­îc baonhiªu dÊu tÝch ®Çy s¸ng t¹o ®ã. Trong 82 tÊm bia ghi danh c¸c vÞ tiÕn sÜcßn tån gi÷ ®­îc, trªn tÊm bia sè 1 cßn ghi ®Ëm dÊu Ên t­ t­ëngchiÕn l­îc, lÊy trÝ tuÖ nh©n tµi lµm céi nguån nÒn t¶ng x©ydùng quèc gia. Cã ®o¹n hïng khÝ sau ®©y:

"HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia, nguyªnkhÝ v÷ng th× thÕ n­íc m¹nh vµ thÞnh, nguyªn khÝ kÐm th× thÕ n­ícyÕu vµ suy. VËy nªn c¸c ®Êng th¸nh ®Õ, minh v­¬ng kh«ng ai kh«ng coiviÖc båi d­ìng nh©n tµi, tin dïng kÎ sÜ, vun ®¾p nguyªn khÝ lµ viÖclµm tr­íc tiªn" (11).

Tæ tiªn ta tr¶i qua hµng ngµn n¨m ®· s¸ng t¹o vµkiªn tr× nhÊt qu¸n t­ t­ëng chiÕn l­îc v« ®Þch vun ®¾p, ch¨m sãc tµin¨ng, quy tô hiÒn tµi, tr©n träng tËn dông trÝ thøc nªn ®· x©y dùng®­îc nÒn v¨n hiÕn 4000 n¨m hiÓn h¸ch. RÊt tiÕc r»ng trong métthêi gian nhiÒu thËp niªn t­ t­ëng vÜ ®¹i ®ã ®· bÞ l·ng quªn. Nhµb¸c häc anh minh NguyÔn XiÔn, ®­îc nhµ n­íc tÆng hu©n ch­¬ng cao quÝ,®· tõng ph¶i lªn tiÕng b¸o ®éng r»ng ë n­íc ta trÝ thøc bÞ rÎ róng,®ã lµ mét tæn thÊt lín kh«ng g× bï ®¾p ®­îc. B¸c sÜ NguyÔn Kh¾cViÖn, mét nhµ khoa häc giµu lßng yªu n­íc næi tiÕng trong n­ícvµ quèc tÕ, ®­îc nhµ n­íc tÆng hu©n ch­¬ng cao quÝ. Tr­íc khi l©mchung, søc tµn lùc kiÖt, cô NguyÔn Kh¾c ViÖn ®¸ng kÝnh, 87 tuæithä, nh¾n l¹i víi t«i r»ng:

"Khi nµo anh gÆp vÞ cao cÊp nhÊt cña ®¶ng vµnhµ n­íc anh nhí nãi r»ng c¸c vÞ l·nh ®¹o nãi ®Ñp nh­ng kh«ng lµm".

NhiÒu nhµ trÝ thøc cã cïng mét nhËn ®Þnh nh­trªn cña hai bËc trÝ thøc ®µn anh. NÕu tÝnh s¬ s¬ th× trong n­íc ta cãchõng mét triÖu ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc, cao ®¼ng vµ trªn ®¹ihäc. §ång bµo ta ë h¶i ngo¹i còng cã kho¶ng gÇn nöa triÖu ng­êi cãb»ng cÊp cö nh©n trë lªn.

C¸c nhµ khoa häc vµ trÝ thøc ViÖt Nam ë h¶ingo¹i ®ang ®øng ë nhiÒu vÞ thÕ quan träng ®­îc tin cÈn ë c¸cn­íc. §iÒu ®ã thËt ®¸ng tù hµo vµ ®ã qu¶ lµ c¸i vèn quÝ v« gi¸cña ®Êt n­íc nÕu ®­îc qui tô, ph¸t huy vµ tËn dông th× ch¾c ch¾nr»ng trong cuéc ch¹y ®ua cña toµn cÇu vµo thÕ kû 21 kh«ng ph¶i lµn­íc ViÖt Nam ta kh«ng cã triÓn väng tèt ®Ñp. TrÝ thøc ViÖtNam bao gåm gÇn mét triÖu r­ìi ng­êi ®Òu giµu lßng yªu n­íc, rÊtmong mái ®­îc ®ãng gãp søc lùc tµi n¨ng vµo sù nghiÖp chÊn h­ng quècgia. Tuy nhiªn, cho tíi nay vÉn cã mét kho¶ng c¸ch biÖt gi÷a nhµ n­íc vµlùc l­îng trÝ thøc ®Çy tiÒm n¨ng vµ ch©n thµnh, b×nh ®¼ng vµ h÷uh¶o. T«i ®­îc biÕt c¸ch ®©y chõng 7,8 n¨m vÞ Tæng BÝ Th­ §çM­êi håi ®ã ®· cã lóc cã ý muèn gÆp ®èi tho¹i víi m­êi trÝ thøccã quan ®iÓm ®éc lËp, nh­ng tiÕc r»ng sau ®ã ý kiÕn h÷u Ých®ã ®· cã lóc bÞ l·ng quªn. Nöa ®Çu n¨m 1997, t«i cã h©n h¹nh ®­îc métvÞ l·nh ®¹o cao cÊp nhÊt cña ®¶ng vµ nhµ n­íc cã nh· ý chñ ®énggÆp gì hai lÇn, mçi lÇn chõng 90 phót. C¸c cuéc gÆp gì ®ã chuyÖntrß thËt sù cëi më, b×nh ®¼ng, nh· nhÆn, l¾ng nghe nhau vµ träng thÞ®· ®Ó l¹i mét Ên t­îng tèt ®Ñp vµ tin cËy ë c¶ hai bªn.

Tõ tÊt c¶ nh÷ng ý kiÕn ch©n thµnh nh­ trªnt«i xin phÐp ®Ò nghÞ mét gi¶i ph¸p khiªm tèn, nhÑ nhµng, rÊt mùc «nhßa h÷u nghÞ, t¹m gäi lµ mét TiÓu Diªn Hång Bµn Trßn.

Trong suèt 4000 n¨m lÞch sö, d©n téc ViÖt Nam vÉntrô v÷ng vµ ph¸t triÓn v¨n hãa huy hoµng. §­îc nh­ vËy chÝnh lµ dochiÕn l­îc nhÊt qu¸n cña c¸c triÒu ®¹i minh v­¬ng lÊy d©n lµm gèc:d©n vi quÝ, x· t¾c thø chi, qu©n vi khinh. C¸c triÒu ®¹i ®Òu ®Òcao t­ t­ëng chiÕn l­îc "coi hiÒn tµi lµ nguyªn khÝ quèc gia", lÊy §¹i §oµn KÕt d©n téc lµm träng. Nhµ n­íc ViÖtNam ®· s¸ng suèt më cöa ®æi míi, ®Æt quan hÖ h÷u nghÞ víi 120 n­íctrªn thÕ giíi, trong ®ã ®Æc biÖt cã c¶ c¸c n­íc ®· tõng chiÕntranh l©u dµi víi ViÖt Nam. §ã lµ ®­êng lèi ®èi ngo¹i s¸ng suèt,®¸ng khÝch lÖ. HiÖn nay cÇn mét ®iÒu tèi hÖ träng nh­nhiÒu vÞ l·nh ®¹o ®¶ng vµ nhµ n­íc tõng tuyªn bè, ®ã lµ qui tô vµträng dông hiÒn tµi cña ®Êt n­íc. Trªn lý thuyÕt kh«ng ai lµkh«ng nhÊt trÝ víi t­ t­ëng s¸ng suèt quy tô vµ träng dông trªn tinhthÇn hßa hîp, h÷u h¶o, b×nh ®¼ng, träng thÞ, cëi më nh»m môc tiªu caoquý lµ d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh b»ng cuécc¸ch m¹ng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa.

T«i ch©n thµnh mong r»ng vµi ý kiÕn th«thiÓn trªn ®©y ®­îc quý vÞ xem xÐt, phª ph¸n, th«ng c¶m.

Ghi chó:

(1) Alvin Toffler, "§ît Sãng Thø Ba",NXB/KHXH/HN. 1996, trang 41-44. TrÝch c¸c trang "b¸o chÝ thÕ giíi "nãi vÒ cuèn "§ît Sãng Thø Ba".
(2) Alvin & Heidi Toffler. "T¹o Dùng Mét NÒn V¨n Minh Míi ChÝnh TrÞCÇn Lµn Sãng Thø Ba", NXB/CTQG.
(3) S¸ch ®· dÉn, tr.237.
(4) Alvin & Heidi Toffler. "ChiÕn Tranh Vµ Chèng ChiÕn Tranh, SùSèng Cßn Cña Loµi Ng­êi ë Buæi B×nh Minh".
(5) A. Toffler, "§ît Sãng Thø Ba".
(6) S¸ch ®· dÉn, tr.232.
(7) Nh­ sè 2.
(8) Alvin & Heidi Toffler, nh­ sè 4.
(9) Gi¸o s­ tiÕn sÜ Ph¹m Minh H¹c.
(10) TuÇn B¸o Quèc TÕ, sè 50 ngµy 10-16/12/1997.
(11) Hµm Ch©u. "HiÕu häc vµ tµi n¨ng".